ભારતીય રેલ્વે (IR)એ 2030 સુધીમાં ચોખ્ખું શૂન્ય કાર્બન ઉત્સર્જન હાંસલ કરવાની કલ્પના કરી છે. આ સંદર્ભે, અન્ય બાબતો સાથે, નીચેના પગલાં હાથ ધરવામાં આવ્યા છે:

1. બ્રોડગેજ (BG) રેલ્વે નેટવર્કનું 100% વિદ્યુતીકરણ
2. લગભગ 142 મેગા વોટ (MW) સોલાર પ્લાન્ટ્સ (બંને છત પર અને તેની ખાલી જમીન પર) અને લગભગ 103 મેગાવોટ પવન ઉર્જા પ્લાન્ટ (31.10.2022 સુધી) ચાલુ કરવામાં આવ્યા છે.
3. ઇન્સ્યુલેટેડ ગેટ બાયપોલર ટ્રાંઝિસ્ટર (IGBT) આધારિત 3-ફેઝ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમનો ઉપયોગ લોકોમોટિવ્સમાં રિજનરેટિવ બ્રેકિંગ સાથે, ઇલેક્ટ્રિકલ મલ્ટિપલ યુનિટ (EMU) ટ્રેનો, મેઇનલાઇન ઇલેક્ટ્રિક મલ્ટિપલ યુનિટ (MEMU) ટ્રેનો, કોલકાતા મેટ્રો રેક્સ અને ઇલેક્ટ્રિક ટ્રેન સેટમાં.
4. અવાજ, વાયુ પ્રદૂષણ અને ડીઝલનો વપરાશ ઘટાડવા માટે એન્ડ ઓન જનરેશન (EOG) ટ્રેનોનું હેડ ઓન જનરેશન (HOG) ટ્રેનમાં રૂપાંતર.
5. વીજળીના વપરાશમાં ઘટાડો કરવા માટે રેલ્વે સ્ટેશન, સર્વિસ બિલ્ડીંગ, રહેણાંક ક્વાર્ટર અને કોચ સહિત તમામ રેલ્વે સ્થાપનોમાં લાઇટ એમિટીંગ ડાયોડ (LED) લાઇટિંગની જોગવાઈ.
6. કાર્બન સિંક વધારવા માટે રેલવેની જમીન પર વનીકરણ.
7. ગ્રીન સર્ટિફિકેશન- વિવિધ ઔદ્યોગિક એકમો, રેલ્વે સ્ટેશનો અને અન્ય રેલ્વે સંસ્થાઓના ગ્રીન સર્ટિફિકેશન કરવામાં આવ્યા છે. વધુમાં, એન્વાયરમેન્ટ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ (EMS): વિવિધ રેલ્વે સ્ટેશનોનું ISO 14001 પ્રમાણપત્ર પણ કરવામાં આવ્યું છે.
8. ઈસ્ટર્ન અને વેસ્ટર્ન ડેડિકેટેડ ફ્રેઈટ કોરિડોર (DFCs)નું બાંધકામ.
9. કચરાથી ઉર્જા પ્લાન્ટની સ્થાપના.

વધુમાં, IR એ પરંપરાગત સ્ત્રોતો દ્વારા ઉર્જાનો વપરાશ ઘટાડવા માટે ક્રમશઃ પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જા પ્રાપ્ત કરવાનું નક્કી કર્યું છે.

હાલમાં, રેલવેના કાફલામાં સોલાર ટ્રેનને સામેલ કરવાની કોઈ દરખાસ્ત નથી. સોલાર સિસ્ટમ દિવસના સમયે કામ કરે છે અને લગભગ 4 થી 5 કલાકનો બેટરી બેકઅપ જનરેટ કરે છે. ધુમ્મસ/વરસાદ અને શિયાળાની ઋતુમાં સિસ્ટમ યોગ્ય રીતે કામ કરતી નથી અને હવામાન પરિસ્થિતિઓના આધારે બેટરી બેકઅપ 2 થી 3 કલાક સુધી ઘટી જાય છે. તેથી તંત્ર દ્વારા વધુ કાર્યવાહી કરવામાં આવી નથી.

આ માહિતી રેલ્વે, સંચાર અને ઈલેક્ટ્રોનિક અને ઈન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી મંત્રી શ્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે આજે લોકસભામાં એક પ્રશ્નના લેખિત જવાબમાં આપી હતી.

YP/GP/JD