હેન્ડલૂમને મોટા પાયે પ્રોત્સાહન આપવા માટે, કાપડ મંત્રાલયે ઘણી નવી પહેલ હાથ ધરી છે.

હેન્ડલૂમ સેક્ટરમાં ડિઝાઇન લક્ષી ઉત્કૃષ્ટતા લાવવા અને બનાવવા અને વણકરો, નિકાસકારો, ઉત્પાદકો અને ડિઝાઇનરોને નમૂના/ઉત્પાદન સુધારણા અને વિકાસ માટે ડિઝાઇન રિપોઝીટરીની સુવિધા આપવાના ઉદ્દેશ સાથે કોલકાતા, ચેન્નાઈ, બેંગલુરુ, હૈદરાબાદ, કન્નૂર, ઈન્દોર, નાગપુર, મેરઠ, ભાગલપુર અને પાણીપતના વિવર્સ સર્વિસ સેન્ટર્સ (ડબલ્યુએસસી) ખાતે નેશનલ ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ ફેશન ટેકનોલોજી (એનઆઈએફટી) દ્વારા 10 વધુ ડિઝાઇન રિસોર્સ સેન્ટર્સ (ડીઆરસી) સ્થાપવાની પ્રક્રિયામાં છે. મંત્રાલયે એ હકીકતને ધ્યાનમાં રાખીને NIFT માં જોડાણ કર્યું છે કે તે કાપડ મંત્રાલયનું એક આંતરિક સંગઠન છે, જેમાંથી હેન્ડલૂમ પણ એક ભાગ છે, અને ફેશન અને ડિઝાઇન ટ્રેન્ડમાં NIFT ની કુશળતા પણ છે, જેનો ઉપયોગ હેન્ડલૂમ સેક્ટર દ્વારા વધુ બજાર જોડાણ માટે કરી શકાય છે. NIFT દ્વારા તબક્કાવાર રીતે તમામ WSC માં DRC ની સ્થાપના કરવામાં આવી રહી છે, જેમાં નિકાસકારો, ઉત્પાદકો, ડિઝાઇનરો, વણકરો અને અન્ય હિસ્સેદારો દ્વારા ઉપયોગ માટે ડિઝાઇન અને સંસાધનોની વિશાળ યાદી ઉપલબ્ધ થશે.

દિલ્હી, મુંબઈ, અમદાવાદ, ભુવનેશ્વર, ગુવાહાટી, જયપુર અને વારાણસીના ડબ્લ્યુએસસીમાં DRC ની સ્થાપના અને ઉદઘાટન કરવામાં આવ્યું છે. કાંચીપુરમ ખાતે આઠમા DRCનું ઉદ્ઘાટન માનનીય કાપડ મંત્રી દ્વારા નેશનલ હેન્ડલૂમ દિવસ, 07 ઓગસ્ટ 2021ના રોજ કરવામાં આવ્યું હતું.

શરૂઆતમાં, મુંબઈ, ચેન્નઈ અને વારાણસીમાં હેન્ડલૂમ ડિઝાઇન કેન્દ્રો 1956માં સ્થાપવામાં આવ્યા હતા. આ ડિઝાઇન કેન્દ્રોની પ્રવૃત્તિઓ પાછળથી હેન્ડલૂમ કાપડના અન્ય પાસાઓને આવરી લેવા માટે વિસ્તૃત કરવામાં આવી હતી, જે પછી વણકરો સેવા કેન્દ્રો (ડબલ્યુએસસી) તરીકે ફરીથી નિયુક્ત કરવામાં આવી હતી. સમયાંતરે દરેક વણકર સેવા કેન્દ્રોમાં મોટી સંખ્યામાં હેન્ડલૂમ ડિઝાઇન અને નમૂનાઓ એકઠા કરવામાં આવ્યા. દરમિયાન પ્રતિષ્ઠિત ડિઝાઇનરોને સંલગ્ન કરવા અને તેમને વ્યક્તિગત વણકર ક્લસ્ટરો સાથે જોડવાના પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા હતા જેથી ડિઝાઇન નવીનીકરણ, તાલીમ અને હેન્ડલૂમ પ્રોડક્ટ્સની માર્કેબિલિટીમાં સુધારો કરી શકાય. અનેક ડિઝાઇનરો સાથે એમઓયુ થયા હતા. પરંતુ પ્રયત્નને મર્યાદિત સફળતા મળી અને થોડા સમય પછી વેગ સંપૂર્ણપણે ગુમાવી દીધો. આનાથી ઇનહાઉસ ડિઝાઇન રિપોઝીટરી રાખવાનો ખ્યાલ આવ્યો જ્યાં ફાળો આપનાર અને લાભાર્થીઓ બંને પરોક્ષ રીતે હોવા છતાં ડિઝાઇન શેર કરવા માટે સામાન્ય જગ્યા ધરાવી શકે છે. NIFT ને તબક્કાવાર રીતે તમામ WSC માં DRC ની સ્થાપનાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી.

1986માં સ્થપાયેલ NIFT દેશમાં ફેશન શિક્ષણની અગ્રણી સંસ્થા છે અને ટેક્સટાઇલ અને એપરલ ઉદ્યોગને વ્યાવસાયિક માનવ સંસાધન પૂરું પાડવામાં અગ્રેસર રહી છે. વર્ષોથી NIFT, દેશના જુદા જુદા ભાગોમાં તેના 17 કેમ્પસ સાથે, ડિઝાઇન ડેવલપમેન્ટ અને હેન્ડલૂમ્સ અને હસ્તકલાની પોઝિશનિંગના ક્ષેત્રમાં જ્ઞાન સેવા પ્રદાતા તરીકે કામ કરી રહ્યું છે.

SD/GP/BT