నీటి ఆయోగ్ 31.12.2021 వరకు వ్యాఖ్యలను కోరుతూ “డిజిటల్ బ్యాంకులు: భారతదేశానికి లైసెన్సింగ్ మరియు రెగ్యులేటరీ పాలన కోసం ప్రతిపాదన” పేరుతో చర్చా పత్రాన్ని విడుదల చేసింది. చర్చా పత్రాన్ని నీతి ఆయోగ్ వెబ్‌సైట్‌లో చూడవచ్చు. ఆర్థిక, సాంకేతికత మరియు న్యాయ రంగంలోని ప్రముఖ నిపుణులతో సంప్రదించి మరియు అంతర్-మంత్రిత్వ సంప్రదింపుల ఆధారంగా చర్చా పత్రాన్ని నీతి ఆయోగ్ రూపొందించింది. 

భారతదేశంలో డిజిటల్ బ్యాంకుల సందర్భం: ఆర్థిక మిళితం 
 

పీఎంజెడివై, ఇండియా స్టాక్ ద్వారా ఉత్ప్రేరకమైన ఆర్థిక చేరికను ప్రారంభించే దిశగా భారతదేశం వేగంగా అడుగులు వేసింది. అయితే, క్రెడిట్ వ్యాప్తి అనేది పబ్లిక్ పాలసీ సవాలుగా మిగిలిపోయింది, ముఖ్యంగా దేశంలోని 63 మిలియన్లకు పైగా ఎంఎస్ఎంఈలకు దోహదం చేస్తుంది. స్థూల దేశీయోత్పత్తికి 30%, ఉత్పాదక ఉత్పత్తికి 45%, ఎగుమతులలో 40% కంటే ఎక్కువ, జనాభాలో గణనీయమైన వర్గానికి ఉపాధిని సృష్టిస్తుంది, ఇది పరిమాణం పరంగా వ్యవసాయ రంగం తర్వాతి స్థానంలో ఉంది. ఇది ఎంఎస్ఎంఈ రంగం విస్తరణకు అనుకూలమైన వ్యాపార వాతావరణం అభివృద్ధికి ఆటంకం కలిగిస్తోంది.

గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా, జన్ దాన్-ఆధార్-మొబైల్ (జామ్) ట్రినిటీ, బయోమెట్రిక్ ఆధార్ సిస్టమ్‌మొదలైన సాంకేతికత-ఆధారిత డిజిటలైజేషన్ మరియు డిజిటల్ అంతరాయం  అపూర్వమైన స్థాయి సహాయంతో, భారత పౌరులకు ఆర్థిక చేరిక ఆచరణీయమైన వాస్తవంగా మారింది. . అసాధారణమైన దత్తత తీసుకున్న యూనిఫైడ్ పేమెంట్స్ ఇంటర్‌ఫేస్ (యుపిఐ) ద్వారా ఇది మరింత ముందుకు వచ్చింది. యుపిఐ కేవలం అక్టోబర్ 2021లో 7.7 ట్రిలియన్ రూపాయలు కంటే ఎక్కువ విలువైన 4.2 బిలియన్ లావాదేవీలను నమోదు చేసింది.యుపిఐ ని సంభావితం చేయడంలో ప్రభుత్వం అనుసరించిన ప్లాట్‌ఫారమ్ విధానం దాని పైన విలువైన చెల్లింపుల ఉత్పత్తులను అభివృద్ధి చేసింది, దీని ఫలితంగా చెల్లింపులు చేయవచ్చు మొబైల్ ఫోన్‌ని కేవలం రిటైల్ అవుట్‌లెట్‌లలోనే కాకుండా క్లిక్ చేయడం ద్వారా వ్యక్తుల మధ్య డబ్బు బదిలీ అయ్యే విధానాన్ని పూర్తిగా పునర్నిర్వచించవచ్చు. ఆర్థిక చేరికకు సంబంధించి "మొత్తం భారతదేశ విధానం" ఫలితంగా పీఎం-కిసాన్ వంటి యాప్‌ల ద్వారా ప్రత్యక్ష ప్రయోజన బదిలీ (డిబిటి), పీఎం-స్వనిది  యాప్‌ల ద్వారా వీధి వ్యాపారులకు మైక్రోక్రెడిట్ సదుపాయాన్ని విస్తరించింది. సమాంతరంగా, భారతదేశం కూడా అకౌంట్ అగ్రిగేటర్ ("AA") రెగ్యులేటరీ ఫ్రేమ్‌వర్క్ ద్వారా "ఓపెన్ బ్యాంకింగ్" స్వంత వెర్షన్‌ను అమలు చేసే దిశగా అడుగులు వేసింది. వాణిజ్యపరంగా అమలు చేసిన తర్వాత, AA ఫ్రేమ్‌వర్క్ ఇంతవరకు తక్కువ సేవలందించిన సమూహాలలో క్రెడిట్ డీపెనింగ్‌ను ఉత్ప్రేరకపరచడానికి ఉద్దేశించబడింది.

