14ਵੀਂ ਸਵੱਛ ਊਰਜਾ ਮੰਤਰੀ ਪੱਧਰੀ ਅਤੇ 8ਵੀਂ ਮਿਸ਼ਨ ਇਨੋਵਸ਼ਨ ਬੈਠਕ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ (20 ਜੁਲਾਈ, 2023) ਨੂੰ ਸਵੱਛ ਊਰਜਾ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਲਈ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਮਾਮਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 

ਬੈਠਕ ਦੇ ਦੌਰਾਨ “ਆਲਮੀ ਸਵੱਛ ਊਰਜਾ ਪਰਿਨਿਯੋਜਨ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਲਕਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਆਲਮੀ ਊਰਜਾ ਅੰਤਰ-ਸੰਬਧਿਤਾ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣਾ” ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਸ਼ੈਸਨ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਊਰਜਾ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸੈਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ-ਦੂਸਰੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਵੱਛ ਊਰਜਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪਰਸਪਰ ਰੂਪ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਆਪਕ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰੇਗੀ ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਵੱਛ ਊਰਜਾ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਸੰਚਾਰ  ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਸ਼ੁੱਧ- ਜ਼ੀਰੋ ਕਾਰਬਨ ਐਮੀਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰਸਪਰ ਰੂਪ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਉਦਯੋਗਕ ਡੀਕਾਰਬੋਨਾਈਜੇਸ਼ਨ ਦੇ ਲਕਸ਼ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਬਿਜਲੀਕਰਣ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਣਨੀਤੀ  ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਹਿਚਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ । 

ਪਰਿਵਰਤਨਕਾਰੀ ਊਰਜਾ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਖਪਤ ਪੈਟਰਨ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ ਜਟਿਲ ਅੰਤਰ-ਐਫੀਲੀਏਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਰਣਨੀਤਕ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ। ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ  ਦੇ ਸਫ਼ਲ ਸੰਚਾਲਨ ਅਤੇ ਲਚੀਲੇਪਨ ਲਈ ਡਿਜੀਟਲੀਕਰਣ, ਅਲਟ੍ਰਾ-ਹਾਈ ਵੋਲਟੇਜ ਤਕਨੀਕ ਅਤੇ ਸਾਇਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ।  ਏਸੀ ਅਤੇ ਡੀਸੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਅੰਤਰ - ਐਫੀਲੀਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਘਟਕਾਂ,  ਮਾਡਿਊਲ ਅਤੇ ਉਪ-ਪ੍ਰਣਾਲੀ  ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਗਰਿੱਡ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਇੰਟਰਕਨੈਕਸ਼ਨ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ, ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੋਈ। ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਭੰਡਾਰਣ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਸਥਾਈ ਵਿਵਿਧਤਾ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਲਈ ਇੰਟਰਕਨੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਫੁੱਟਪ੍ਰਿੰਟ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਗਤ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਦਾ ਲਾਭ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ । 

ਸੀਓਪੀ28 ਯੂਏਈ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ  ਅਤੇ ਯੂਐੱਨਈਪੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਰਚਨਾਤਮਕ ਗਠਬੰਧਨ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਇਸ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਨਿਆਂਸੰਗਤ ਅਤੇ ਸਮਾਨ ਊਰਜਾ ਸੰਚਾਰ ਲਈ ਸਥਾਈ ਕੂਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਾਧਨਾਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਦੇ ਲਈ ਸਰਕਾਰ,  ਨਿਜੀ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਜਨਹਿਤੈਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਇੱਕ ਮੰਚ ‘ਤੇ ਲਿਆਇਆ ਗਿਆ।  ਸੀਓਪੀ 28 ਯੂਏਈ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਗਲੋਬਲ ਕੂਲਿੰਗ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ,  ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਊਰਜਾ ਦਕਸ਼ਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਸਥਾਈ ਕੂਲਿੰਗ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਅਕਾਂਖਿਆ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ,  ਫ਼ਰਾਂਸ ਅਤੇ ਨਾਰਵੇ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਧ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੂਲਿੰਗ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ ਜਿਹੀ ਉਦਾਹਰਣ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਮੁੱਚੀ  ਕੂਲਿੰਗ ਯੋਜਨਾ ਹੈ । 

