पत्र सूचना कार्यालय

শ্ৰম সংহিতা ভাৰতৰ ৰপ্তানি খণ্ডৰ বিকাশৰ অনুঘটক

শক্তিশালী ৰপ্তানি খণ্ডৰ বাবে শ্ৰমৰ সংস্কাৰ

ৰপ্তানিৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ প্ৰদৰ্শনে উদ্ভাৱন আৰু বিশ্বৰ সৈতে গভীৰভাৱে একত্ৰিত হোৱাৰ অবিৰত প্ৰচেষ্টাক প্ৰতিফলিত কৰে। ৰপ্তানিমুখী উদ্যোগ (EOI) যেনে- বস্ত্ৰ, পোছাক, চামৰা, ইলেক্ট্ৰনিকছ, ৰত্ন আৰু গহনা, ঔষধ, যান-বাহনৰ সঁজুলি আৰু IT ভিত্তিক সেৱাকে ধৰি ভাৰতৰ নিয়োগ সৃষ্টি আৰু বৈদেশিক মুদ্ৰাৰ উপাৰ্জনত যথেষ্ট অৰিহণা যোগায়। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শ্ৰমৰ মানদণ্ড মানি চলি শক্তিশালী, বিবেকবান আৰু দক্ষ কৰ্মশক্তি বৰ্তাই ৰখাৰ ক্ষমতাৰ ওপৰত তেওঁলোকৰ প্ৰতিযোগিতামূলক ক্ষমতা বহু পৰিমাণে নিৰ্ভৰ কৰে। এই খণ্ডৰ বৃদ্ধিৰ অনুঘটক হিচাপে চৰকাৰে শেহতীয়াকৈ ২৯খন আইনক চাৰিটা সুশৃংখলিত সংহিতাত একত্ৰিত কৰি এনে এক পৰিৱেশৰ সৃষ্টি কৰিছে যি শ্ৰমিকৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰাৰ লগতে ঔদ্যোগিক দক্ষতাক প্ৰসাৰিত কৰে।

ৰপ্তানিমুখী উদ্যোগ/নিয়োগকৰ্তাৰ বাবে সুবিধা

নিয়োগকৰ্তাসকলৰ বাবে অনুসৰণ সৰলীকৰণ আৰু উন্নত কৰ্মশক্তি ব্যৱস্থাপনা সক্ষম কৰাত এই শ্ৰমৰ সংস্কাৰে ভাৰতৰ ৰপ্তানি খণ্ডলৈ এলানি সুবিধা কঢ়িয়াই আনিছে।

মজুৰি সংস্কাৰ

• মজুৰিৰ একেধৰণৰ সংজ্ঞা- আটাইতকৈ প্ৰভাৱশালী সংস্কাৰসমূহৰ ভিতৰত এটা হৈছে সকলো শ্ৰম সংহিতাতে "মজুৰি"ৰ একেধৰণৰ সংজ্ঞা ৰূপায়ণ কৰা হৈছে। এই বিধানে পূৰ্বৰ আইনসমূহৰ বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ আৰু অসামঞ্জস্যপূৰ্ণ সংজ্ঞাৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা অস্পষ্টতা আঁতৰায়। একাধিক ৰাজ্যত কাম কৰা EOIসমূহৰ বাবে ই মজুৰি প্ৰদান ব্যৱস্থা সৰল কৰে, সামাজিক সুৰক্ষালৈ অৱদান, বোনাছ আৰু গ্ৰেচুইটিৰ বাবে মজুৰি গণনাত সামঞ্জস্য নিশ্চিত কৰে।
• ৰাষ্ট্ৰীয় নূন্যতম মজুৰিৰ হাৰ আৰু নূন্যতম মজুৰিৰ যুক্তিসংগতকৰণ - চৰকাৰে ৰাষ্ট্ৰীয় নূন্যতম মজুৰিৰ হাৰ নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ ব্যৱস্থাই এনে এটা মাপকাঠী স্থাপন কৰে যত কোনো ৰাজ্যই নিজৰ নূন্যতম মজুৰি নিৰ্ধাৰণ কৰিব নোৱাৰে। বিভিন্ন ৰাজ্যত কাম কৰা EOIসমূহৰ বাবে ই শ্ৰম-ব্যয়ৰ গাঁথনিৰ সন্দৰ্ভত অনুমান কৰাত সহায় কৰে আৰু আঞ্চলিক বৈষম্যসমূহ দূৰ কৰে।
• মজুৰিৰ ডিজিটেল পেমেণ্ট - মজুৰিৰ ডিজিটেল পেমেণ্টৰ আইনী স্বীকৃতিয়ে স্বচ্ছ আৰু অনুসন্ধানযোগ্য পেমেণ্ট ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰিছে। ইয়াৰ ফলত EOIয়ে পৰীক্ষণযোগ্য পেমেণ্টৰ নথি ৰখাত সক্ষম হোৱাত লাভৱান হৈছে, যিবোৰ প্ৰায়েই বিশ্বব্যাপী ক্ৰেতাসকলৰ বাবে আৰু কম্প্লাইয়েন্স অডিটৰ বাবে প্ৰয়োজনীয়।
• সমান পাৰিতোষিক আৰু বৈষম্য নিষিদ্ধ- নিযুক্তি আৰু মজুৰিৰ ক্ষেত্ৰত লিংগ বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰিলে সমান কামৰ বাবে সমান পাৰিতোষিক নিশ্চিত কৰা হয়। EOIৰ বাবে এই বিধানে বিশ্বৰ খুচুৰা আৰু উৎস অংশীদাৰসকলে দাবী কৰাৰ দৰে স্থানীয় পদ্ধতিসমূহক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শ্ৰম আৰু মানৱ অধিকাৰৰ মানদণ্ডৰ সৈতে একাকাৰ কৰে ।

