પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ ગુજરાતના જાંબુઘોડા, પંચમહાલમાં આજે લગભગ રૂ. 860 કરોડના પ્રોજેક્ટ્સ દેશને સમર્પિત કર્યા અને શિલાન્યાસ કર્યો.

સભાને સંબોધતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આજનો દિવસ ગુજરાતના આદિવાસી અને આદિવાસી સમુદાયો માટે મહત્વનો દિવસ છે. પ્રધાનમંત્રીએ દિવસની શરૂઆતમાં માનગઢની મુલાકાત લીધી હતી અને ગોવિંદ ગુરુ અને હજારો આદિવાસી સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરી હતી જેમણે ભારતની આઝાદી માટે પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યું હતું.

આ વિસ્તાર સાથેના તેમના લાંબા જોડાણને યાદ કરતાં પ્રધાનમંત્રીએ જાંબુઘોડા ખાતે ઉપસ્થિત રહીને ખૂબ જ ગર્વ વ્યક્ત કર્યો હતો જે ભારતના આદિવાસી સમુદાયના મહાન બલિદાનનો સાક્ષી છે. “આજે આપણે બધા ગર્વથી ભરપૂર છીએ કારણ કે આપણે શહીદ જોરિયા પરમેશ્વર, રૂપ સિંહ નાયક, ગલાલિયા નાયક, રવજીદા નાયક અને બાબરિયા ગાલમા નાયક જેવા અમર લડવૈયાઓને સલામ કરીએ છીએ”, પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું.

આજે, પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે, સમગ્ર પ્રદેશના સ્વાસ્થ્ય, શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસ સંબંધિત સેંકડો કરોડના પ્રોજેક્ટનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવી રહ્યું છે અને શિલાન્યાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે. ગોવિંદ ગુરુ યુનિવર્સિટી અને કેન્દ્રીય વિદ્યાલયના નવા વહીવટી કેમ્પસનો ઉલ્લેખ કરતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આ પ્રોજેક્ટ્સ આપણા આદિવાસી બાળકોને ઘણી મદદ કરશે.

જાંબુઘોડાને પવિત્ર સ્થળ સાથે સરખાવતા પ્રધાનમંત્રીએ આદિવાસીઓની બહાદુરી અને આઝાદીની લડાઈના ભવ્ય ઈતિહાસને યાદ કર્યો. તેમણે નાયકડા ચળવળની વાત કરી જેણે 1857ની ક્રાંતિને વેગ આપ્યો. પરમેશ્વર જોરિયાએ ચળવળનો વિસ્તાર કર્યો અને રૂપસિંહ નાયક પણ તેમની સાથે જોડાયા. તેમણે તાત્યા ટોપે સાથે મળીને લડ્યા હતા, જેમણે 1857ના બળવામાં અગ્રણી ભૂમિકા ભજવી હતી, પ્રધાનમંત્રીએ યાદ કર્યું. પ્રધાનમંત્રીએ એ પ્રસંગને યાદ કર્યો જ્યારે તેમને એ વૃક્ષ આગળ નમન કરવાની તક મળી જ્યાં આ બહાદુરોને અંગ્રેજોએ ફાંસી આપી હતી. 2012માં ત્યાં એક પુસ્તક પણ બહાર પડ્યું હતું.

પ્રધાનમંત્રીએ ગુજરાતમાં શાળાઓનું નામ શહીદોના નામ પર રાખવાની પરંપરાને યાદ કરી. વાડેક અને દાંડિયાપુરાની પ્રાથમિક શાળાઓનું નામ સંત જોરિયા પરમેશ્વર અને રૂપસિંહ નાયકના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું. આજે પ્રધાનમંત્રીએ માહિતી આપી હતી કે, આ શાળાઓએ સંપૂર્ણપણે નવો દેખાવ પ્રાપ્ત કર્યો છે. આ શાળાઓમાં બંને આદિવાસી નાયકોની ભવ્ય પ્રતિમાનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું છે જે હવે શિક્ષણ અને સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં આદિવાસી સમાજના યોગદાન બંનેના મહત્વપૂર્ણ કેન્દ્રો બની ગયા છે.

