ਬਾਗਬਾਨੀ ਦੇ ਸਰਵਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ ਨੇ ਅੱਜ ਬਾਗਬਾਨੀ ਕਲੱਸਟਰ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਸੀਡੀਪੀ) ਦੀ ਵਰਚੁਅਲ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਪਾਇਲਟ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਕੁੱਲ 53 ਕਲੱਸਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 12 ਬਾਗਬਾਨੀ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਗਬਾਨੀ ਬੋਰਡ (ਐਨਐਚਬੀ) ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਸੈਕਟਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਸੀਡੀਪੀ ਦਾ ਮੰਤਵ ਬਾਗਬਾਨੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨਾ ਹੈ। 

ਸ੍ਰੀ ਤੋਮਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਭਾਰਤੀ ਬਾਗ਼ਬਾਨੀ ਸੈਕਟਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੂਰਵ ਉਤਪਾਦਨ,  ਵਾਢੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਲੌਜਿਸਟਿਕਸ, ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਂਡਿੰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਭੂਗੋਲਿਕ ਮੁਹਾਰਤ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ-ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ (ਐਮਓਏ ਅਤੇ ਐੱਫਡਬਲਯੂ) ਨੇ 53 ਬਾਗਬਾਨੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 12 ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਪਾਇਲਟ ਲਾਂਚ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਤੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ, ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਪਛਾਣ ਸਾਰੇ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ।

ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਸ੍ਰੀ ਤੋਮਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦੁੱਗਣੀ ਕਰਨਾ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਰਜੀਹ ਹੈ। ਸੀਡੀਪੀ ਦਾ 10 ਲੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਵੈਲਯੂ ਚੇਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਿਤਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਨਾਲ,  ਸਾਡਾ ਟੀਚਾ ਹੈ ਕਿ ਟੀਚਾਗਤ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਕਲੱਸਟਰ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਤਕਰੀਬਨ 20% ਅਤੇ ਕਲੱਸਟਰ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬ੍ਰਾਂਡ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ” ਸੀਡੀਪੀ ਤੋਂ ਸਾਰੇ 53 ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੋਣ 'ਤੇ 10,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। 

ਪਾਇਲਟ ਪੜਾਅ ਦੇ ਕਲੱਸਟਰ ਵਿੱਚ ਸੇਬ ਲਈ ਸ਼ੋਪੀਆਂ(ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ) ਅਤੇ ਕਿੰਨੌਰ (ਐਚਪੀ), ਅੰਬ ਲਈ (ਯੂਪੀ),ਕੱਛ (ਗੁਜਰਾਤ) ਅਤੇ ਮਹਬੂਬਨਗਰ (ਤੇਲੰਗਾਨਾ), ਕੇਲੇ ਲਈ ਅਨੰਤਪੁਰ (ਏਪੀ) ਅਤੇ ਥੈਨੀ (ਟੀਐਨ), ਅੰਗੂਰਾਂ ਲਈ ਨਾਸਿਕ (ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ) ਲਈ,  ਅਨਾਨਾਸ ਲਈ ਸਿਫਾਹੀਜਲਾ (ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ), ਅਤੇ ਅਨਾਰ ਲਈ ਸੋਲਾਪੁਰ (ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ) ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਦੁਰਗ (ਕਰਨਾਟਕ) ਅਤੇ ਹਲਦੀ ਲਈ ਪੱਛਮੀ ਜੈਂਤੀਆ ਪਹਾੜ (ਮੇਘਾਲਿਆ) ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੂਹ ਕਲੱਸਟਰ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਏਜੰਸੀਆਂ (ਸੀਡੀਏ) ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ, ਜੋ ਕਿ ਸਬੰਧਤ ਰਾਜ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਫੰਡ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਜੋ ਵਾਢੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਖੇਤੀ ਸੰਪਤੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਦਰਮਿਆਨੀ-ਲੰਮੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਵਿੱਤ ਸਹੂਲਤ ਹੈ ।

ਕਲੱਸਟਰ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਬਾਗਬਾਨੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਨਿਕਾਸੀ ਅਤੇ ਢੋਆ ਢੁਆਈ ਲਈ ਮਲਟੀਮੋਡਲ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਆਖਰੀ-ਮੀਲ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਆਲਮੀ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਵਿੱਚ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਪਰਸ਼ੋਤਮ ਰੁਪਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜੋ ਐਫਪੀਓਜ਼ ਦੇ ਗਠਨ ਦੁਆਰਾ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨਗੇ”।

ਸਕੱਤਰ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਸਹਿਕਾਰਤਾ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਵਿਭਾਗ ਸ਼੍ਰੀ ਸੰਜੇ ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਚੁਣੇ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲੱਸਟਰ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਏਜੰਸੀਆਂ (ਸੀਡੀਏ) ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਢਾਂਚਾ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੀਡੀਏ ਦੁਆਰਾ ਚਮਤਕਾਰੀ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਏਗਾ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਨੂੰ ਸੰਸਥਾਗਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ। ਕਲੱਸਟਰ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨਾ ਸਿਰਫ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੇਗਾ, ਬਲਕਿ ਕਲੱਸਟਰ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਆਲਮੀ ਮੁੱਲ ਵਾਲੀਆਂ ਲੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਆਮਦਨ ਮਿਲੇਗੀ। ”

ਇਸ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਅਭਿਲਕਸ਼ ਲਿਖੀ, ਵਧੀਕ ਸੱਕਤਰ, ਐਮਓਏ ਅਤੇ ਐੱਫਡਬਲਯੂ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਹੋਰ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ. ਰਾਜਬੀਰ ਸਿੰਘ, ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਐਨਐਚਬੀ ਅਤੇ ਅਪੀਡਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਸਮੂਹ ਵਾਲੇ ਰਾਜਾਂ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਬਾਗਬਾਨੀ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵੀ ਇਸ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਵਰਚੁਅਲ ਉਦਘਾਟਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। 

*****

ਏਪੀਐਸ / ਜੇ ਕੇ