నవంబర్ 29 - డిసెంబర్ 5 వరకు ఆజాదీ కా డిజిటల్ మహోత్సవ్ వారోత్సవానికి కొనసాగింపుగా, రెండవ రోజు అంటే 30 నవంబర్, 2021, రెండవ సెషన్ లో ఎఐ, బ్లాక్ చైన్, డ్రోన్ జియోస్పేస్ వంటి అభివృద్ధి చెందుతున్న టెక్నాలజీల వినియోగంపై ఉపయుక్తమైన చర్చలు జరిగాయి. మన గౌరవ ప్రధానమంత్రి ఆత్మనిర్భర్ భారత్ దార్శనికతతో, దేశ పౌరుల అపారమైన సామర్థ్యాన్ని వెలికితీసి   వారి జీవితాలను మెరుగుపరిచేందుకు, ప్రధానమంత్రి ఆశిస్తున్న నవ భారత స్వప్నాన్ని ఆవిష్కరించే దిశగా పారదర్శకత సమ్మిళిత అభివృద్ధిని సాధించేందుకు డిజిటల్ ఇండియా మార్గాన్ని సుగమం చేస్తోంది.

ఎన్ఇజిడి అధ్య క్షుడు, సిఇఒ శ్రీ అభిషేక్ సింగ్ మాట్లాడుతూ, సామాజిక ప్రయోజనాల కోసం డిజిటల్ మార్పు, సమర్థవంతంగా డిజిటల్ ఇండియా అమలు కోసం అభివృద్ధి చెందుతున్న సాంకేతిక ప రిజ్ఞానాల ప్రాముఖ్యాన్ని, పాత్రను వివరించారు.

ప్రభుత్వం, పరిశ్ర మలు, విద్యావేత్తలు నిర్వహిస్తున్న అభివృద్ధి చెందుతున్న సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలపై వివిధ కార్యకలాపాల ను కూడా ఆయన వివరించారు.

డాక్టర్ నీతా వర్మ (డిజి, ఎన్ఐసి) కృత్రిమ మేధస్సు (ఎఐ) ప్రాముఖ్యత , సామర్థ్యం గురించి , అది భారతదేశంలో అక్షరాస్యత ,భాషా అడ్డంకులను అధిగమించడం ద్వారా "నిజమైన సామాజిక సాధికారత"ను ఎలా తీసుకురాగలదో వివరించారు.

‘’ఎఐకి అపారమైన అవకాశాలు ,భారీ సామర్థ్యం ఉంది. కోవిడ్-19 మహమ్మారి సమయంలో, ప్రభుత్వ అధికారులు అందుబాటులో లేనప్పుడు, ఎవరైనా అవసరమైన సమాచారాన్ని సేకరించడానికి వీలుగా ఎఐని ఉపయోగించి చాట్ బోట్ లను తయారు చేసాము" అని డాక్టర్ నీతా వర్మ చెప్పారు.

“ఎఐకి అపారమైన అవకాశాలు మరియు భారీ సామర్థ్యం ఉంది. కోవిడ్-19 మహమ్మారి సమయంలో, ప్రభుత్వ అధికారులు అందుబాటులో లేనప్పుడు, అవసరమైన సమాచారాన్ని సేకరించడానికి ఎవరైనా కోసం ఎఐని ఉపయోగించి చాట్ బోట్ లను తయారు చేసాము" అని డాక్టర్ నీతా వర్మ చెప్పారు. భారతదేశంలో సుమారు 20-30 కోట్ల మంది కి స్మార్ట్ ఫోన్లు లేవని, అలాగే సాంకేతికపరిజ్ఞానాన్ని ఉపయోగించడానికి భాష ,అక్షరాస్యత అడ్డంకులను ఎదుర్కొంటున్నారని ఆమె అన్నారు.

