ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਤੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਮੰਤਰਾਲਾ
ਬਾਲ ਭਿਖਾਰੀ
Posted On:
27 JUL 2021 1:26PM by PIB Chandigarh
ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਤਾ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ, “ਸਮਾਈਲ - ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਅਤੇ ਉੱਦਮ ਲਈ ਹਾਸ਼ੀਏ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ”, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉਪ-ਯੋਜਨਾ - ‘ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਪੁਨਰਵਾਸ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਸੈਕਟਰ ਯੋਜਨਾ’ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਕਈ ਵਿਆਪਕ ਉਪਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਭਲਾਈ ਦੇ ਉਪਾਅ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਧਿਆਨ ਮੁੜ ਵਸੇਬਾ, ਡਾਕਟਰੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ, ਸਲਾਹ, ਬੁਨਿਆਦੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼, ਸਿੱਖਿਆ, ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ, ਆਰਥਿਕ ਸੰਬੰਧ ਆਦਿ ਉੱਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਰਾਜ/ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰਾਂ/ ਸਥਾਨਕ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਸਵੈ-ਇੱਛੁਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਅਧਾਰਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ (ਸੀਬੀਓ), ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ। ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਰਾਜ/ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਥਾਨਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਕੋਲ ਉਪਲਬਧ ਸ਼ੈਲਟਰ ਘਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭੀਖ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਦਿੱਲੀ, ਬੰਗਲੌਰ, ਚੇਨਈ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਇੰਦੌਰ, ਲਖਨਊ, ਮੁੰਬਈ, ਨਾਗਪੁਰ, ਪਟਨਾ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਦਸ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਬਾਰੇ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ/ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼/ ਸਥਾਨਕ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਅਧੀਨ ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਸਰਵੇਖਣ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਲਾਮਬੰਦੀ, ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਸਫਾਈ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁੱਢਲੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼, ਸਲਾਹ, ਮੁੜ ਵਸੇਬਾ, ਸਿੱਖਿਆ, ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਨਿਪਟਾਰੇ ਸਮੇਤ ਕਈ ਵਿਆਪਕ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਾਖਰਤਾ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਨਾਲ ਇਹ ਪੱਕਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਕਿ ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਤੋਂ ਹਟਾਇਆ ਜਾਵੇ।
ਇਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵੱਲੋਂ ਗ਼ੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬੇਸਹਾਰਾ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਲਈ ਕੋਈ ਪੈਸਾ ਅਲਾਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਔਰਤ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲਾ ਰਾਜਾਂ/ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖੁਦ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸਵੈਇੱਛੁਕ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਬੇਸਹਾਰਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾਗਤ ਦੇਖਭਾਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਉਮਰ ਅਧਾਰਤ ਢੁੱਕਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ, ਕਿੱਤਾਮੁਖੀ ਸਿਖਲਾਈ, ਮਨੋਰੰਜਨ, ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ, ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਆਦਿ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਏ. ਨਾਰਾਇਣਸਵਾਮੀ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਿਖਤੀ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ।
