Press Information Bureau

মুখ্য তথ্য

ইচিএমএছৰ অধীনত মুঠ ৫,৫৩২ কোটি টকাৰ বিনিয়োগৰ সৈতে ৭টা প্ৰকল্প অনুমোদিত হৈছে।

প্ৰকল্পসমূহে উৎপাদনত ৪৪,৪০৬ কোটি টকা আয় কৰিব আৰু ৫,১৯৫টা চাকৰি সৃষ্টি কৰিব।

ইচিএমএছ-ৰ বিনিয়োগ প্ৰতিশ্ৰুতি ১.১৫ লাখ কোটি টকাত উপনীত হৈছে, যি লক্ষ্যৰ দুগুণ।

২০২৪-২৫ বিত্তীয় বৰ্ষত ইলেক্ট্ৰনিক্স ভাৰতৰ তৃতীয় বৃহত্তম ৰপ্তানি খণ্ড হৈ পৰিছে।

পাতনি

ইলেক্ট্ৰনিক উপাদান উৎপাদন আঁচনিৰ অধীনত ৫,৫৩২ কোটি টকাৰ প্ৰকল্পৰ অনুমোদন পোৱাৰ লগে লগে ভাৰতৰ ইলেক্ট্ৰনিক উৎপাদন কাহিনীৰ এক নতুন অধ্যায় আৰম্ভ হৈছে। এই প্ৰথম সাতটা প্ৰকল্পই দেশৰ বৰ্ধিত উপাদান পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত নতুন শক্তি যোগ কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে, যাৰ উৎপাদন মূল্য প্ৰায় ৪৪,৪০৬ কোটি টকা আৰু ইয়াৰ দ্বাৰা ৫,০০০ তকৈ অধিক নতুন চাকৰি সৃষ্টি হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে।

কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰী অশ্বিনী বৈষ্ণৱে অনুমোদিত প্ৰকল্পসমূহ ঘোষণা কৰি ভাৰতৰ ইলেক্ট্ৰনিক মূল্য শৃংখলক শক্তিশালী কৰি তোলাৰ ইংগিত দিছে। এই পদক্ষেপে বৃহৎ পৰিমাণৰ উৎপাদনক সমৰ্থন কৰিবলৈ উচ্চ মূল্যৰ উপাদানসমূহৰ বাবে এক শক্তিশালী থলুৱা ভেটি গঢ়ি তোলাৰ ওপৰত চৰকাৰৰ গুৰুত্বক প্ৰতিফলিত কৰে।

যোৱা কেইবছৰমানত ভাৰতৰ ইলেক্ট্ৰনিক্স খণ্ডই অভূতপূৰ্ব অগ্ৰগতি লাভ কৰিছে আৰু ২০২৪-২৫ বৰ্ষত তৃতীয় সৰ্ববৃহৎ আৰু দ্ৰুতগতিত বিকশিত হোৱা ৰপ্তানি খণ্ড হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে। ইচিএমএছ-এ ইয়াক অধিক আগুৱাই নিবলৈ চেষ্টা কৰিছে, আৰু উন্নত ইলেক্ট্ৰনিক্স উৎপাদনত বিশ্বৰ আগশাৰীৰ দেশ হোৱাৰ লক্ষ্যৰ দিশত দেশখনক আগুৱাই লৈ যাবলৈ চেষ্টা কৰিছে।

