కేంద్ర సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) సైన్స్ & టెక్నాలజీ; ఎర్త్ సైన్సెస్ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత); ఎంఓఎస్‌ పిఎంఓ, పర్సనల్, పబ్లిక్ గ్రీవెన్స్, పెన్షన్స్, అటామిక్ ఎనర్జీ మరియు స్పేస్ డాక్టర్ జితేంద్ర సింగ్ ఈ రోజు ఇక్కడ మాట్లాడుతూ..భారత ప్రభుత్వంలోని వివిధ సైన్స్ మినిస్ట్రీలు మరియు డిపార్ట్‌మెంట్‌లు సిలోస్‌లో పని చేయకుండా ఉమ్మడి ఇతివృత్తాలపై ఉమ్మడి ప్రాజెక్టులను చేపట్టాలని కోరారు. జాతీయ సైన్స్ డే (ఎన్‌ఎస్‌డి) 2022 'సస్టైనబుల్ ఫ్యూచర్‌కు ఎన్‌&టి లో ఇంటిగ్రేటెడ్ అప్రోచ్' థీమ్‌ను ఈ రోజు ఆవిష్కరించిన సందర్భంగా మంత్రి ఈ విషయం చెప్పారు.

డాక్టర్ జితేంద్ర సింగ్ మాట్లాడుతూ ఇందులోని శాస్త్రీయ విషయాలపై ప్రజల ప్రశంసలు పెంచడం కోసం ఎన్‌ఎస్‌డి థీమ్‌ను ఎంచుకున్నామని మరియు ముఖ్యమైన శాస్త్రీయ దినోత్సవాల వేడుకలు ఒక రోజు ఈవెంట్‌గా ఉండకూడదని మరియు దీన్ని క్రమం తప్పకుండా నిర్మించాల్సిన అవసరం ఉందని అన్నారు.

 

ఆవిష్కరణ కార్యక్రమంలో డీఎస్‌ఐఆర్‌ సెక్రటరీ, సీఎస్‌ఐఆర్‌ డీజీ డాక్టర్‌ శేఖర్‌ సి మండే, బయోటెక్నాలజీ విభాగం కార్యదర్శి డాక్టర్‌ రాజేష్‌ ఎస్‌. గోఖలే, సైన్స్‌ అండ్‌ టెక్నాలజీ విభాగం కార్యదర్శి డాక్టర్‌ ఎస్‌.చంద్రశేఖర్‌, డీఎస్‌టీ, డీబీటీ, సీఎస్‌ఐఆర్‌ ఉన్నతాధికారులు పాల్గొన్నారు.

డాక్టర్ జితేంద్ర సింగ్ మాట్లాడుతూ..ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ మనకు గొప్ప ఆస్తి అని, ఆయన సైన్స్ పట్ల సహజంగానే ఆసక్తిని కలిగి ఉండటమే కాకుండా గత 7-8 సంవత్సరాలలో సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ ఆధారిత కార్యక్రమాలు మరియు ప్రాజెక్టులకు మద్దతు ఇవ్వడంలో మరియు ప్రోత్సహించడంలో ముందుకు వస్తున్నారు అని చెప్పారు. "ఆత్మనిర్భర్ భారత్" నిర్మాణంలో భారతదేశ వైజ్ఞానిక నైపుణ్యం ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తుందని ఆయన అన్నారు.