নিয়োগ নমনীয়তা আৰু কৰ্মশক্তি ব্যৱস্থাপনা

• নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ বাবে নিয়োগ (FTE) - FTE বিধানে নিয়োগকৰ্তাসকলক এটা নিৰ্দিষ্ট সময় বা একোটা প্ৰকল্পৰ বাবে প্ৰত্যক্ষভাৱে কৰ্মচাৰী নিযুক্তি দিয়াৰ অনুমতি দিয়ে। এই প্ৰত্যক্ষ নিযুক্তিত স্থায়ী কৰ্মচাৰীৰ দৰে সকলো বিধিগত সুবিধা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। বিশেষকৈ গোলকীয় অৰ্ডাৰ চক্ৰৰ সৈতে জড়িত উত্থান-পতন বা ঋতুভিত্তিক চাহিদাৰ সন্মুখীন হোৱাটো EOIৰ বাবে উপকাৰী। ই উদ্যোগসমূহক অনানুষ্ঠানিক বা চুক্তিবদ্ধ নিযুক্তিৰ আশ্ৰয় নোলোৱাকৈ নিজৰ কৰ্মশক্তি বৃদ্ধি বা হ্ৰাস কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে, যাৰ ফলত তেওঁলোকে আইন মানি চলি থকাৰ লগতে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ক্লায়েণ্টৰ সৈতে ইতিবাচক ভাবমূৰ্তি অটুট ৰাখিব পাৰে।
• কৰ্মচ্যুত কৰা আৰু বন্ধ কৰা নীতিৰ নমনীয়তা- চাকৰিচ্যুতি, কৰ্মচ্যুতি বা বন্ধ কৰাৰ বাবে পূৰ্বৰ চৰকাৰী অনুমোদনৰ থ্ৰেছহ'ল্ড ১০০ৰ পৰা ৩০০লৈ বৃদ্ধি কৰিলে উদ্যোগসমূহক পৰিৱৰ্তিত ৰপ্তানি ক্ৰম আৰু বিশ্ব বজাৰৰ পৰিস্থিতিৰ সৈতে খাপ খুৱাবলৈ কাৰ্য্যকৰী নমনীয়তা প্ৰদান কৰা হয়। এই ব্যৱস্থাই ৰপ্তানিকাৰকসকলক মন্দাৱস্থাৰ সময়ত অত্যধিক কঠোৰ হোৱাৰ ভয় নোহোৱাকৈ শীৰ্ষ চাহিদাৰ সময়ছোৱাত নিয়োগ বৃদ্ধি কৰাৰ আত্মবিশ্বাস প্ৰদান কৰে।
• কৰ্মৰ সময় আৰু অতিৰিক্ত সময় নিৰ্ধাৰণৰ ক্ষেত্ৰত নমনীয়তা- চৰকাৰসমূহক (ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয়, যত প্ৰযোজ্য) কৰ্মৰ সময় নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ সম্পূৰ্ণ নমনীয়তা দিয়া হৈছে। পূৰ্বে এই সীমা প্ৰতি ত্ৰৈমাসিকত ৭৫ ঘণ্টা অতিৰিক্ত সময়ৰ বাবে আছিল যদিও এতিয়া চৰকাৰসমূহে (ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয়, য’ত প্ৰযোজ্য) সেয়া নিৰ্ধাৰণ কৰিব পাৰে। কামৰ সময়ৰ এই নমনীয়তাই উদ্যোগক তেওঁলোকৰ ব্যৱসায়িক প্ৰয়োজন অনুসৰি কৰ্মৰ সময় নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ সমৰ্থ কৰিব, য’ত শীৰ্ষ ক্ৰমৰ সময়সীমাও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব। ইয়াৰ ফলত বিকাশ আৰু কৰ্মসংস্থাপনো বৃদ্ধি পাব।