আঁচনিৰ বিৱৰণ

ইলেক্ট্ৰনিক উপাদান উৎপাদন আঁচনিখন ২০২৫ চনৰ ৮ এপ্ৰিলত মুঠ ২২,৯১৯ কোটি টকাৰ ব্যয়ৰ সৈতে উন্মোচন কৰা হৈছিল, যি প্ৰায় ২.৭ বিলিয়ন আমেৰিকান ডলাৰৰ সমান। ইয়াৰ সময়সীমা ছয় বছৰৰ, এটা ঐচ্ছিক এবছৰীয়া সময়ৰ সৈতে। এই আঁচনিৰ লক্ষ্য হৈছে দেশত ইলেক্ট্ৰনিক উপাদান উৎপাদনৰ বাবে এক শক্তিশালী আৰু স্বনিৰ্ভৰশীল পৰিৱেশ তন্ত্ৰ গঢ়ি তোলা। ইয়াৰ উদ্দেশ্য হৈছে মূল্য শৃংখলত ঘৰুৱা আৰু বিশ্বব্যাপী বিনিয়োগ আকৰ্ষণ কৰা, উচ্চ ঘৰুৱা মূল্য সংযোজনক প্ৰসাৰিত কৰা আৰু ভাৰতক বিশ্ব ইলেক্ট্ৰনিক বাণিজ্যৰ মুখ্য দেশ হিচাপে স্থান দিয়া।

ইচিএমএছ-এ দেশৰ ভিতৰত অত্যাৱশ্যকীয় উপাদান, উপ-সমষ্টি আৰু কেঁচা সামগ্ৰীৰ উৎপাদনক উৎসাহিত কৰি ভাৰতৰ ইলেক্ট্ৰনিক উদ্যোগক বিশ্বব্যাপী মূল্য শৃংখলৰ সৈতে একত্ৰিত কৰিব বিচাৰে।

৩০ ছেপ্টেম্বৰ, ২০২৫ লৈকে আঁচনিখনৰ অধীনত ১,১৫,৩৫১ কোটি টকাৰ বিনিয়োগৰ প্ৰতিশ্ৰুতি লাভ কৰিছে যি মূল লক্ষ্য ৫৯,৩৫০ কোটি টকাৰ প্ৰায় দুগুণ। অহা ছবছৰত ১০,৩৪,৭৫১ কোটি টকাৰ উৎপাদন হ'ব বুলি আশা কৰা হৈছে, যি প্ৰাৰম্ভিক অনুমানৰ ২.২ গুণ বেছি। প্ৰেৰণাৰ ব্যয় ₹৪১,৪৬৮ কোটি বুলি অনুমান কৰা হৈছে যি মূল অনুমান ₹২২,৮০৫ কোটিৰ প্ৰায় ১.৮ গুণ। আঁচনিখনে ৯১,৬০০ ৰ লক্ষ্য অতিক্ৰম কৰি ১,৪১,৮০১টা প্ৰত্যক্ষ চাকৰি সৃষ্টি কৰাৰ লগতে বহু সংখ্যক পৰোক্ষ নিযুক্তিৰ সুযোগো সৃষ্টি কৰিব বুলি আশা কৰা হৈছে।

ইচিএমএছ অনুমোদন অনুসৰি প্ৰথম ছেটৰ অধীনত সামৰি লোৱা সামগ্ৰীসমূহ

প্ৰথমটো অনুমোদনৰ গোটত আধুনিক প্ৰযুক্তিৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ উচ্চ মূল্যৰ বৈদ্যুতিক উপাদান আৰু সামগ্ৰীৰ এক বৃহৎ পৰিসৰ সামৰি লোৱা হৈছে। এই প্ৰকল্পসমূহে স্মাৰ্টফোন, অটোমোবাইল, চিকিৎসা সঁজুলি, দূৰসংযোগ আৰু ঔদ্যোগিক প্ৰণালীসমূহত ব্যৱহৃত উপাদানসমূহৰ বৃহৎ পৰিমাণৰ উৎপাদন সক্ষম কৰি বিশ্ব মূল্য শৃংখলাত ভাৰতৰ স্থিতি শক্তিশালী কৰিব।