ఇంటిగ్రేటెడ్ అప్రోచ్ థీమ్‌పై ఆధారపడిన సైలోస్‌లో పని చేసే శకం ముగిసిందని డాక్టర్ జితేంద్ర సింగ్ పునరుద్ఘాటించారు. అలాగే ఇంటిగ్రేటెడ్ థీమ్ ఆధారిత ప్రాజెక్ట్‌ల ఆవశ్యకతను నొక్కి చెప్పారు. సైన్స్ ఏకీకరణ నాలుగు స్తంభాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది అవి:-ఎ) సమస్య పరిష్కారానికి సంబంధించిన థీమ్ ఆధారిత విధానంపై పని చేయడానికి  సైన్స్ మంత్రిత్వ శాఖలు మరియు విభాగాలు కలిసి రావడం, బి) సాంకేతిక, ఇంజనీరింగ్ మరియు వైద్య సంస్థలతో అనుసంధానించబడిన విస్తరించిన సైన్స్ ఇంటిగ్రేషన్, సి) కేంద్ర ప్రభుత్వంలోని లైన్ మినిస్ట్రీలు/డిపార్ట్‌మెంట్‌లతో సమలేఖనం చేసే అదనపు సైన్స్ ఇంటిగ్రేషన్ మరియు చివరకు డి) స్థిరమైన భవిష్యత్తుకు దారితీసే పరిశ్రమలు మరియు స్టార్టప్‌లతో కూడిన విస్తరించిన సైన్స్ ఆధారిత విధానం.

ఆరేళ్ల క్రితం ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ జోక్యంతో దేశ రాజధానిలో వివిధ మంత్రిత్వ శాఖలు, విభాగాల ప్రతినిధులు ఇస్రో, అంతరిక్ష శాఖ శాస్త్రవేత్తలతో సుదీర్ఘ చర్చలు జరిపారని డాక్టర్ జితేంద్ర సింగ్ గుర్తు చేసుకున్నారు. వివిధ సంక్షేమ పథకాల అమలుకు అనుబంధంగా వాటిని మెరుగుపరచడానికి మరియు వేగవంతం చేయడానికి అత్యుత్తమ అంతరిక్ష సాంకేతికతను ఆధునిక సాధనంగా ఎలా ఉపయోగించవచ్చో కసరత్తు చేయడం వెనుక ఉద్దేశ్యం అని ఆయన అన్నారు.

భారతదేశం ఎదుర్కొంటున్న ఒత్తిడి సమస్యలను మరియు వాటికి సమర్థవంతమైన పరిష్కారాలను చర్చించడానికి కేంద్రం మరియు అన్ని రాష్ట్రాలు మరియు యుటిల నుండి సైన్స్ మంత్రిత్వ శాఖలు మరియు విభాగాలను కలుపుకొని రాబోయే రోజుల్లో నేషనల్ సైన్స్ కాన్క్లేవ్‌ను ప్లాన్ చేస్తున్నట్లు మంత్రి తెలిపారు.

ఇంటిగ్రేటెడ్ అప్రోచ్  విజయాన్ని ప్రస్తావిస్తూ, స్పేస్ మరియు అటామిక్ ఎనర్జీతో సహా మొత్తం ఆరు ఎస్‌ అండ్‌ టి డిపార్ట్‌మెంట్‌ల ద్వారా 168 ప్రతిపాదనలు/అవసరాలను 33 లైన్ మినిస్ట్రీస్/డిపార్ట్‌మెంట్‌ల నుండి సైంటిఫిక్ అప్లికేషన్స్ మరియు టెక్నలాజికల్ సపోర్ట్ & సొల్యూషన్స్ స్వీకరించినట్లు డాక్టర్ జితేంద్ర సింగ్ తెలియజేశారు.

జాతీయ సైన్స్ డే (ఎన్‌ఎస్‌డి) ప్రతి సంవత్సరం ఫిబ్రవరి 28 న 'రామన్ ఎఫెక్ట్' ఆవిష్కరణ జ్ఞాపకార్థం జరుపుకుంటారు. భారత ప్రభుత్వం 1986లో ఫిబ్రవరి 28ని నేషనల్ సైన్స్ డే (ఎన్‌ఎస్‌డి)గా ప్రకటించింది. ఆ రోజున సర్ సి.వి. రామన్ 1930లో నోబెల్ బహుమతి పొందిన 'రామన్ ఎఫెక్ట్'ను కనుగొన్నట్లు ప్రకటించారు. ఈ సందర్భంగా దేశమంతటా థీమ్ ఆధారిత సైన్స్ కమ్యూనికేషన్ కార్యకలాపాలు నిర్వహిస్తారు.

