ਕੇਂਦਰੀ ਕੱਪੜਾ, ਵਣਜ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ, ਖਪਤਕਾਰ ਮਾਮਲੇ,  ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਵੰਡ ਮੰਤਰੀ  ਸ਼੍ਰੀ ਪੀਯੂਸ਼ ਗੋਇਲ ਨੇ ਅੱਜ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰ ਸੰਘ (ਆਈਟੀਟੀਏ) ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰਾਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਗੁਣਾ ਵਾਧੇ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਂਦਰ,  ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਕੱਪੜਾ ਖੇਤਰ ਲਈ ਉਤਪਾਦਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ (ਪੀਐੱਲਆਈ)  ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਕੱਪੜਾ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਸਸਤੀ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਵਰਗੇ ਸਸਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰੇਗਾ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੋਇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਬਸਤਰ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਸਰਵਉੱਤਮ ਮਾਨਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਰੂਪ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼‍ਟਰੀ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ ਬਸਤਰ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਅੰਤਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਧਨ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਨਿਜੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਫ਼ੀਸਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ।  ਸਾਡਾ ਟੀਚਾ ਅਗਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ  ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਵਾਧੇ ਨੂੰ 15 - 20 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੱਕ ਲਿਜਾਣ ਦਾ ਹੈ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੋਇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਸ਼ਵ ਬਜ਼ਾਰ 250 ਅਰਬ ਡਾਲਰ (18 ਲੱਖ ਕਰੋੜ )  ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ 19 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ (8 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ)  ਇਸ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ 40 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵ ਅਕਾਂਖੀ ਭਾਗੀਦਾਰ ਹੈ ।  ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਭਾਗੀਦਾਰ ਅਮਰੀਕਾ,  ਪੱਛਮੀ ਯੂਰੋਪ,  ਚੀਨ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ  ( 20 – 40 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੀ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ) ਹਨ ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੰਕੜਾ ਟਰਮ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ  ਦੇ ਇਲਾਵਾ,  ਅਸੀਂ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਰੂਪ ਨਾਲ ਇਨੋਵੇਟਿਵ ਉਤਪਾਦਾਂ  ਦੇ ਵੱਲ ਲਿਜਾਣਗੇ ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ,  ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਤਮਨਿਰਭਰ, ਜੀਵੰਤ, ਨਿਰਯਾਤ ਓਰੀਐਂਟਿਡ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਫਰਵਰੀ 2020 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸਾਡਾ ਉਦੇਸ਼ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਕਾਰਜ ਬਲ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰਾਂ (ਖੇਤੀਬਾੜੀ,  ਸੜਕ ਅਤੇ ਰੇਲਵੇ ,  ਜਲ ਸੰਸਾਧਨ ,  ਸਵੱਛਤਾ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ,  ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸੁਰੱਖਿਆ)  ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨਾਂ,  ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ,  ਅਣਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਗੀਦਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।"

ਸ਼੍ਰੀ ਗੋਇਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਨਵਰੀ 2019 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰ ਲਈ 207 ਐੱਚਐੱਸਐੱਨ ਕੋਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰ ਦਾ ਸ਼ੁੱਧ ਨਿਰਯਾਤਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਪਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਪਹਿਲਾਂ 2018-19 ਵਿੱਚ ਨਕਾਰਾਤਮਕ   (-2788 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ )  ਅਤੇ 2019 - 20 ਵਿੱਚ  ( -1366 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ )  ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ,  ਜੋ 2020 - 21 ਵਿੱਚ 1767 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਾਲ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।  ਸਾਲ 2020 - 21 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ,  ਭਾਰਤ  ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਪੀਪੀਈ ,  ਐੱਨ-95 ਅਤੇ ਸਰਜੀਕਲ ਮਾਸਕ,  ਪੀਪੀਈ ਲਈ ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਮਾਸਕ ਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰਾਂ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਯਤਨਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ/ਬਾਗਵਾਨੀ ,  ਰਾਜ ਮਾਰਗ ,  ਰੇਲਵੇ ,  ਜਲ ਸੰਸਾਧਨ,  ਚਿਕਿਤਸਾ ਅਣਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ  ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਲਈ 92 ਵਸਤਾਂ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।  ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ 9 ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਨੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ।  ਸ਼੍ਰੀ ਗੋਇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੀਆਈਐੱਸ ਨੇ 377 ਵਸਤਾਂ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਮਾਨਕ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 100 ਪਾਈਪਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਛੇ ਨਵੇਂ ਕੋਰਸਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਾਲ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੌਸ਼ਲ ਵਿਕਾਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 20 ਹੋਰ ਨਵੇਂ ਕੋਰਸ  ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ।