কেমেৰা মডিউল উপ-সমষ্টি

কেমেৰা মডিউল উপ-সমষ্টিসমূহ স্মাৰ্টফোন, ড্ৰ'ন, চিকিৎসা সঁজুলি আৰু ৰ’বটত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ই ইলেক্ট্ৰনিক সমলৰ জৰিয়তে উচ্চ মানদণ্ডৰ ছবি আৰু ভিডিঅ' সংগ্ৰহ কৰে আৰু স্মাৰ্টফোন, টেবলেট, লেপটপ, নিৰাপত্তাজনিত কেমেৰা, অটোমেটিভ ছিষ্টেম আৰু আইঅ'টি সঁজুলিৰ ইমেজিং উপাদান হিচাপে কাম কৰে।

মাল্টি-লেয়াৰ পিচিবি

মাল্টি-লেয়াৰ প্ৰিণ্টেড চাৰ্কিট ব'ৰ্ড (PCBs) অটোমোটিভ, উপভোক্তা ইলেক্ট্ৰনিক্স, আইচিটি, চিকিৎসা সঁজুলি, দূৰসংযোগ, মহাকাশ আৰু প্ৰতিৰক্ষা, আৰু ঔদ্যোগিক উৎপাদনত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াত একাধিক তাম আৰু ডাইইলেক্ট্ৰিক স্তৰ থাকে যিবোৰ থ্ৰু-হ'ল ভায়াছৰ সৈতে আন্তঃসংযোগী আৰু উপভোক্তা ইলেক্ট্ৰনিক্স, ঔদ্যোগিক নিয়ন্ত্ৰণ আৰু অটোমোটিভ ছিষ্টেমত বহুলভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।

এইচডিআই পিচিবি

উচ্চ ঘনত্বৰ আন্তঃসংযোগ পিচিবিসমূহ উপভোক্তা ইলেক্ট্ৰনিক্স আৰু পিন্ধিব পৰা প্ৰযুক্তি, অটোমোটিভ ইলেক্ট্ৰনিক্স, চিকিৎসা সঁজুলি, দূৰসংযোগ, মহাকাশ আৰু প্ৰতিৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এইবোৰ হৈছে মাইক্ৰ'ভায়াচ, ব্লাইণ্ড আৰু বাৰিড ভায়াচ, ভায়া-ইন-পেড গাঁথনি, সূক্ষ্ম ট্ৰেক আৰু টাইটাৰ স্পেচিঙৰ সৈতে পিচিবিৰ উন্নত সংস্কৰণ। ই স্মাৰ্টফোন, টেবলেট, পিন্ধিব পৰা, মহাকাশ আৰু চিকিৎসা সঁজুলিৰ বাবে পাতল, উচ্চ-কাৰ্যক্ষমতাৰ ডিজাইন সক্ষম কৰি তোলে।

লেমিনেট (তাম্ৰ আৱৰণযুক্ত লেমিনেট)

তামৰ আৱৰণযুক্ত লেমিনেটসমূহ অটোমোটিভ, উপভোক্তা ইলেক্ট্ৰনিক্স, চিকিৎসা সঁজুলি, আইচিটি, দূৰসংযোগ, মহাকাশ আৰু প্ৰতিৰক্ষা, আৰু ঔদ্যোগিক উৎপাদনত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এইবোৰে মাল্টি-লেয়াৰৰ পিচিবিৰ নিৰ্মাণৰ বাবে মূল উপাদান হিচাপে কাম কৰে।

পলিপ্ৰপাইলিন ফিল্ম

পলিপ্ৰপাইলিন ফিল্ম উপভোক্তা ইলেক্ট্ৰনিক, অটোমোটিভ, আইচিটি, ঔদ্যোগিক আৰু উৎপাদন, দূৰসংযোগ আৰু কম্পিউটিঙৰ বাবে কেপাচিটৰত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ই কেপাচিটৰ উৎপাদনত ব্যৱহৃত মূল সামগ্ৰী।