***
ਐੱਮਜੀ/ ਆਈਏ
ਅਨੁਸੂਚੀ
27.07.2021 ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਭਿਖਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਨੰਬਰ 1153 ਦਾ ਜਵਾਬ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ (ਭਾਵ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2015-16 ਤੋਂ 2019-20) ਦੌਰਾਨ ਸੀਪੀਐੱਸ ਅਧੀਨ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਫੰਡਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ
|
ਲੜੀ ਨੰਬਰ
|
ਰਾਜ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਾਮ
|
2015-16
|
2016-17
|
2017-18
|
2018-19
|
2019-20
|
|
1
|
ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
|
238.58
|
110.74
|
1469.88
|
1870.01
|
1373.53
|
|
2
|
ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
|
571.68
|
52.29
|
643.71
|
37.63
|
1174.11
|
|
3
|
ਅਸਾਮ
|
597.90
|
413.64
|
2932.68
|
3379.63
|
3363.95
|
|
4
|
ਬਿਹਾਰ
|
2687.89
|
2787.92
|
541.56
|
2621.87
|
1405.39
|
|
5
|
ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ
|
3955.55
|
527.77
|
3181.97
|
2151.01
|
2098.74
|
|
6
|
ਗੋਆ
|
235.25
|
36.83
|
728.53
|
16.03
|
19.63
|
|
7
|
ਗੁਜਰਾਤ
|
2328.90
|
769.95
|
590.11
|
2251.55
|
2146.27
|
|
8
|
ਹਰਿਆਣਾ
|
496.44
|
0.00
|
1858.22
|
1387.60
|
2217.99
|
|
9
|
ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
|
604.04
|
2345.48
|
1835.01
|
1342.64
|
1607.40
|
|
10
|
ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ
|
113.35
|
43.12
|
807.48
|
2106.94
|
1225.16
|
|
11
|
ਝਾਰਖੰਡ
|
369.88
|
840.11
|
1714.57
|
1480.26
|
1845.80
|
|
12
|
ਕਰਨਾਟਕ
|
1845.24
|
3720.80
|
3272.45
|
4022.56
|
3290.45
|
|
13
|
ਕੇਰਲ
|
944.39
|
260.50
|
1849.45
|
1263.77
|
1519.74
|
|
14
|
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
|
1116.03
|
2503.88
|
3262.77
|
2959.23
|
3052.72
|
|
15
|
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ
|
3138.75
|
2272.33
|
608.15
|
3156.52
|
2449.63
|
|
16
|
ਮਣੀਪੁਰ
|
3082.18
|
241.34
|
1886.33
|
3866.99
|
3102.72
|
|
17
|
ਮੇਘਾਲਿਆ
|
1469.55
|
2060.33
|
1846.60
|
2254.51
|
2241.71
|
|
18
|
ਮਿਜ਼ੋਰਮ
|
2079.44
|
1949.55
|
1917.51
|
2042.28
|
2530.43
|
|
19
|
ਨਾਗਾਲੈਂਡ
|
2257.65
|
1350.37
|
1457.45
|
1787.12
|
2085.95
|
|
20
|
ਉੜੀਸਾ
|
3309.07
|
1089.22
|
2599.30
|
4352.44
|
3541.66
|
|
21
|
ਪੰਜਾਬ
|
820.81
|
581.67
|
143.24
|
1244.17
|
722.00
|
|
22
|
ਰਾਜਸਥਾਨ
|
3258.92
|
0.00
|
4752.30
|
3584.72
|
3195.88
|
|
23
|
ਸਿੱਕਮ
|
562.00
|
601.18
|
662.76
|
379.25
|
662.51
|
|
24
|
ਤਮਿਲ ਨਾਡੂ
|
825.04
|
13039.37
|
2013.12
|
7895.14
|
14915.36
|
|
25
|
ਤੇਲੰਗਾਨਾ
|
354.88
|
195.64
|
894.82
|
1329.23
|
1726.38
|
|
26
|
ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ
|
710.63
|
676.04
|
446.81
|
885.77
|
879.61
|
|
27
|
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
|
2884.18
|
3207.19
|
1830.67
|
7834.39
|
4277.72
|
|
28
|
ਉੱਤਰਾਖੰਡ
|
66.88
|
15.54
|
907.57
|
1344.40
|
918.58
|
|
29
|
ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ
|
508.67
|
6763.87
|
5073.56
|
2372.13
|
2815.10
|
|
30
|
ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂ
|
36.03
|
36.88
|
31.66
|
218.85
|
329.62
|
|
31
|
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
|
357.82
|
245.44
|
194.32
|
577.58
|
0.00
|
|
32
|
ਦਾਦਰ ਅਤੇ ਨਗਰ ਹਵੇਲੀ
|
58.66
|
177.59
|
24.82
|
11.24
|
193.97
|
|
ਦਮਨ ਅਤੇ ਦਿਉ
|
82.82
|
126.42
|
21.89
|
18.42
|
141.79
|
|
33
|
ਦਿੱਲੀ
|
1363.40
|
978.64
|
354.33
|
1007.39
|
972.86
|
|
34
|
ਲਕਸ਼ਦੀਪ
|
0.00
|
0.00
|
0.00
|
0.00
|
0.00
|
|
35
|
ਲੱਦਾਖ
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
36
|
ਪੁਦੂਚੇਰੀ
|
559.60
|
826.33
|
114.35
|
398.43
|
501.96
|
|
ਕੁੱਲ
|
43892.10
|
43892.10
|
50847.97
|
52469.95
|
73451.70
|
***
(Release ID: 1739716)
Visitor Counter : 214