પ્રધાનમંત્રીએ અગાઉની સરકાર દ્વારા સર્જાયેલી વિકાસની ખાઈને યાદ કરી હતી જે તેમને વારસામાં મળી હતી જ્યારે તેમને બે દાયકા પહેલા ગુજરાતની સેવા કરવાની તક આપવામાં આવી હતી. આદિવાસી વિસ્તારોમાં શિક્ષણ, પોષણ અને પાણીની પાયાની સુવિધાઓનો ઘણો અભાવ હતો. "આ પરિસ્થિતિનો સામનો કરવા માટે, અમે સબકા પ્રયાસની ભાવનાથી કામ કર્યું", તેમણે કહ્યું, "અમારા આદિવાસી ભાઈઓ અને બહેનોએ પરિવર્તનનો હવાલો સંભાળ્યો અને સરકારે તેમના મિત્ર હોવાને કારણે, શક્ય તમામ મદદ કરી." પ્રધાનમંત્રીએ ધ્યાન દોર્યું હતું કે પરિવર્તન એક દિવસના કાર્યનું પરિણામ નથી પરંતુ લાખો આદિવાસી પરિવારોના ચોવીસ કલાકના પ્રયાસો છે. પ્રધાનમંત્રીએ આદિવાસી પટ્ટામાં શરૂ થયેલી પ્રાથમિકથી માધ્યમિક સ્તર સુધીની 10 હજાર નવી શાળાઓ, ડઝનબંધ એકલવ્ય મોડલ શાળાઓ, દીકરીઓ માટેની વિશેષ નિવાસી શાળાઓ અને આશ્રમશાળાઓના ઉદાહરણો આપ્યા હતા. પ્રધાનમંત્રીએ દીકરીઓને આપવામાં આવતી બસોમાં મફત મુસાફરીની સુવિધા અને શાળાઓમાં પૌષ્ટિક આહારની ઉપલબ્ધતાની પણ નોંધ લીધી હતી.

કન્યા શિક્ષા રથને યાદ કરતાં, પ્રધાનમંત્રીએ લોકોને તેમની દીકરીઓને શાળાએ મોકલવા માટે સમજાવવાના સરકારના પ્રયાસો પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. તેમણે શાળામાં વૈજ્ઞાનિક શિક્ષણની ગેરહાજરી પણ આદિવાસી પટ્ટાને એક અન્ય પડકાર તરીકે દર્શાવી હતી અને માહિતી આપી હતી કે છેલ્લા બે દાયકામાં આદિવાસી જિલ્લાઓમાં 11 વિજ્ઞાન કોલેજો, 11 કોમર્સ કોલેજો, 23 આર્ટસ કોલેજો અને સેંકડો છાત્રાલયો ખોલવામાં આવી છે.

પ્રધાનમંત્રીએ 20-25 વર્ષ પહેલાં આદિવાસી વિસ્તારોમાં શાળાઓની તીવ્ર અછત પર પણ પ્રકાશ ફેંક્યો હતો. "આજે 2 આદિવાસી યુનિવર્સિટીઓ છે, ગોધરામાં ગોવિંદ ગુરુ યુનિવર્સિટી અને નર્મદામાં બિરસા મુંડા યુનિવર્સિટી જે ઉચ્ચ શિક્ષણની શ્રેષ્ઠ સંસ્થાઓ બનાવે છે" તેમણે ઉમેર્યું. પ્રધાનમંત્રીએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે નવા કેમ્પસના ઉદ્ઘાટન પછી ગોવિંદ ગુરુ યુનિવર્સિટીમાં સુવિધાઓને વધુ વિસ્તૃત કરવામાં આવશે. અમદાવાદની સ્કીલ યુનિવર્સિટીના નવા કેમ્પસથી પંચમહાલ સહિત તમામ આદિવાસી વિસ્તારના યુવાનોને પણ ફાયદો થશે તેવો ઉલ્લેખ પણ તેમણે કર્યો હતો. "આ દેશની પ્રથમ યુનિવર્સિટી છે જેને ડ્રોન પાયલોટ લાયસન્સ આપવા માટે માન્યતા મળી છે", શ્રી મોદીએ રેખાંકિત કર્યું.

વનબંધુ કલ્યાણ યોજનાએ છેલ્લા દાયકાઓમાં આદિવાસી જિલ્લાઓના સર્વાંગી વિકાસમાં ભજવેલી વિશાળ ભૂમિકા પર પ્રકાશ ફેંકતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે છેલ્લા 14-15 વર્ષમાં આ અંતર્ગત 1 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે. આદિવાસી વિસ્તારોમાં યોજના. તેમણે એ પણ માહિતી આપી હતી કે ગુજરાત સરકારે આગામી વર્ષોમાં 1 લાખ કરોડ રૂપિયા વધુ ખર્ચવાનું નક્કી કર્યું છે.