ইচিএমএছৰ অধীনত অনুমোদিত আবেদনসমূহৰ সংক্ষিপ্ত বিৱৰণ

প্ৰাৰম্ভিক প্ৰাৰ্থীৰ দলটোৱে ভাৰতৰ ভিতৰত উচ্চ মূল্যৰ উপাদান ক্ষমতা নিৰ্মাণ কৰিবলৈ আগশাৰীৰ ঘৰুৱা নিৰ্মাতাসকলৰ এক শক্তিশালী প্ৰতিশ্ৰুতিক প্ৰতিফলিত কৰে। তামিলনাডু, অন্ধ্ৰ প্ৰদেশ আৰু মধ্য প্ৰদেশত বিস্তৃত এই প্ৰকল্পসমূহত ৫,৫৩২ কোটি টকাৰ বিনিয়োগ জড়িত হৈ আছে, যাৰ ফলত ৪৪,৪০৬ কোটি টকাৰ উৎপাদন আৰু ৫,১৯৫টা নতুন চাকৰিৰ আশা কৰা হৈছে।

ভাৰতৰ আগশাৰীৰ ৰপ্তানি খণ্ড হিচাপে ইলেক্ট্ৰনিক্স

২০২১-২২ বৰ্ষত সপ্তম স্থানৰ পৰা ২০২৪-২৫ বৰ্ষত ইলেক্ট্ৰনিক্স ভাৰতৰ তৃতীয় সৰ্ববৃহৎ আৰু দ্ৰুতগতিত বিকশিত হোৱা ৰপ্তানি খণ্ড হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছে। ২০২৫-২৬ বিত্তীয় বৰ্ষৰ প্ৰথমাৰ্ধত ইলেক্ট্ৰনিক্স ৰপ্তানি ২২.২ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰত উপনীত হৈছ। এই খণ্ডই শক্তিশালী বিকাশৰ গতি বজাই ৰাখিছে আৰু দেশৰ দ্বিতীয় সৰ্ববৃহৎ ৰপ্তানি সামগ্ৰী হোৱাৰ পথত ৰাখিছে।

দেশৰ ইলেক্ট্ৰনিক উৎপাদন ২০১৪-১৫ চনত ১.৯ লাখ কোটি টকাৰ পৰা ২০২৪-২৫ চনত ১১.৩ লাখ কোটি টকালৈ বৃদ্ধি পাইছে, যি প্ৰায় ছয়গুণ বৃদ্ধি। একে সময়ছোৱাত ৰপ্তানি ৩৮,০০০ কোটি টকাৰ পৰা ৩.২৭ লাখ কোটি টকালৈ বৃদ্ধি পাইছে, যি প্ৰায় আঠগুণ বৃদ্ধি। যোৱা দশকটোত ইলেক্ট্ৰনিক উৎপাদনৰ ফলত সমগ্ৰ দেশতে প্ৰায় ২৫ লাখ চাকৰিৰ সৃষ্টি হৈছে।

মোবাইল নিৰ্মাণে এই পৰিৱৰ্তনত এক মুখ্য ভূমিকা পালন কৰিছে। এই খণ্ডত উৎপাদন ২০১৪-১৫ চনত ১৮,০০০ কোটি টকাৰ পৰা ২০২৪-২৫ চনত ৫.৪৫ লাখ কোটি টকালৈ বৃদ্ধি পাইছে, যি প্ৰায় ২৮ গুণ বৃদ্ধি। ভাৰত এতিয়া বিশ্বৰ দ্বিতীয় বৃহত্তম মোবাইল ফোন নিৰ্মাতা, য'ত ২০০ তকৈ অধিক ইউনিট চলি আছে, য’ত ২০১৪ চনত মাত্ৰ দুটা ইউনিট আছিল।

