કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ રાજ્ય મંત્રી, ડૉ. ભારતી પ્રવિણ પવારે આજે (03-03-2022) નવી દીલ્હીમાં પાંચમા રાષ્ટ્રીય કુટુંબ આરોગ્ય સર્વે (NFHS)ના પશ્ચિમ ક્ષેત્રની પ્રસાર કાર્યશાળાને વર્ચ્યુઅલ રીતે સંબોધિત કરી હતી.

કેન્દ્રીય મંત્રીએ તેમના સંબોધનની શરૂઆત કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત મહાનુભાવોનો આભાર માનીને કરી હતી અને આરોગ્ય અને કુટુંબ કલ્યાણ અને આ ક્ષેત્રમાં ઉભરતા મુદ્દાઓ પર ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળા ડેટા પ્રદાન કરવા માટે NFHSની પ્રશંસા વ્યક્ત કરી હતી.

NFHS વસ્તી, કુટુંબ નિયોજન, બાળ અને માતૃ આરોગ્ય, પોષણ, પુખ્ત આરોગ્ય અને ઘરેલું હિંસા સંબંધિત મુખ્ય સૂચકાંકો પર અંદાજો પૂરા પાડે છે, જે આરોગ્ય અને કલ્યાણ નીતિઓને આકાર આપવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે. સર્વેક્ષણનો અવકાશ વર્ષોથી વિસ્તર્યો છે અને ઉભરતી વસ્તી અને સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ ઉપરાંત, ડાયાબિટીસ, હાયપરટેન્શન, એન્થ્રોપોમેટ્રિક માપન, એનિમિયા, HbA1c, D3 અને એન્ટિમેલેરિયલ પરોપજીવીઓને આવરી લેવા માટે NFHS-5માં ઘણા બાયોમાર્કર્સનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.

આ પ્રસંગે બોલતા, ડૉ. પવારે જણાવ્યું હતું કે "વર્ષોથી, NFHSના વિવિધ રાઉન્ડના પરિણામોનો પુરાવા-આધારિત નિર્ણય લેવા અને નીતિ ઘડતર માટે વ્યાપકપણે ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે." તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે "NFHS-5ના પરિણામો બેન્ચમાર્ક સેટ કરવામાં અને સમયાંતરે આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં થયેલી પ્રગતિની તપાસ કરવામાં ઉપયોગી થશે. ચાલુ કાર્યક્રમોની અસરકારકતા માટે પુરાવા આપવા ઉપરાંત, NFHS-5નો ડેટા વિસ્તાર વિશિષ્ટ ફોકસ સાથે નવા કાર્યક્રમોની જરૂરિયાતને ઓળખવામાં અને આવશ્યક સેવાઓની સૌથી વધુ જરૂરિયાત ધરાવતા જૂથોને ઓળખવામાં મદદ કરે છે."

મંત્રીએ હાઇલાઇટ કર્યું હતું કે NFHS-5 પરિણામો નિર્ણાયક તબક્કે બહાર પાડવામાં આવ્યા છે કારણ કે તેઓ "2030 સુધીમાં ટકાઉ વિકાસ લક્ષ્યો (SDG)ને પહોંચી વળવા તરફ થયેલી પ્રગતિનું મૂલ્યાંકન કરવામાં મદદ કરે છે અને ધ્યેયો હાંસલ કરવા માટે પગલાં ભરવામાં મદદ કરે છે." તેમણે ઉમેર્યું હતું કે NFHS-5 27 SDG સૂચકાંકો માટે ડેટા સ્ત્રોત પૂરો પાડે છે.

ડૉ. પવારે માહિતી આપી હતી કે "કેટલાક રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં માતા અને બાળ સ્વાસ્થ્ય સૂચકાંકોમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. સંસ્થાકીય જન્મોમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે અને સી-સેક્શન જન્મોમાં પણ વધારો થયો છે. જોકે તેમણે નોંધ્યું હતું કે "મહિલાઓમાં એનિમિયા એક પડકાર બની રહે છે અને આ મુદ્દાને ઉકેલવા માટે ઘણું વધારે વિચારવાની જરૂર છે."

મંત્રીએ એવી પણ માહિતી આપી હતી કે માનનીય પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના ગતિશીલ નેતૃત્વ હેઠળ, "સ્વચ્છ ભારત મિશન જેવા કેન્દ્ર સરકારના કાર્યક્રમોના આક્રમક અમલીકરણથી રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો માટે પાણી, સ્વચ્છતા અને સ્વચ્છતા (WASH) સૂચકાંકોમાં નોંધપાત્ર સુધારો થયો છે". તેમણે નોંધ્યું હતું કે "બાળ સ્વાસ્થ્ય અને મહિલા સશક્તીકરણ સૂચકાંકોમાં સુધારો થયો છે જેમ કે ઘર અથવા જમીનની માલિકી, મોબાઇલ ફોનનો ઉપયોગ પરંતુ તે જ સમયે મહિલાઓ વિરુદ્ધ હિંસા હજુ પણ અસ્તિત્વમાં છે અને તેથી આ ક્ષેત્રમાં પણ ઘણું કામ કરવાનું છે."

ડો. ભારતી પ્રવિણ પવારે ભારતમાં આરોગ્ય સંભાળમાં આપેલા યોગદાન બદલ તમામ મહાનુભાવોનો આભાર માનીને અને તેમને “સરકારને માત્ર અર્થપૂર્ણ નીતિઓ અને કાર્યક્રમો ઘડવામાં જ નહીં પરંતુ તેનો અમલ થાય તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે સહયોગી ભૂમિકા નિભાવવા અને માનનીય પ્રધાનમંત્રીની કલ્પના મુજબ આપણા દેશને બધા માટે ગુણવત્તાયુક્ત સ્વાસ્થ્યનું વિઝન હાંસલ કરવા માટેના લક્ષ્યાંકો હાંસલ કરવા” માટે વિનંતી કરીને તેમનું સંબોધન પૂર્ણ કર્યું હતું.

SD/GP/MR

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com