પ્રદેશના સર્વાંગી વિકાસની સમજ આપતાં પ્રધાનમંત્રીએ પાઈપથી પાણીની સુવિધા, સૂક્ષ્મ સિંચાઈ અને આદિવાસી વિસ્તારોમાં ડેરી ક્ષેત્ર પર ભાર મૂકવાના ઉદાહરણો આપ્યા. આદિવાસી બહેનોને સશક્ત કરવા અને તેમની આવક વધારવા માટે સખી મંડળોની રચના કરવામાં આવી હોવાની માહિતી પણ તેમણે આપી હતી. આદિવાસી યુવાનોને ગુજરાતમાં ઝડપી ઔદ્યોગિકીકરણનો લાભ મળવો જોઈએ તે વાત પર ભાર મૂકતા, પ્રધાનમંત્રીએ વ્યવસાયિક કેન્દ્રો, આઈટીઆઈ અને કિસાન વિકાસ કેન્દ્રો જેવા ઘણા આધુનિક તાલીમ કેન્દ્રો ખોલવાનો ઉલ્લેખ કર્યો જેણે લગભગ 18 લાખ આદિવાસી યુવાનોને તાલીમ પ્રાપ્ત કરવામાં અને પ્લેસમેન્ટ મેળવવામાં મદદ કરી છે. .

20-25 વર્ષ પહેલાં સિકલ સેલ રોગના ખતરાને હાઇલાઇટ કરતાં પ્રધાનમંત્રીએ ધ્યાન દોર્યું હતું કે આદિવાસી જિલ્લાઓમાં દવાખાનાનો અભાવ હતો અને મોટી હોસ્પિટલો અને મેડિકલ કોલેજો માટે નજીવી સુવિધાઓ હતી. “આજે”, તેમણે કહ્યું, “ડબલ એન્જિન સરકારે ગ્રામ્ય સ્તરે સેંકડો નાની હોસ્પિટલો સ્થાપી છે અને આદિવાસી વિસ્તારોમાં 1400 થી વધુ આરોગ્ય અને સુખાકારી કેન્દ્રો ખોલ્યા છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે ગોધરા મેડિકલ કોલેજના નવા બિલ્ડિંગના કામથી દાહોદ, બનાસકાંઠા અને વલસાડમાં બનેલી મેડિકલ કોલેજો પરનું ભારણ ઘટશે.

"સબકા પ્રયાસને કારણે આદિવાસી જિલ્લાના દરેક ગામડાઓમાં 24 કલાક વીજળી સાથે સારા રસ્તાઓ પહોંચી ગયા છે." તેમણે માહિતી આપી હતી કે ડાંગનો આદિવાસી જિલ્લો ગુજરાતનો પહેલો જિલ્લો છે જ્યાં 24 કલાક વીજળી છે જેના પરિણામે આદિવાસી વિસ્તારોમાં ઉદ્યોગોનું વિસ્તરણ થયું છે. “ગુજરાતના ગોલ્ડન કોરિડોરની સાથે, જોડિયા શહેરોનો વિકાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે. હાલોલ-કાલોલમાં ઔદ્યોગિક વિકાસ ઝડપથી થઈ રહ્યો છે”, તેમણે માહિતી આપી હતી.

ભારતમાં આદિવાસી સમાજના ઉત્થાન માટે કેન્દ્ર સરકારના પ્રયાસો પર પ્રકાશ પાડતા પ્રધાનમંત્રીએ માહિતી આપી હતી કે ભાજપ સરકારે જ પ્રથમ વખત આદિવાસી સમાજ માટે અલગ મંત્રાલય બનાવ્યું અને વન ધન જેવી સફળ યોજના અમલમાં મૂકી. તેમના મુદ્દાને આગળ વધારતા, પ્રધાનમંત્રીએ સરકારે અંગ્રેજોના સમયથી ચાલી આવતી વાંસની ખેતી અને વેચાણ પર પ્રતિબંધ મૂકતા કાયદાને નાબૂદ કર્યા, વન પેદાશોની સતત ઉપેક્ષાનો અંત લાવ્યો અને આદિવાસીઓને એમએસપીનો વધુ લાભ આપ્યો તેના ઉદાહરણો આપ્યા. 80 થી વધુ વિવિધ વન પેદાશો, અને આદિવાસીઓનું જીવન સરળ બનાવવાની સાથે તેમનું ગૌરવ વધારવા માટે કામ કરે છે. "પ્રથમ વખત, આદિવાસી સમાજ વિકાસ અને નીતિ ઘડતરમાં ભાગીદારી વધારવાની લાગણી ધરાવે છે", પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું. તેમણે ભગવાન બિરસા મુંડાની જન્મજયંતીને જનજાતીય ગૌરવ દિવસ તરીકે ઉજવવાના સરકારના નિર્ણયની માહિતી આપી હતી.