‘’భాషా సవాళ్లను క్రమంగా అధిగమించడానికి  అన్ని ప్రభుత్వ అప్లికేషన్‌లలో వాయిస్ ఇంటర్‌ఫేస్‌లను రూపొందించవలసిన అవసరం ఉంది. ఎఐ నిజమైన సామాజిక సాధికారతను చేయగలదు. పిరమిడ్ దిగువన ఉన్న ప్రజల జీవితాలను మార్చడానికి చాలా పరిశోధనలు, ఆవిష్కరణలు, సామర్థ్యం పెంపుదల

నియంత్రిత  మద్దతు అవసరం. మనమందరం కలిసి పనిచేయాలి .ఈ మార్పు జరిగేలా చేయాలి" అని డాక్టర్ నీతా వర్మ వివరించారు.

పాలనలో ఎఐ సామర్థ్యాన్ని అన్వేషించే లక్ష్యంతో ఎన్ ఐసి 2019 లో సెంటర్ ఆఫ్ ఎక్సలెన్స్ అండ్ ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ ను ఏర్పాటు చేసిన తీరును డాక్టర్ నీతా వర్మ వివరించారు

సెంటర్ ఆఫ్ ఎక్సలెన్స్ పరిపాలన సమర్థతను మెరుగుపరచడానికి  రాష్ట్ర -జాతీయ స్థాయిలో అనేక పైలట్లను సృష్టించి, అమలు చేయగలిగింది. స్వచ్ఛభారత్ అర్బన్, వెరిఫై ఐడి, ఫేస్ రికగ్నిషన్ ఉపయోగించి డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ రెన్యువల్ సిస్టమ్ లు, తప్పిపోయిన పిల్లలను గుర్తించడానికి ఖోయా పాయా మొదలైనవి భారతదేశంలో వ్యాపారాన్ని సులభతరం చేయడం , ఇ-గవర్నెన్స్ మెరుగుపరచడంలో ఎఐ యొక్క ఉపయోగాన్ని వివరించడానికి డాక్టర్ నీతా వర్మ తన ప్రసంగంలో ఇచ్చిన కొన్ని ఉదాహరణలు.

డాక్టర్ లలితేష్ కాట్రగడ్డ (వ్యవస్థాపకుడు, ఇండిహుడ్) వీడియో కాన్ఫరెన్సింగ్ ద్వారా ప్యానెల్ లో పాల్గొంటూ,

పాత జియోస్పేషియల్ యుగంతో పోలిస్తే కొత్త ఇండియా మ్యాప్స్ పాలసీ 2021 ఎలా విప్లవాత్మకంగా ఉందో వివరించారు.

‘’ఇండియా మ్యాప్స్ విధానం 2021 విప్లవాత్మకమైనది  ఎందుకంటే ఇది భారతీయ కంపెనీలపై అనేక లైసెన్స్ లు అవసరమైన పాత విధానాల మాదిరి ఎలాంటి ఆంక్షలు విధించదు" అని డాక్టర్ లలితేష్ అన్నారు.

కొత్త టూల్స్ తో ఎఐ, డేటా సైన్స్ ఉపయోగించి రియల్ టైమ్ మ్యాపింగ్ తీసుకోవచ్చని ఆయన అన్నారు.’’ మ్యాప్ కంటే మ్యాప్ చేసే సామర్థ్యం చాలా ముఖ్యం. ప్రజలు స్వచ్ఛమైన మ్యాప్ తయారీదారులు. చిన్న , సగటు రైతులకు 20 లక్షల భూమి విలువ కలిగిన 1-2 ఎకరాల భూమి ఉంది, కానీ 30-40 వేల రుణం పొందడానికి కష్టపడుతున్నారు. ల్యాండ్ మ్యాపింగ్ తో దీనిని పరిష్కరించవచ్చు' అని ఆయన అన్నారు.

"ప్రప౦చవ్యాప్త౦గా వివిధ సేవలు  చొచ్చుకుపోవడాన్ని తనిఖీ చేయడానికి, క్షేత్ర స్థాయి ప్రభావ౦ గురి౦చి అవగాహన స౦పాది౦చుకోవడానికి మ్యాప్ లు ఉపయోగపడతాయి. 2021 భారత జియోస్పేషియల్ శకం ఉదయంగా గుర్తుండి పోతుంది.ఒక విప్లవాత్మక విధానం మద్దతుతో, దేశీయ మ్యాప్ లు , మ్యాపింగ్ టెక్నాలజీ ఒక విస్ఫోటనం లా అభివృద్ధి చెందడానికి సిద్ధంగా ఉన్నాయి" అని ఆయన అన్నారు.