সৰলীকৃত অনুসৰণ আৰু ব্যৱসায় কৰাৰ সহজতা

• সৰলীকৃত পঞ্জীয়ন, অনুজ্ঞাপত্ৰ আৰু ঐক্যবদ্ধ ৰিটাৰ্ণ- একক পঞ্জীয়ন আৰু ঐক্যবদ্ধ ৰিটাৰ্ণৰ ব্যৱস্থা প্ৰৱৰ্তন কৰিলে বিভিন্ন শ্ৰম আইনৰ অধীনত অনুজ্ঞাপত্ৰ আৰু পৰিদৰ্শনৰ বহুত্ব হ্ৰাস পাব। ইয়াৰ ফলত EOIসমূহ লাভৱান হ’ব, যি সৰলীকৃত অনুসৰণ আৰু প্ৰশাসনিক ব্যয় হ্ৰাসৰ জৰিয়তে প্ৰায়ে একাধিক উৎপাদন গোট পৰিচালনা কৰে বা একাধিক ঠিকাদাৰক নিয়োগ কৰে।
• ডিজিটেলাইজেচন আৰু ৰেকৰ্ডৰ পৰ্টেবিলিটি- এই সংহিতাসমূহে নিয়োগ-সম্পৰ্কীয় ৰেকৰ্ড, পঞ্জীয়ন আৰু ৰিটাৰ্ণৰ ডিজিটেল ৰক্ষণাবেক্ষণক প্ৰসাৰিত কৰে। বিদেশী ক্লায়েণ্ট আৰু প্ৰমাণীকৰণ সংস্থাসমূহে সঘনাই অডিট কৰা EOIসমূহে স্বচ্ছ আৰু অনুসৰণযোগ্য ডিজিটেল নথিপত্ৰৰ জৰিয়তে বিশ্বাসযোগ্যতা লাভ কৰিব।
• পৰিদৰ্শক তথা সুবিধা প্ৰদানকাৰী আৰু সঘন ডিজিটেল পৰিদৰ্শন- এই বিধানৰ লক্ষ্য হৈছে পৰম্পৰাগত "পৰিদৰ্শকৰাজ" হ্ৰাস কৰা, য'ত পৰিদৰ্শনক প্ৰায়ে অনাহুত আৰু বোজা বুলি গণ্য কৰা হৈছিল। পৰিদৰ্শকসকলে এতিয়া সুবিধা প্ৰদানকাৰী হিচাপে কাম কৰিব— নিয়োগকৰ্তাসকলক আইন মানি চলাত সহায় কৰিব আৰু কৰ্মচাৰীসকলৰ মাজত সজাগতা বৃদ্ধি কৰিব। এই পৰিৱৰ্তনে সুসম পৰিৱেশ আৰু ব্যৱসায় কৰাটো সহজ কৰি তুলিব।
• তৃতীয় পক্ষৰ নিৰীক্ষণ আৰু প্ৰমাণীকৰণ - ষ্টাৰ্ট-আপ প্ৰতিষ্ঠান বা প্ৰতিষ্ঠানৰ এটা শ্ৰেণীৰ বাবে তৃতীয় পক্ষৰ নিৰীক্ষণ আৰু প্ৰমাণীকৰণ প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছে। ইয়াৰ দ্বাৰা EOIসমূহে পৰিদৰ্শক-তথা-সুবিধা প্ৰদানকাৰীৰ হস্তক্ষেপ অবিহনে স্বাস্থ্য আৰু সুৰক্ষাৰ মূল্যায়ন অধিক উন্নত কৰিবলৈ সক্ষম হ’ব।
• অপৰাধৰ ক্ষতিপূৰণ- প্ৰথমবাৰৰ বাবে কৰা অপৰাধ, যিবোৰত কেৱল জৰিমনাহে বিহা হয়, সেইবোৰ এতিয়া সৰ্বোচ্চ জৰিমনা ৫০ শতাংশ দি নিষ্পত্তি কৰিব পৰা যাব। পূৰ্বে জৰিমনা, ​​কাৰাদণ্ড বা দুয়োটাৰে সৈতে জড়িত অপৰাধসমূহ এতিয়া সৰ্বোচ্চ জৰিমনা ৭৫ শতাংশ দি নিষ্পত্তি কৰা হ’ব। ইয়াৰ ফলত আইনখন কম শাস্তিমূলক হ’ব আৰু আইন মানি চলাক উৎসাহিত কৰাত অধিক মনোনিৱেশ কৰা হ’ব। তদুপৰি, নিয়োগকৰ্তাসকলে নিৰ্ধাৰিত জৰিমনা পৰিশোধ কৰি দীঘলীয়া মোকৰ্দমাৰ পৰা হাত সাৰিব পাৰে, যাৰ ফলত দ্ৰুত সমাধান সম্ভৱ হয় আৰু সৰু EOIৰ বাবে মোকৰ্দমা আৰু অনুসৰণৰ বিপদ হ্ৰাস পায়।
• উন্নয়নৰ জাননী আৰু অপৰাধমুক্তকৰণ - এই বিধানৰ লক্ষ্য হৈছে অপৰাধমূলক শাস্তি (যেনে- কাৰাদণ্ড)ৰ ঠাইত দেৱানী শাস্তি (যেনে- আৰ্থিক শাস্তি)। নিয়োগকৰ্তাই কোনো আইনী ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰাৰ পূৰ্বে এই নিয়ম মানি চলাৰ বাবে ৩০ দিনৰ জাননী দিব লাগিব। বহু অপৰাধক অপৰাধমুক্ত কৰি অপৰাধমূলক শাস্তিৰ ঠাইত জৰিমনা বিহা হৈছে, যাৰ ফলত আইনখন কম শাস্তিমূলক আৰু অধিক অনুসৰণমুখী হৈ পৰিছে। ইয়াৰ ফলত স্বেচ্ছামূলক অনুসৰণক উৎসাহিত কৰা হ’ব, বিচাৰৰ ভয় হ্ৰাস পাব আৰু ৰপ্তানি খণ্ডৰ বাবে বলৱৎকৰণত সুবিধা হ’ব।

