ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰੀ ਡਾ: ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਨੇ ਅੱਜ ਇਥੇ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਸ੍ਰੀ ਅਸ਼ਵਨੀ ਕੁਮਾਰ ਚੌਬੇ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਸਿਹਤ ਸੂਚਨਾ ਪਲੇਟਫਾਰਮ (ਆਈਐੱਚਆਈਪੀ) ਦਾ ਵਰਚੂਅਲ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਤੀਰਥ ਸਿੰਘ ਰਾਵਤ (ਉੱਤਰਾਖੰਡ) ਵੀ ਵਰਚੂਅਲੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਸਿਹਤ ਸੂਚਨਾ ਪਲੇਟਫਾਰਮ (ਆਈਐੱਚਆਈਪੀ) ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਰੋਗ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਆਈਡੀਐਸਪੀ) ਦਾ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਉੱਚ ਸੁਧਰਿਆ ਰੂਪ ਹੈ। 

ਇਸ ਵਰਚੁਅਲ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ (ਪੰਜਾਬ), ਸ਼੍ਰੀ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਲਾਲੂ ਹੇਕ (ਮੇਘਾਲਿਆ), ਡਾ ਕੇ ਕੇ ਸੁਧਾਕਰ (ਕਰਨਾਟਕ), ਡਾ ਪ੍ਰਭਰਾਮ ਚੌਧਰੀ (ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼), ਸ਼੍ਰੀ ਜੈ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ (ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼), ਸ਼੍ਰੀ ਈਟੇਲਾ ਰਾਜੇਂਦਰ (ਤੇਲੰਗਾਨਾ), ਸ਼੍ਰੀ ਟੀ ਐਸ ਸਿੰਘ ਦਿਓ (ਛੱਤੀਸਗੜ), ਡਾ. ਆਰ. ਲਲਥੰਗਲਿਆਨਾ (ਮਿਜੋਰਮ), ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਐਸ ਪੰਗਨਯੁ ਫੋਮ (ਨਾਗਾਲੈਂਡ) ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏ।                

ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸੈਕਟਰ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦਿਆਂ ਡਾ: ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਦਿਨ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜੋ ਰੋਗ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸਾਬਿਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਦੇ ਮਾਰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਅਜਿਹੀ ਤਕਨੀਕੀ ਰੋਗ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ। ” ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਲੋੜ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ: “ਆਈਐਚਆਈਪੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੋਗ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਡਾਟਾ ਦਾਖਲ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ। ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ 18 ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਹੁਣ 33 ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਕਾਗਜ਼ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਿਜੀਟਲ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਦੀਕੀ-ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਏਗਾ। 

ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਔਨਲਾਈਨ ਰੋਗ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਜੀਟਲ ਹੈਲਥ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹੋਰ ਡਿਜੀਟਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਵੈਚਾਲਿਤ-ਡੇਟਾ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰੀ  ਆਈਐਚਆਈਪੀ ਰੀਅਲ ਟਾਈਮ ਡੇਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ, ਜੋ ਸਬੂਤ ਅਧਾਰਤ ਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਐਨਸੀਡੀਸੀ, ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਇਸ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ।  

ਡਾ: ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਈਐਚਆਈਪੀ ਅਸਲ ਸਮੇਂ, ਕੇਸ-ਅਧਾਰਤ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ, ਐਡਵਾਂਸ ਵਿਜ਼ੁਅਲਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਸਮਰੱਥਾ ਲਈ ਵਿਕਸਤ ਸਿਹਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਮੋਬਾਈਲ ਜਾਂ ਹੋਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਯੰਤਰਾਂ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਫੈਲਾਅ ਵਾਲੀਆਂ ਜਾਂਚ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਿਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅਰੰਭ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹੋਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੇ ਮੋਡਿਊਲ ਜੋੜਨ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 

ਡਾ: ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਬਲਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਅਜਿਹਾ ਇੱਕ ਉੱਨਤ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਪ੍ਰਕੋਪ ਜਾਂ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਅਤੇ ਫਰੰਟਲਾਈਨ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਭਾਰਤ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੀ ਉੱਨਤ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਾਂ। " ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ‘ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ’ ਪਹਿਲ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਸਵੱਸਥ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਵੱਲ ਇੱਕ ਕਦਮ ਹੈ। 

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਸਹੀ, ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਜਿਹੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਅਬਾਦੀ 1.35 ਬਿਲੀਅਨ ਹੈ”। ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਸਹੀ ਸਮੇਂ' 'ਤੇ ਹਰ ਵਾਰ ਸਹੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।' ਇਹ ਦੱਸਦਿਆਂ ਕਿ ਅਜੋਕੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਜਰਾਸੀਮ ਜੀਨੋਮਿਕਸ, ਵਧੀ ਹੋਈ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੌਕਸ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ' ਤੇ ਵੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗੀ। 

ਇਸ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦਿਆਂ, ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ (ਐਚਐਫਡਬਲਯੂ) ਸ਼੍ਰੀ ਅਸ਼ਵਨੀ ਕੁਮਾਰ ਚੌਬੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਮਿਆਰ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ: “ਆਈਐਚਆਈਪੀ ਨਾਲ, ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਿੰਡ / ਬਲਾਕ ਪੱਧਰ; ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਖਰੀ ਮੀਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰਾਹੀਂ ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਵੱਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ”

ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਜੇਸ਼ ਭੂਸ਼ਣ, ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਕਵਰੇਜ ਦੇ ਨਾਲ, ਕਵਰ ਕੀਤੇ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਆਈਐਚਆਈਪੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸਿਹਤ ਮੰਚਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਜ਼ਮੀਨੀ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੰਤਰਾਂ (ਟੇਬਲੇਟਸ) ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਅਸਲ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ; ਜਦੋਂ ਨਾਗਰਿਕ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੁਵਿਧਾ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪੀਐਚਸੀ / ਸੀਐਚਸੀ / ਐਸਐਚਡੀ / ਡੀਐਚ ਦੇ ਡਾਕਟਰ; ਅਤੇ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਲੈਬ ਜਿਹੜੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜਾਂਚਾਂ ਦਾ ਡਾਟਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏਗੀ। 

ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਨਾ ਸਿਰਫ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ 'ਇਤਿਹਾਸਕ ਦਿਨ' ਕਰਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੇ ਭਾਰਤ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ, ਡਾ. ਰੌਡਰਿਕੋ ਔਫਰੀਨ ਨੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪੋਰਟਲ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਪਾਵਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਬਿਮਾਰੀ ਤਰਜੀਹ ਵਿਚ ਵੀ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਸਰੋਤ ਹੈ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ।

ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਜੇਸ਼ ਭੂਸ਼ਣ, ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਸਕੱਤਰ, ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਆਰਤੀ ਆਹੂਜਾ, ਵਧੀਕ ਸਕੱਤਰ (ਸਿਹਤ), ਡਾ ਸੁਨੀਲ ਕੁਮਾਰ, ਡੀਜੀ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਸ਼੍ਰੀ ਲਵ ਅਗਰਵਾਲ, ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ (ਸਿਹਤ), ਡਾ. ਸੁਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਰੋਗ ਕੰਟਰੋਲ (ਐਨਸੀਡੀਸੀ), ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੇ ਭਾਰਤ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ, ਡਾ. ਰੌਡਰਿਕੋ ਔਫਰੀਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ (ਸਿਹਤ), ਕਮਿਸ਼ਨਰ (ਸਿਹਤ), ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਐਮਡੀ (ਐਨਐਚਐਮ) ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵੀ ਇਸ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।

*****

 ਐਮਵੀ