అనేక సంస్థలు తమ ప్రయోగశాలల కోసం బహిరంగ సభలను నిర్వహిస్తాయి మరియు నిర్దిష్ట పరిశోధనా ప్రయోగశాల/సంస్థలో అందుబాటులో ఉన్న వృత్తి అవకాశాల గురించి విద్యార్థులకు వివరిస్తాయి.

డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ (డిఎస్‌టి) సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ డిపార్ట్‌మెంట్‌తో అనుబంధించబడిన సైంటిఫిక్ సంస్థలు, రీసెర్చ్ లాబొరేటరీలు మరియు అటానమస్ సైంటిఫిక్ ఇన్‌స్టిట్యూషన్‌లలో దేశవ్యాప్తంగా జాతీయ సైన్స్ దినోత్సవ వేడుకలకు మద్దతు ఇవ్వడానికి, ఉత్ప్రేరకంగా మరియు సమన్వయం చేయడానికి నోడల్ ఏజెన్సీగా పనిచేస్తుంది. నేషనల్ కౌన్సిల్ ఫర్ సైన్స్ & టెక్నాలజీ కమ్యూనికేషన్ (ఎన్‌సిఎస్‌టిసి), డిఎస్‌టి  ఉపన్యాసాలు, క్విజ్‌లు, ఓపెన్ హౌస్‌లు మొదలైన వాటి నిర్వహణ కోసం రాష్ట్ర ఎస్‌&టి కౌన్సిల్‌లు & విభాగాలకు గ్రాంట్లు ఇవ్వడం ద్వారా దేశవ్యాప్తంగా వివిధ కార్యక్రమాలకు మద్దతు ఇచ్చింది.

సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ కమ్యూనికేషన్ మరియు పాపులరైజేషన్ రంగంలో అత్యుత్తమ ప్రయత్నాలకు మద్దతు ఇచ్చేందుకు, ప్రోత్సహించడానికి మరియు గుర్తించడానికి సైన్స్ పాపులరైజేషన్ కోసం 1987లో డిఎస్‌టి నేషనల్ అవార్డ్స్‌ను ఏర్పాటు చేసింది. ఈ అవార్డులను సైన్స్ అండ్ ఇంజనీరింగ్ రీసెర్చ్ బోర్డ్ (ఎస్‌ఈఆర్‌బి), సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విభాగం (డిఎస్‌టి) యొక్క చట్టబద్ధమైన సంస్థ అయిన ఎస్‌ఈఆర్‌బి ఉమెన్ ఎక్సలెన్స్ అవార్డుతో పాటు ప్రతి సంవత్సరం నేషనల్ సైన్స్ డే రోజున అందజేస్తారు. ఇంజనీరింగ్,యంగ్ సైంటిస్ట్ మెడల్, యంగ్ అసోసియేట్‌షిప్ మొదలైన ఏదైనా ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ జాతీయ అకాడమీల నుండి గుర్తింపు పొందిన 40 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న మహిళా శాస్త్రవేత్తలకు ఇది గ్రాంట్‌లను అందిస్తుంది. ప్రముఖ సైన్స్ రైటింగ్ ఫార్మాట్‌లో పిహెచ్‌డి స్కాలర్‌లు మరియు పోస్ట్-డాక్టోరల్ ఫెలోలు అనుసరిస్తున్న సైన్స్, టెక్నాలజీ & ఇన్నోవేషన్‌లలో భారతీయ పరిశోధనల వ్యాప్తిని గుర్తించడానికి భారత ప్రభుత్వ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విభాగం (డిఎస్‌టి) యొక్క చొరవ ఎడబ్లుఎస్‌ఏఆప్‌(అవ్‌సర్‌) అవార్డు కూడా  అందించబడుతుంది. 

***