সামাজিক সুৰক্ষা আৰু শ্ৰমিক সুৰক্ষা

• সাৰ্বজনীন সামাজিক সুৰক্ষা কভাৰেজ- সকলো কৰ্মচাৰীক সামৰি লোৱা বিধানসমূহে (নিৰ্দিষ্টকালীন, চুক্তিবদ্ধ আৰু অস্থায়ী কৰ্মীকে ধৰি) সামাজিক সুৰক্ষাক সাৰ্বজনীন কৰি তোলে আৰু ৰপ্তানি উদ্যোগৰ শ্ৰমিকসকলৰ বাবে সুৰক্ষাৰ নেটৱৰ্ক শক্তিশালী কৰে। ৰপ্তানিমুখী খণ্ডৰ নিয়োগকৰ্তাসকলে পূৰ্বতে খণ্ডিত আঁচনি যেনে- প্ৰভিডেণ্ট ফাণ্ড, ESI আৰু গ্ৰেচুইটিক স্পষ্টতাৰে একক পৰিকাঠামোত একত্ৰিত কৰিলে লাভৱান হয়।
• অভিযোগ নিৰাময় আৰু সামূহিক আলোচনা - ২০ জন বা তাতকৈ অধিক কৰ্মচাৰী থকা কৰ্মক্ষেত্ৰত অভিযোগ নিৰাময় সমিতি বাধ্যতামূলকভাৱে স্থাপন কৰিলে সমস্যাৰ তৎকালীন আভ্যন্তৰীণ সমাধান নিশ্চিত হয়। ইয়াৰ দ্বাৰা ঔদ্যোগিক অশান্তি আৰু আইনী বিবাদ হ্ৰাস কৰি ৰপ্তানিমুখী উদ্যোগসমূহে লাভৱান হ’ব, যি নিৰৱচ্ছিন্ন উৎপাদন বৰ্তাই ৰাখিব পাৰিব।

বৃত্তিগত সুৰক্ষা, স্বাস্থ্য, আৰু কল্যাণ

• বৃত্তিগত সুৰক্ষা, স্বাস্থ্য আৰু কল্যাণৰ মানদণ্ড- বিভিন্ন ৰাজ্য আৰু অঞ্চলত প্ৰযোজ্য মানদণ্ডৰ একক আৰু সুসংহত গোট স্থাপন কৰি ৰপ্তানি উদ্যোগৰ সৈতে জড়িত বৃত্তিগত সুৰক্ষা, স্বাস্থ্য আৰু কল্যাণমূলক সুবিধা একে আৰু বিস্তৃত কৰাৰ বিধান। এই মানদণ্ডসমূহ মানি চলিলে কৰ্মক্ষেত্ৰৰ সুৰক্ষা বৃদ্ধি কৰে আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সামাজিক অনুসৰণ ব্যৱস্থাৰ অধীনত প্ৰমাণীকৰণৰ প্ৰসাৰ ঘটায়, যিটো বিশ্বব্যাপী ক্ৰেতাসকলে ক্ৰমান্বয়ে বিচৰা হৈছে।