ਇਹ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰ,  ਬਸਤਰ ਹਨ , ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਣਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਲਈ ਉਪਯੁਕਤ ਇੱਛੁਤ ਆਊਟਪੁਟ ਦੇਣ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੂਲ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਜੂਟ,  ਰੇਸ਼ਮ ਅਤੇ ਕਪਾਹ ਵਰਗੇ ਕੁਦਰਤੀ ਰੇਸ਼ੇ ਹਨ, ਲੇਕਿਨ,  ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਣਪ੍ਰਯੋਗ ਮਾਨਵ ਨਿਰਮਿਤ ਫਾਇਬਰ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ: ਪੌਲੀਮਰ  ( ਅਰਾਮਿਡ ,  ਨੌਈਲੌਨ),  ਕਾਰਬਨ ,  ਕੱਚ ਅਤੇ ਧਾਤੂ ।  ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਹਨ।  ਇਹ ਅਗਲੀ ਤਕਨੀਕੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਜੀਉਣ ਅਤੇ ਸੋਚਣ  ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗੀ ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਣਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ  ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ,  ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰ ਸੈਕਸ਼ਨ ਨੂੰ 12 ਉਪ-ਸੈਕਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੈਕੇਜਿੰਗ ਟੈਕਸਟਾਈਲਸ  (ਪੈਕਟੇਕ)   (38%),  ਜਿਓਟੈਕਨੀਕਲ ਟੈਕਸਟਾਈਲਸ  (ਜਿਓ-ਟੇਕ) (10%),  ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਟੈਕਸਟਾਈਲਸ  (ਐਗਰੋਟੇਕ)  (12% )  ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੌਜੂਦਗੀ ਹੈ।  ਨਵੀਂ ਸਮੱਗਰੀ  ਦੇ ਆਗਮਨ ਦੇ ਨਾਲ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਵਿਆਪਕ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ।  ਸਮਾਰਟ ਬਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਨਵੀਆਂ ਕਾਢਾਂ  ਦੇ ਨਾਲ ;  3-ਡੀ ਵੀਵਿੰਗ,  ਹੈਲਥ ਮੌਨਿਟਰਿੰਗ ਲਈ ਸਮਾਰਟ ਵੀਅਰ ਅਤੇ ਅਲਟਰਾ-ਹਾਈ ਪਰਫਾਰਮਿੰਗ ਸਪੋਰਟਸਵੀਅਰ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਖੋਲ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਕੁੱਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕਲਪਨਾਯੋਗ ਸਨ ।

ਭਾਰਤੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸੰਸਥਾਨ (ਆਈਆਈਟੀ) ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਿਤ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ।  ਖੋਜ  ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਤਿਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ ਜਿਵੇਂ;  ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਕਾਰਬਨ ਫਾਇਬਰ,  ਕਾਰਬਨ ਕੰਪੋਜ਼ਿਟ ਤੋਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨ ਬਾਡੀ,  ਅਲਟਰਾ ਸਟ੍ਰੈਂਥ ਬੁਲੇਟ ਪਰੂਫ਼ ਜੈਕੇਟ ਸਮੱਗਰੀ ,  ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰਾਂ  ਦੇ ਉਪਯੋਗ  ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਫੌਗ ਹਾਰਵੇਸਟਿੰਗ ,  ਬਾਇਓ ਆਰਗਨਿਜ਼ਮ ਲਈ ਅਤਿਅਧਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਆਦਿ ।

ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜ,  ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕਮੇਟੀ  (ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ,  ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ  ਦੇ ਮੈਂਬਰ  ( ਐੱਸ ਐਂਡ ਟੀ )  ਸਹਿ-ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਵਿੱਚ )  ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 36 ਪ੍ਰਸਤਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ 20 ਪ੍ਰਸਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ।  ਕਮੇਟੀ ਦੀਆਂ ਅਗਲੀਆਂ ਬੈਠਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਲਈ ਲਗਭਗ 40 ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵਿਚਾਰ ਆਧੀਨ ਹਨ।

ਆਈਟੀਟੀਏ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਮੱਧਮ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਘ ਹੈ।  ਉਨ੍ਹਾਂ  ਦੇ 90%  ਮੈਬਰਾਂ ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਕਾਰੋਬਾਰ 100 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਆਈਟੀਟੀਏ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਜਿਆਦਾਤਰ ਗੈਰ-ਬੁਣੇ ਹੋਏ ਕੱਪੜੇ ,  ਸੁਰੱਖਿਆਤਮਕ ਬਸਤਰ,  ਪੈਕੇਜਿੰਗ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰ,  ਖੇਤੀਬਾੜੀ-ਬਸਤਰ ,  ਉਦਯੋਗਿਕ ਫਿਲਟਰ ,  ਕਨਵੇਅਰ ਬੈਲਟ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਾਂ ।

ਗਾਰਵੇਅਰ,  ਵੇਲਸਪਨ,  ਐੱਸਆਰਐੱਫ ,  ਸੈਂਚੁਰੀ ਯਾਰਨ,  ਜਾੱਨਸਨ ਐਂਡ ਜਾੱਨਸਨ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਤਕਨੀਕੀ ਬਸਤਰ ਨਿਰਮਾਤਾ  ( 500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ) ਆਈਟੀਟੀਏ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਕੱਪੜਾ ਮੰਤਰਾਲਾ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਣ ,  ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਈਟੀਟੀਏ ਨਾਲ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਕਾਰਜ ਸੌਂਪਦਾ ਹੈ ।

 *****

ਡੀਜੇਐੱਨ/ਟੀਐੱਫਕੇ