ਸੈਸ਼ਨ  ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਚਰਚਾ ਗ੍ਰੀਨ ਪਾਵਰਡ ਫਿਊਚਰ ਮਿਸ਼ਨ (ਜੀਪੀਐੱਫਐੱਮ) ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ,  ਜਿਸ ਦਾ ਲਕਸ਼ ਸਮਰੱਥਾ, ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਲਚੀਲੇਪਨ ਨੂੰ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 100 ਫੀਸਦੀ ਪਰਿਵਰਤਨਕਾਰੀ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।  ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਲਚੀਲਾਪਨ ਅਤੇ ਏਕੀਕਰਣ ਲਈ ਡਿਜੀਟਲੀਕਰਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਹਿਯੋਗ, ਡੇਟਾ ਸਾਂਝਾਕਰਣ ਅਤੇ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਦੇ ਲਈ ਵਿੱਤ ਪੋਸ਼ਣ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ।  ਜੀਪੀਐੱਫਐੱਮ ਟੂਲਬਾਕਸ ਸਥਿਰਤਾ ਲਈ ਡਾਟਾ ਐਕਸਚੇਂਜ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰਕ ਸਮਾਧਾਨ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਲਈ ਮਹਾਦ੍ਵੀਪ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਡੀਕਾਰਬੋਨਾਈਜੇਸ਼ਨ ਲਕਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ। ਜੀਪੀਐੱਫਐੱਮ ਦਾ ਲਕਸ਼ ਵਿਆਪਕ ਸਹਿਯੋਗ  ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਤੁਰੰਤ,  ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਥਿਰਤਾ ਜਿਹੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਹੈ। 

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਊਰਜਾ ਦਕਸ਼ਤਾ ਬਿਊਰੋ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਨੇ ਬਿਜਲਈ ਸਪਲਾਈਕਰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਲਈ ਉਪਕਰਣ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਅਤੇ ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2040 ਤੱਕ ਉਪਕਰਣ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਦੀ ਆਸ ਹੈ,  ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਾਫੀ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਸਮਾਧਾਨ ਲੱਭਣ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਬਿਜਲੀ ਸੰਕਟ ਤੋ ਬਚਣ ਲਈ ਸਮੂਹਿਕ ਪ੍ਰਯਾਸ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕੀਤੀ। 

“ਇਗਨਾਈਟਿੰਗ ਚੇਂਜ:  ਬ੍ਰੇਕਿੰਗ ਡਾਊਨ ਬੈਰੀਅਰਸ ਟੂ ਜੈਂਡਰ ਇਕਵੇਲਿਟੀ” ਨਾਮਕ ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਤਲਾਸ਼ਣ ਦੇ ਲਈ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ,  ਯੁਵਾ ਸਮਰਥਨ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਠਿਤ ਮਾਹਿਰ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਕਮੀ,  ਅਪੂਰਨ ਜੈਂਡਰ- ਉੱਤਰਦਾਈ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੇ ਲਈ ਜੈਂਡਰ-ਡਿਮਐਗਰੀਗੇਟਿਡ ਡੇਟਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਜਿਹੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ । 

ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਜਨ ਸਮੂਹ ਨੇ ਪੂਰਨ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ,  ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ  ਕਰੀਅਰ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਉਪਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਜਤਾਈ।  ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ 30 ਅਭਿਯਾਨਾਂ   ਦੀ 5ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾਈ ਗਈ ਅਤੇ ਸਮਾਨ 30 ਸੈਵ-ਮੁੱਲਾਂਕਣ ਸਾਧਨਾਂ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।  ਇਹ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਨਿਆਂ ਨੂੰ 2030 ਤੱਕ ਜੈਂਡਰ ਗੈਪ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ  ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ  ਪ੍ਰਯਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। 

ਗੋਆ ਕੇ ਡੇ. ਸ਼ਿਆਮਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਮੁਖਰਜੀ ਇੰਡੋਰ ਸਟੇਡੀਅਮ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਇਸ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਨੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮੰਤਰਮੁਗਧ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।  ਤਿੰਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ ਇਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਵਾਹਨ ਅਤੇ ਚਾਰਜਿੰਗ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ, ਮਿਸ਼ਨ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਵੱਛ ਊਰਜਾ ਸਮਾਧਾਨ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇਸ ਆਯੋਜਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦੀਰਘਕਾਲੀ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਅਤੇ ਸਵੱਛ ਊਰਜਾ ਸਮਾਧਾਨਾਂ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। 

************

ਪੀਆਈਬੀ ਦਿੱਲੀ/ਗੋਆ/ਏਐੱਮ/ਜੀਐੱਸਕੇ/ਡੀਜੇਐੱਮ/ਸੀਵਾਈ