কৰ্মশক্তিত মহিলাৰ অংশগ্ৰহণ

• মহিলাৰ নিয়োগৰ বাবে উন্নত ব্যৱস্থা - তেওঁলোকৰ সন্মতি আৰু পৰ্যাপ্ত সুৰক্ষা ব্যৱস্থাৰ অধীনত মহিলাসকলক নৈশ সময়ত নিয়োগ কৰাৰ ব্যৱস্থা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰম পূৰণৰ বাবে ২৪ ঘণ্টীয়া উৎপাদন চক্ৰত কাম কৰা EOIৰ বাবে অতি উপকাৰী। সাজ-পোছাক, বৈদ্যুতিক আৰু IT ভিত্তিক সেৱাৰ দৰে খণ্ডৰ উদ্যোগসমূহে এতিয়া উপযুক্ত পৰিবহণ, নিৰাপত্তা আৰু কল্যাণমূলক ব্যৱস্থাৰ সৈতে গভীৰ নিশাৰ সময়ত মহিলাসকলক আইনগতভাৱে নিয়োজিত কৰিব পাৰে। ইয়াৰ ফলত নিৰৱচ্ছিন্নভাৱে উৎপাদন আৰু অৰ্ডাৰ পূৰণৰ ক্ষেত্ৰত সহায়ক হ’ব।

ঠিকাভিত্তিক শ্ৰমিক আৰু প্ৰব্ৰজিত শ্ৰমিকৰ ব্যৱস্থাপনা

• ঠিকাভিত্তিক শ্ৰমিক আৰু আন্তঃৰাজ্যিক প্ৰব্ৰজিত শ্ৰমিকৰ নিয়ন্ত্ৰণ- ঠিকাদাৰৰ পঞ্জীয়ন আৰু প্ৰধান নিয়োগকৰ্তাৰ অনুজ্ঞাপত্ৰ প্ৰদানৰ প্ৰয়োজনীয়তা থকা বিধানসমূহে ৰপ্তানি গোটসমূহত চুক্তিবদ্ধ শ্ৰম পদ্ধতি আনুষ্ঠানিক কৰাত সহায় কৰে। ইয়াৰ ফলত EOIসমূহে আইনী অনিশ্চয়তা হ্ৰাস কৰি আৰু তেওঁলোকৰ যোগান শৃংখলৰ উন্নত নিৰীক্ষণেৰে লাভৱান হয়।

ৰপ্তানি খণ্ডৰ শ্ৰমিকৰ বাবে সুবিধা

সম্প্ৰসাৰিত সামাজিক সুৰক্ষা, শক্তিশালী নিৰাপত্তা আৰু অধিকাৰৰ দেশজোৰা বহনযোগ্যতাৰে সজ্জিত শ্ৰম সংস্কাৰে শ্ৰমিক প্ৰশাসনৰ কেন্দ্ৰবিন্দুত শ্ৰমিকক ৰাখিছে, বিশেষকৈ ই মহিলা, যুৱক-যুৱতী, অসংগঠিত, অস্থায়ী আৰু প্ৰব্ৰজিত শ্ৰমিকসকলক সুবিধা প্ৰদান কৰে।

