కేంద్ర సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ అండ్ ఎర్త్ సైన్సెస్ మంత్రి డాక్టర్ హర్ష్ వర్ధన్ ఈ రోజు డిఎంఈ ద్వారా మండే ఇంధనం “అదితి ఉర్జా సాంచ్” యూనిట్ తో పాటు డిఎంఈ-ఎల్పిజి మిళితమైన ఇంధన సిలిండర్లను ప్రారంభించి సాధారణ ప్రజలకు విడుదల చేశారు. అలాగే సిఎస్ఐఆర్-ఎన్సిఎల్ (నేషనల్ కెమికల్ లాబొరేటరీ) ప్రాంగణంలో ట్రయల్ ప్రాతిపదికన క్యాంటీన్ వాడకం కోసం అందజేశారు. ఈ కార్యక్రమం వర్చ్యువల్ విధానంలో వీడియో-కాన్ఫరెన్సింగ్ ద్వారా జరిగింది.

            డాక్టర్ హర్ష్ వర్ధన్ మాట్లాడుతూ, “సిలిండర్లు, గ్యాస్ స్టవ్స్, రెగ్యులేటర్లు మరియు గ్యాస్ గొట్టాల తయారీదారులందరూ దేశీయంగా ఉన్నందున ఈ బర్నర్ ప్రయోగం 'మేక్ ఇన్ ఇండియా' ప్రచారానికి గణనీయమైన ప్రోత్సాహాన్ని ఇస్తుంది. ఈ రకమైన కార్యాచరణ డిమాండ్ మరియు సరఫరా మధ్య అంతరాన్ని తగ్గించగలదు మరియు ఇది దేశానికి ఇంధన భద్రతను నిర్ధారించగలదు. ” అని అన్నారు. 

            డైమెథైల్ ఈథర్ (డిఎంఈ) ఒక అల్ట్రా-క్లీన్ ఇంధనం. సిఎస్ఐఆర్-ఎన్సిఎల్ రోజుకు 20-24 కిలోల సామర్థ్యంతో దేశంలోనే తొలి డిఎంఈ పైలట్ ప్లాంట్‌ను అభివృద్ధి చేసింది. సాంప్రదాయిక ఎల్పిజి బర్నర్ డిఎంఈ దహనానికి తగినది కాదు ఎందుకంటే డిఎంఈ సాంద్రత ఎల్పిజి కన్నా భిన్నంగా ఉంటుంది. ఈ సమస్యను పరిష్కరించడానికి, సిఎస్ఐఆర్-ఎన్సిఎల్ యొక్క “ అదితి ఉర్జా సాంచ్” సహాయక, వినూత్న వ్యవస్థతో ముందుకు వచ్చింది. కొత్త బర్నర్ పూర్తిగా డిఎంఈ-ఎల్పిజి బ్లెండెడ్ మిశ్రమాలు మరియు ఎల్పిజి దహనం కోసం ఎన్సిఎల్ చే రూపొందించబడింది. 

             Iసంప్రదాయ బర్నర్ కి దీటుగా 10-15% పైగా వృద్ధి కనిపించింది. 

పూణేలోని కాటాలిసిస్ అండ్ అకర్బన కెమిస్ట్రీ డివిజన్, డాక్టర్ టి. రాజా నేతృత్వంలోని పరిశోధనా బృందం పరిశోధనలు చేసి, అధిక దిగుబడితో ఉత్ప్రేరకాలను కనుగొంది. డిఎంఈ ప్రాజెక్ట్ ప్రయోగశాల నుండి మార్కెట్‌కు ఫాస్ట్ ట్రాక్ మోడ్‌లో కదులుతోంది, చివరికి దేశంలోని మెథనాల్ ఎకానమీ మరియు హరిత స్థిరమైన ఇంధన విధానం క్రింద ప్రజలను చేరుతుంది. ప్రస్తుత దశలో, పైలట్ ప్లాంట్ ప్రదర్శన కోసం సిఎస్ఐఆర్ స్పాన్సర్ చేసిన ఫాస్ట్ ట్రాక్ కమర్షియలైజేషన్ ప్రాజెక్ట్ మంజూరు చేయబడింది. డిఎంఈ-ఎల్పిజి శుభ్రమైన వంట ఇంధన కలయిక మహిళలు, పిల్లల శ్రేయస్సును కూడా కాపాడుతుంది. డిఎంఈ ఆధారిత టెక్నాలజీ ఆర్థికంగా, ఖర్చుతో కూడుకున్నది. ప్రస్తుతం సిఎస్‌ఐఆర్-ఎన్‌సిఎల్ అభివృద్ధి చేసిన ఈ టెక్నాలజీ రోజుకు 20-24 కిలోల డిఎంఇ ఉత్పత్తి సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంది. సిఎస్‌ఐఆర్-ఎఫ్‌టిసి ప్రాజెక్ట్ ద్వారా రోజుకు 0.5 టన్నుల వరకు పెంచాలి. సిఎంఐఆర్-ఎన్‌సిఎల్‌లో డిఎంఇ పైలట్ ప్లాంట్‌ను డాక్టర్ హర్ష్ వర్ధన్ గత ఏడాది ప్రారంభించారు.

             కొత్తగా రూపొందించిన స్టవ్ 30% డిఎంఈ వరకు ఎల్పిజి లేదా 100% డిఎంఈ తో ఇంధనంగా మిళితం చేయవచ్చు. వాంఛనీయ దహన మరియు ఉష్ణ పనితీరును సాధించడానికి డిఎంఈ మిళితమైన ఇంధనానికి గాలి నుండి ఇంధన నిష్పత్తి భిన్నంగా ఉంటుంది. తక్కువ మౌలిక సదుపాయాల మార్పులతో ఎల్పిజి తో 20% డిఎంఈ మిళితం చేయడం వల్ల ఏటా గణనీయమైన పొదుపు సాధించవచ్చు. సిఎస్ఐఆర్-ఎన్సిఎల్ చే అభివృద్ధి చేయబడిన మెథనాల్ ప్రక్రియ నుండి డిఎంఈ రోజుకు 20-24 కిలోల ఉత్పత్తి చేస్తుంది. సిఎస్ఐఆర్-ఎఫ్టిసి ప్రాజెక్ట్ ద్వారా ఈ ఆర్థిక, ఖర్చుతో కూడుకున్న ప్రక్రియ రోజుకు 0.5 టన్నుల వరకు ప్రామాణీకరిస్తారు. తక్కువ ఉద్గారాల కోసం భవిష్యత్తులో పారిశ్రామిక బర్నర్లలో, ఆటోమొబైల్స్ మరియు స్టేషనరీ శక్తి కోసం డిఎంఈ మిళితమైన ఇంధనాన్ని ప్రారంభించటానికి "అదితి ఉర్జాసాంచ్" క్రింద సిఎస్ఐఆర్-ఎన్సిఎల్ ప్రణాళికలు వేసింది. ప్రొఫెసర్ అశ్విని కుమార్ నంగియా, డైరెక్టర్, సిఎస్ఐఆర్-ఎన్సిఎల్, పూణే; డాక్టర్ టి. రాజా, ప్రిన్సిపల్ సైంటిస్ట్, సిఎస్ఐఆర్- ఎన్సిఎల్ మరియు ఇతరులు ఈ కార్యక్రమంలో వర్చ్యువల్ లో పాల్గొన్నారు.

*****