মোবাইল ফোনৰ ৰপ্তানিয়ে উল্লেখনীয় অগ্ৰগতি দেখুৱাইছে। ২০১৪-১৫ বৰ্ষত ১,৫০০ কোটি টকাৰ পৰা ১২৭ গুণ বৃদ্ধি হৈ ২০২৪-২৫ বৰ্ষত ২ লাখ কোটি টকা হৈছে। ২০২৪ বৰ্ষত কেৱল এপলে ১,১০,৯৮৯ কোটি টকাৰ আইফোন ৰপ্তানি কৰি বছৰেকীয়া ৪২ শতাংশ বৃদ্ধিৰে ১ লাখ কোটি টকাৰ সীমা অতিক্ৰম কৰে। ২০২৫-২৬ বৰ্ষৰ প্ৰথম পাঁচ মাহত স্মাৰ্টফোনৰ ৰপ্তানি ১ লাখ কোটি টকা হৈছে, যি যোৱা বছৰৰ একে সময়ছোৱাতকৈ ৫৫ শতাংশ বৃদ্ধি।

মোবাইল উৎপাদনৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতে এতিয়া প্ৰায় আত্মনিৰ্ভৰশীলতা লাভ কৰিছে। এক দশক পূৰ্বে ভাৰতে নিজৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰাবলৈ বহু আমদানি কৰিব লগা হৈছিল। তাৰপৰা বৰ্তমান ঘৰুৱাভাৱে প্ৰায় সকলো ডিভাইচ নিৰ্মাণ কৰালৈ গতি কৰিছে। এই পৰিৱৰ্তনে ভাৰতৰ নীতি, পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ শক্তি আৰু বিশ্বব্যাপী ইলেক্ট্ৰনিক্স উৎপাদন আৰু ৰপ্তানিৰ বাবে এক বিশ্বাসযোগ্য কেন্দ্ৰ হিচাপে ইয়াৰ উত্থানৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে।

সামৰণি

ভাৰতৰ ইলেক্ট্ৰনিক্স উৎপাদন খণ্ড এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্ধিক্ষণত থিয় দিছে। ইলেক্ট্ৰনিক্স উপাদান উৎপাদন আঁচনিৰ অধীনত প্ৰকল্পসমূহৰ অনুমোদন কেৱল এক ঔদ্যোগিক মাইলৰ খুঁটিয়ে নহয়, ই আত্মনিৰ্ভৰশীলতা বৃদ্ধি কৰা আৰু প্ৰযুক্তি উৎপাদনত দেশৰ বিশ্বব্যাপী স্থান শক্তিশালী কৰাৰ দিশত এক কৌশলগত পদক্ষেপ। শক্তিশালী বিনিয়োগৰ প্ৰতিশ্ৰুতি, অভিলেখ সংখ্যক উৎপাদনৰ লক্ষ্য আৰু ক্ৰমবৰ্ধমান চাকৰি সৃষ্টিৰ সৈতে, এই আঁচনিখনে ভাৰতৰ ইলেক্ট্ৰনিক্স মূল্য শৃংখলৰ ভেটি শক্তিশালী কৰিবলৈ সাজু হৈছে।

সংযুক্তিৰ পৰা সম্পূৰ্ণ ডিভাইচলৈকে ভাৰত আত্মবিশ্বাসেৰে উৎপাদনৰ খটখটি বগাইছে। ৰপ্তানিৰ বৃদ্ধি, ঘৰুৱা উৎপাদনৰ উত্থান আৰু ম'বাইল উৎপাদনৰ দ্ৰুত সম্প্ৰসাৰণে একেলগে এক স্পষ্ট দিশ দেখুৱাইছে। ভাৰতে কেৱল নিজৰ প্ৰয়োজনৰ বাবে উৎপাদন কৰাই নহয়, বিশ্বব্যাপী যোগান শৃংখলাকো শক্তিশালী কৰিছে। এই প্ৰচেষ্টা অব্যাহত থকাৰ লগে লগে ভাৰত বিশ্ব ইলেক্ট্ৰনিক্সৰ হাব হোৱাৰ লক্ষ্য দ্ৰুত গতিত বাস্তৱত পৰিণত হৈছে।

সমল

IB Backgrounders:

• https://www.pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2177755

Ministry of Commerce and Industry:

• https://niryat.gov.in/

***

BM/DPS