মজুৰি সংস্কাৰ আৰু আয়ৰ সুৰক্ষা

নূন্যতম মজুৰিৰ সাৰ্বজনীনকৰণ- পূৰ্বে নূন্যতম মজুৰি কেৱল নিৰ্ধাৰিত নিয়োগৰ ক্ষেত্ৰতহে প্ৰযোজ্য আছিল যদিও এতিয়া ই সকলো শ্ৰমিককে সামৰি লৈছে। চৰকাৰে সাধাৰণতে পাঁচ বছৰৰ (অধিক নহয়) ব্যৱধানত নূন্যতম মজুৰিৰ হাৰ পুনৰীক্ষণ বা সংশোধন কৰিব। তদুপৰি চৰকাৰে শ্ৰমিকৰ দক্ষতা আৰু কামৰ জটিলতাক লক্ষ্য কৰি সময় নিৰ্ধাৰিত কাম, খুচুৰা কাম অৰ্থাৎ ঘণ্টা, দিন বা মাহৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি বিভিন্ন মজুৰিৰ সময়ছোৱাৰ বাবে নূন্যতম মজুৰিৰ হাৰ নিৰ্ধাৰণ কৰিব। এই পদক্ষেপে EOI কৰ্মীসকলৰ বাবে টেক-হোম পে আৰু সুবিধাৰ গণনাত স্বচ্ছতা আৰু অনুমান নিশ্চিত কৰিব। ইয়াৰ উপৰি বিধিগত অৱদান হ্ৰাস কৰিবলৈ মজুৰিক কৃত্ৰিমভাৱে একাধিক ভাট্টাত ভাগ কৰাৰ পুৰণি প্ৰথাকো ৰোধ কৰিব। গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাটো হ’ল- মজুৰিৰ একেধৰণৰ সংজ্ঞাই শ্ৰমিকৰ স্বাৰ্থত ন্যায় আৰু স্বচ্ছতাক প্ৰসাৰিত কৰিব।

নূন্যতম মজুৰি- খাদ্য, কাপোৰ আৰু অন্যান্য অত্যাৱশ্যকীয় সামগ্ৰীকে ধৰি শ্ৰমিকৰ নূন্যতম জীৱন ধাৰণৰ মানদণ্ডৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি চৰকাৰে নূন্যতম মজুৰি নিৰ্ধাৰণ কৰিব। নিয়মীয়াকৈ নূন্যতম মজুৰি সংশোধন কৰিব চৰকাৰে। এই বিধানে EOIৰ কৰ্মচাৰীসকলক বিভিন্ন খণ্ডত নূন্যতম আয়ৰ নিৰাপত্তাৰ নিশ্চয়তা প্ৰদান কৰিব, কম মজুৰিৰ গোটত শোষণ ৰোধ কৰিব আৰু জীৱন ধাৰণৰ মৌলিক মানদণ্ড সমৰ্থন কৰিব। ন্যায্য নূন্যতম মজুৰি নিশ্চিত কৰি এই ব্যৱস্থাই ভাৰতৰ ন্যায্য মজুৰিৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় নীতিসমূহ পালন কৰাটোও শক্তিশালী কৰে— নৈতিক আৰু সামাজিকভাৱে দায়বদ্ধ ক্ৰেতাৰ সৈতে ব্যৱসায় কৰিব বিচৰা ৰপ্তানিকাৰকসকলৰ বাবে ই এক মূল কাৰক।

মজুৰিৰ ডিজিটেল পেমেণ্ট- এই ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে EOIৰ কৰ্মচাৰীসকলে সময়মতে মজুৰি পোনপটীয়াকৈ তেওঁলোকৰ বেংক একাউণ্টত পৰিশোধ কৰাৰ ফলত লাভৱান হ’ব, যাৰ ফলত নগদ ধন ব্যৱস্থাপনাৰ সৈতে জড়িত বিপদ হ্ৰাস পাব আৰু আনুষ্ঠানিক বিত্তীয় অভিলেখ সৃষ্টি হ’ব, যি ঋণ আৰু সামাজিক সুবিধা  লাভ কৰাত সহায় কৰিব। গুৰুত্বপূৰ্ণভাৱে এই ব্যৱস্থাই মজুৰি সম্পৰ্কীয় পদ্ধতিত বিত্তীয় অন্তৰ্ভুক্তি আৰু দায়বদ্ধতাক প্ৰসাৰিত কৰিব।

মজুৰি আৰু অকৰ্তৃত্বশীল কৰ্তন সময় মতে প্ৰদান- মজুৰি সময় মতে প্ৰদান আৰু মজুৰিৰ পৰা অকৰ্তৃত্বশীল কৰ্তনৰ সৈতে জড়িত বিধানসমূহ, যিবোৰ পূৰ্বতে কেৱল প্ৰতিমাহে ২৪,০০০ টকা পৰ্যন্ত উপাৰ্জন কৰা কৰ্মচাৰীৰ ক্ষেত্ৰতহে প্ৰযোজ্য আছিল, এতিয়া দৰমহাৰ সীমা নিৰ্বিশেষে সকলো কৰ্মচাৰীৰ বাবে প্ৰযোজ্য হ’ব। EOIৰ শ্ৰমিকসকলৰ বাবে, য’ত উৎপাদনৰ চাপ অধিক আৰু অৰ্ডাৰ সম্পূৰ্ণ কৰাৰ সময়সীমা কঠিন– এই ব্যৱস্থাই আৰ্থিক স্থিতিশীলতা, ন্যায়পৰায়ণতা আৰু পাৰিতোষিকৰ ক্ষেত্ৰত স্বচ্ছতা নিশ্চিত কৰিব। লগতে নিয়োগকৰ্তা আৰু কৰ্মচাৰীৰ মাজত আস্থা আৰু দায়বদ্ধতাৰ ভাবনাও গঢ়ি তুলিব।