రిటైల్ చెల్లింపులు మరియు క్రెడిట్ రంగంలో భారతదేశం సాధించిన విజయం, దాని సూక్ష్మ చిన్న మరియు మధ్యతరహా వ్యాపారాల చెల్లింపులు మరియు క్రెడిట్ అవసరాల విషయానికి వస్తే దానిని పునరావృతం చేయడంలో విఫలమైంది. ప్రస్తుత క్రెడిట్ గ్యాప్ మరియు వ్యాపారం మరియు విధాన పరిమితులు ఈ విభాగం అవసరాలను తీర్చడానికి మరియు వాటిని మరింత అధికారిక ఆర్థిక మడతలోకి తీసుకురావడానికి సాంకేతికతను సమర్థవంతంగా ఉపయోగించుకోవాల్సిన అవసరాన్ని వెల్లడిస్తున్నాయి.

ప్రతిపాదిత సంస్కరణల సారాంశం – డిజిటల్ బ్యాంకులు: చర్చా పత్రం ఒక కేసును రూపొందించింది మరియు భారతదేశం కోసం డిజిటల్ బ్యాంక్ లైసెన్సింగ్ మరియు రెగ్యులేటరీ పాలన కోసం ఒక టెంప్లేట్ మరియు రోడ్‌మ్యాప్‌ను అందిస్తుంది. చర్చా పత్రం డిజిటల్ బ్యాంక్ లైసెన్స్ వంటి నియంత్రణ ఆవిష్కరణలను కూడా సిఫార్సు చేస్తుంది. అలాగే ఎదుర్కొంటున్న ఆర్థిక లోతైన సవాళ్లను తగ్గించడం. "డిజిటల్ బ్యాంక్" భావనను నిర్వచించడం ద్వారా పేపర్ ప్రారంభమవుతుంది మరియు ప్రబలంగా ఉన్న వ్యాపార నమూనాలను మ్యాపింగ్ చేసేటప్పుడు అది కలిగి ఉన్న వాగ్దానాన్ని సూచిస్తుంది. నియో-బ్యాంకింగ్ యొక్క "భాగస్వామ్య నమూనా" ద్వారా అందించబడిన సవాళ్లను ప్రముఖంగా తెలియజేస్తుంది. 

డిజిటల్ బిజినెస్ బ్యాంకు లైసెన్స్ సిఫార్సులు 

• పరిమితం చేయబడిన డిజిటల్ బిజినెస్ బ్యాంక్ లైసెన్స్ జారీ (ఇచ్చిన దరఖాస్తుదారుకి) (లైసెన్సు సేవ చేసిన కస్టమర్‌ల వాల్యూమ్/వాల్యూ మరియు ఇలాంటి వాటి పరంగా పరిమితం చేయబడుతుంది).
• ఆర్బీఐ  అమలు చేసే రెగ్యులేటరీ శాండ్‌బాక్స్ ఫ్రేమ్‌వర్క్‌లో నమోదు (లైసెన్సు పొందిన వ్యక్తి).
• "పూర్తి-స్టాక్" డిజిటల్ బిజినెస్ బ్యాంక్ లైసెన్స్ జారీ (రెగ్యులేటరీ శాండ్‌బాక్స్‌లో లైసెన్సుదారు సంతృప్తికరమైన పనితీరుపై ముఖ్యమైన, వివేకం మరియు సాంకేతిక ప్రమాద నిర్వహణతో సహా).

సబ్జెక్ట్ లైన్‌లో “డిజిటల్ బ్యాంక్ ఫ్రేమ్‌వర్క్‌పై చర్చా పత్రంపై వ్యాఖ్యలు”annaroy[at]nic[dot]in' కి 31.12.2021 లోగా చర్చా పేపర్‌పై వ్యాఖ్యలను పంపవచ్చు.

రిపోర్ట్ : http://www.niti.gov.in/sites/default/files/2021-11/Digital-Bank-A-Proposal-for-Licensing-and-Regulatory-Regime-for-India.24.11_0.pdf

*****