శ్రీ అమిత్ సిన్హా (ఐజి టెలికామ్ & డైరెక్టర్ విజిలెన్స్, ఉత్తరాఖండ్) ఉత్తరాఖండ్ లోని డ్రోన్ అప్లికేషన్ రీసెర్చ్ సెంటర్ గురించి మాట్లాడారు.  ఉత్తరాఖండ్ విపత్తుల తరువాత సహాయక చర్యల్లో డ్రోన్ల ప్రాముఖ్యతను గుర్తు చేసుకున్నారు.

‘రెండు సంవత్సరాల క్రితం ఉత్తరాఖండ్ లో మేము చమోలిలోని రాణి గ్రామ విపత్తును హిమానీనదాల ద్వారా ఎదుర్కొన్నాము. ఈ సంఘటనతో అంతరాయం కలిగించిన ఆప్టికల్ ఫైబర్ కనెక్షన్లను పునరుద్ధరించడానికి డ్రోన్ బృందం సహాయపడింది, నదికి అడ్డంగా తీగను తీసుకెళ్లింది, అక్కడ కమ్యూనికేషన్ నెట్ వర్క్ ను పునరుద్ధరించింది" అని చెప్పారు.

ప్రొఫెసర్ మణింద్రా అగ్రవాల్ (డిపార్ట్ మెంట్ ఆఫ్ కంప్యూటర్ సైన్స్ & ఇంజనీరింగ్ ఐఐటి కాన్పూర్) బ్లాక్ చైన్ ప్రత్యేకంగా క్రిప్టోకరెన్సీ కోసం అనే సాధారణ అపోహ గురించి మాట్లాడారు. భూమి కి సంబంధించి స్పష్టమైన యాజమాన్యాన్ని నిర్ధారించడానికి , డిజిటల్ భూమి రికార్డులను నిర్వహించడానికి బ్లాక్ చైన్ ను ఉపయోగించవచ్చని ఆయన అన్నారు. "భూమి అసలు యజమానిని ప్రతి ఒక్కరూ బహిరంగంగా ధృవీకరించడం సాధ్యమవుతుంది," అని ఆయన అన్నారు.

"బ్లాక్ చైన్ టెక్నాలజీ మార్చలేని లెడ్జర్లను సృష్టి౦చే, నిర్వహి౦చే సామర్థ్యాన్ని అ౦దిస్తు౦ది. అనేక డొమైన్ లు ఉన్నాయి, ముఖ్యంగా పౌరులకు సేవలను అందించేటప్పుడు, మార్చలేని రికార్డులను నిర్వహించడం చాలా ముఖ్యమైనది. ఉదాహరణకు, భూమి యాజమాన్య రికార్డులు, నేరస్థుల డేటాబేస్, సరఫరా-గొలుసు లాజిస్టిక్స్" అని ఆయన తెలిపారు.

శ్రీ శేఖర్ శివసుబ్రమణియన్ (హెడ్- సొల్యూషన్స్ అండ్ ఆపరేషన్స్, వాద్వానీ ఎఐ) చర్చ ను ముగిస్తూ, ఎఐ ఆధారిత పరిష్కారాలను అభివృద్ధి చేయడానికి బహుముఖ విధానం అవసరాన్ని నొక్కి చెప్పారు. ఇది వాస్తవానికి ఒక మార్పును కలిగిస్తుందని అన్నారు.

‘’ఎఐలో అత్యంత ముఖ్యమైన విషయం పట్టుదల. మీరు 6-8 నెలల పాటు ఫలితంతో ఉండాలి, అప్పుడు మాత్రమే అది చాలా ఖచ్చితంగా , స్పష్టంగా మారుతుంది. ఎఐ అనేది వ్యక్తులతో నమ్మకాన్ని పెంపొందించడం. అందుచేత మనం మానవులను లూప్ లో ఉంచాలి.  పరీక్షా దృక్పథం తో ముందుకు సాగాలి" అని శ్రీ శేఖర్ శివసుబ్రమణియన్ అన్నారు.

*****