অতিৰিক্ত সময়ৰ মজুৰি– সাধাৰণ কৰ্ম সময়ৰ বাহিৰে যিকোনো কামৰ বাবে নিয়োগকৰ্তাই শ্ৰমিকক সাধাৰণ মজুৰিৰ হাৰৰ অন্ততঃ দুগুণ দিব লাগিব। এই ব্যৱস্থাটো EOIৰ শ্ৰমিকসকলৰ বাবে বিশেষভাৱে উপকাৰী, য’ত ৰপ্তানিৰ সময়সীমা বা বৃহত অৰ্ডাৰ পূৰণ কৰিবলৈ উৎপাদনৰ চাহিদা প্ৰায়ে তীব্ৰভাৱে বৃদ্ধি পায়। এই ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে শ্ৰমিকসকলে অতিৰিক্ত সময়ৰ বাবে উচিত পাৰিতোষিক লাভ কৰাটো নিশ্চিত কৰিব।

লিংগ সমতা আৰু কৰ্মশক্তিত মহিলাৰ অংশগ্ৰহণ

লিংগভিত্তিত বৈষম্য নিষিদ্ধ- তৃতীয় লিংগৰ ব্যক্তিকে ধৰি কৰ্মচাৰীয়ে কৰা একে বা অনুৰূপ কামৰ বাবে নিযুক্তি, মজুৰি বা নিয়োগৰ চৰ্তৰ সৈতে জড়িত বিষয়ত নিয়োগকৰ্তাই লিংগৰ ভিত্তিত বৈষম্য কৰিব নালাগে। এই বিধানে সমতাৰ নিশ্চয়তা প্ৰদান কৰে, মনোবল বৃদ্ধি কৰে আৰু আনুষ্ঠানিক নিয়োগত মহিলাসকলৰ অধিক অংশগ্ৰহণক উৎসাহিত কৰে। ইয়াৰ জৰিয়তে বিশেষকৈ বস্ত্ৰ, চামৰা আৰু বৈদ্যুতিন খণ্ডত ৰপ্তানি কৰ্মশক্তিৰ এক উল্লেখযোগ্য অংশ মহিলাসকলৰ বাবে গঠন কৰাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে।

মহিলাসকলক সকলো ধৰণৰ নিয়োগত কাম কৰিবলৈ দিয়া (নিশাৰ খেপকে ধৰি)- এই সংস্কাৰ বস্ত্ৰ, সাজ-পোছাক, বৈদ্যুতিন আৰু IT-ভিত্তিক সেৱাৰ দৰে খণ্ডত নিয়োজিত মহিলা কৰ্মচাৰীসকলৰ বাবে অত্যন্ত উপকাৰী, য’ত ২৪ ঘণ্টাই কাম কৰাটো দৰকাৰী। ইয়াৰ দ্বাৰা মহিলাসকলে উচ্চ দৰমহা পোৱা নিশাৰ সময়ত সুযোগ লাভ কৰিব পাৰিব আৰু গোলকীয় সময় মণ্ডল আৰু সঠিক সময়ত ৰপ্তানি কাৰ্যসূচীৰ দ্বাৰা পৰিচালিত উদ্যোগসমূহত তেওঁলোকৰ নিয়োগযোগ্যতা আৰু কেৰিয়াৰৰ অগ্ৰগতি বৃদ্ধি কৰিব। গুৰুত্বপূৰ্ণভাৱে, এই ব্যৱস্থাটো নিৰাপদ কৰ্ম পৰিস্থিতি, পৰ্যাপ্ত পৰিবহণ, জিৰণিৰ সুবিধা আৰু সন্মতিভিত্তিক নিয়োগৰ দ্বাৰা অত্যাৱশ্যকীয় সুৰক্ষা ব্যৱস্থাৰে সজ্জিত আৰু সুষম–– যি মহিলাসকলৰ সুৰক্ষা, মৰ্যাদা আৰু কল্যাণ নিশ্চিত কৰে।