પ્રધાનમંત્રીએ ગરીબ, દલિત, પછાત અને આદિવાસી સમુદાયો પ્રત્યે ડબલ એન્જિન સરકારના સતત પ્રયાસોને પણ રેખાંકિત કર્યા હતા. પ્રધાનમંત્રીએ મફત રાશન યોજના, મફત કોવિડ રસી, ગરીબો માટે રૂ. 5 લાખ સુધીની સારવાર, સગર્ભા સ્ત્રીઓને પોષણયુક્ત ખોરાક મળે તે માટે સહાયતા અને નાના ખેડૂતોને ખાતર માટે લોન મેળવવા માટે પીએમ કિસાન સન્માન નિધિ યોજનાના ઉદાહરણો આપ્યા હતા. બિયારણ, વીજળી બિલ વગેરે. "તે સીધી મદદ હોય કે પાકાં મકાનો, શૌચાલય, ગેસ જોડાણો અને પાણીના જોડાણો જેવી સુવિધાઓ હોય, આનો સૌથી મોટો લાભ આદિવાસીઓ, દલિતો અને પછાત પરિવારો છે", શ્રી મોદીએ કહ્યું.

ભારતની સંસ્કૃતિ અને આસ્થાને બચાવવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવનાર આદિવાસી નાયકોના ઈતિહાસ પર પ્રકાશ ફેંકતા પ્રધાનમંત્રીએ ચાંપાનેર, પાવાગઢ, સોમનાથ અને હલ્દીઘાટીના ઉદાહરણો આપ્યા હતા. તેમણે ટિપ્પણી કરી, “હવે પાવાગઢ મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર કરવામાં આવ્યો છે અને ધ્વજ સંપૂર્ણ ભવ્યતામાં ફરકાવવામાં આવ્યો છે. એ જ રીતે અંબાજી માતાનું ધામ હોય અને દેવમોગરા માનું મંદિર હોય, તેમના વિકાસ માટે પણ સતત પ્રયાસો કરવામાં આવે છે.

પ્રધાનમંત્રીએ રોજગારી વધારવા માટે પ્રવાસન દ્વારા ભજવવામાં આવતી નિર્ણાયક ભૂમિકાને માન્યતા આપી હતી. તેમણે પંચમહાલ જે પર્યટનની દૃષ્ટિએ ખૂબ સમૃદ્ધ છે, ચાંપાનેર-પાવાગઢ જે પ્રાચીન સ્થાપત્ય માટે પ્રખ્યાત છે, જાંબુઘોડામાં વન્યજીવન, હાથની માતાનો ધોધ, ધનપુરીમાં ઇકો-ટૂરિઝમ સાઇટ્સ, કડા ડેમ, ધનેશ્વરી માતાનું મંદિર, જેવા સ્થળોનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. જંદ હનુમાનજીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે આવનારા દિવસોમાં આ સ્થળોને પ્રવાસન સર્કિટ તરીકે વિકસાવવામાં આવશે અને રોજગારીની નવી તકો ઊભી થશે. "આદિવાસીઓ માટે ગૌરવના સ્થળો અને આસ્થાના સ્થળોનો વિકાસ પ્રવાસનને ઘણું પ્રોત્સાહન આપશે", તેમણે ઉમેર્યું.

સંબોધન સમાપ્ત કરતાં, પ્રધાનમંત્રીએ ડબલ એન્જિન સરકારના વિકાસના વ્યાપક અવકાશની પ્રશંસા કરી હતી અને ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે વિકાસના લાભો દરેક સુધી પહોંચે છે. “અમારો ઈરાદો સ્પષ્ટ છે, સખત મહેનત અને સમર્પણ સાથે જમીન પર પરિવર્તન લાવવાનો. આપણે સાથે મળીને વિકસિત ગુજરાત અને વિકસિત ભારતનું નિર્માણ કરીશું”, તેમણે અંતમાં કહ્યું.

આ પ્રસંગે ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલ, સંસદ સભ્યો અને ગુજરાત સરકારના મંત્રીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

પૃષ્ઠભૂમિ

પ્રધાનમંત્રીએ પંચમહાલના જાંબુઘોડામાં આશરે આજે રૂ. 860 કરોડના પ્રોજેક્ટ્સ દેશને સમર્પિત કર્યા અને શિલાન્યાસ કર્યો.

તેમણે શ્રી ગોવિંદ ગુરુ યુનિવર્સિટી, ગોધરાના નવા કેમ્પસ, વાડેક ગામમાં આવેલી સંત જોરિયા પરમેશ્વર પ્રાથમિક શાળા અને સ્મારક અને દાંડિયાપુરા ગામમાં આવેલી રાજા રૂપસિંહ નાયક પ્રાથમિક શાળા અને સ્મારકને સમર્પિત કર્યું.

પ્રધાનમંત્રીએ ગોધરામાં કેન્દ્રીય વિદ્યાલયની ઇમારતનો શિલાન્યાસ કર્યો હતો. તેમણે ગોધરા મેડિકલ કોલેજના વિકાસ અને કૌશલ્યા - ધ સ્કીલ યુનિવર્સિટીના વિસ્તરણ માટે પણ શિલાન્યાસ કર્યો, જેની કિંમત રૂ. 680 કરોડ જેટલી છે.

YP/GP/JD