নিযুক্তিৰ আনুষ্ঠানিককৰণ আৰু সংস্থাপনৰ সুৰক্ষাৰ

নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ নিযুক্তি– EOIত নিয়োজিত শ্ৰমিকসকলৰ বাবে FTE বিশেষভাৱে উপকাৰী, য’ত উৎপাদন চক্ৰটো প্ৰায়ে পৰিৱৰ্তিত গোলকীয় চাহিদা আৰু ঋতুভিত্তিক অৰ্ডাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। এই ব্যৱস্থাই এই শ্ৰমিকসকলক আনুষ্ঠানিক নিয়োগৰ মৰ্যাদা, সামাজিক সুৰক্ষাৰ সুবিধা আৰু নিয়োগৰ সময়ছোৱাত আইনী অধিকাৰ প্ৰদান কৰিব। লগতে তেওঁলোকৰ সেৱাৰ সময়সীমা পাঁচ বছৰৰ কম হ’লেও অনুপাত ভিত্তিত গ্ৰেচুইটিৰ বাবে যোগ্য হ’ব। তদুপৰি, সুনাম থকা ৰপ্তানি গোটসমূহত প্ৰত্যক্ষভাৱে কাম কৰিলে তেওঁলোকৰ দক্ষতা, অভিজ্ঞতা আৰু নিয়োগযোগ্যতা বৃদ্ধি পাব, যাৰ ফলত তেওঁলোকক অনানুষ্ঠানিক বা অস্থায়ী কামৰ পৰা আনুষ্ঠানিক খণ্ডত সুস্থিৰ আৰু সন্মানজনক অংশগ্ৰহণলৈ পৰিৱৰ্তনৰ এক নিৰ্ভৰযোগ্য পথ প্ৰদান কৰা হ’ব।

নিযুক্তিৰ আনুষ্ঠানিককৰণ– সকলো কৰ্মচাৰীকে নিযুক্তি-পত্ৰ প্ৰদানৰ বাধ্যতামূলক ব্যৱস্থাই EOIসমূহত নিয়োগ আনুষ্ঠানিককৰণৰ প্ৰসাৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিব, য’ত পৰম্পৰাগতভাৱে কৰ্মশক্তিৰ এক বৃহৎ অংশই অনানুষ্ঠানিকভাৱে নিয়োজিত হৈ আহিছে। এই ব্যৱস্থাই নিয়োগৰ ক্ষেত্ৰত আইনী স্বীকৃতি আৰু স্বচ্ছতা স্থাপন কৰিব। ই শ্ৰমিকসকলক স্বেচ্ছাচাৰীভাৱে চাকৰিৰ পৰা বৰ্খাস্ত কৰা বা বিধিগত অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত কৰাৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব। বিশেষকৈ মহিলা আৰু প্ৰব্ৰজিত শ্ৰমিকৰ বাবে এই বিধানে নিয়োগৰ পৰীক্ষাযোগ্য প্ৰমাণ প্ৰদান কৰিব যিটো ব্যৱহাৰ কৰি সুবিধা দাবী কৰিব পাৰি বা বিবাদ নিষ্পত্তি কৰিব পাৰি।

সামাজিক সুৰক্ষা, স্বাস্থ্য আৰু শ্ৰমিক কল্যাণ

সকলো শ্ৰেণীৰ শ্ৰমিকৰ বাবে সামাজিক সুৰক্ষাৰ কভাৰেজ– এই বিধানে শ্ৰমিকসকলৰ নিয়োগৰ ধৰণ বা সময়সীমা যিয়েই নহওক কিয়, PF, ESI, প্ৰসূতি, আৰু অন্যান্য সুবিধাসমূহত অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো নিশ্চিত কৰে। ডিজিটেল পঞ্জীয়ন আৰু পৰ্টেবল একাউণ্ট নম্বৰৰ প্ৰৱৰ্তনে শ্ৰমিকসকলে এটা ৰপ্তানি গোট বা এখন ৰাজ্যৰ পৰা আন এখন ৰাজ্যলৈ স্থানান্তৰিত হ’লেও সুবিধাসমূহৰ ধাৰাবাহিকতা নিশ্চিত কৰিব। এই পদক্ষেপে কৰ্মশক্তিৰ মাজত দীৰ্ঘম্যাদী কল্যাণ, আনুগত্য আৰু স্থিতিশীলতাক প্ৰসাৰিত কৰাৰ লগতে বিশ্বজুৰি উদ্যোগটোৰ অনুসৰণৰ ভাবমূৰ্তি উন্নত কৰিব।

পুনৰ-দক্ষতা পুঁজি আৰু চাকৰিৰ পৰা বৰ্খাস্তকৰণৰ ক্ষতিপূৰণ– চাকৰিৰ পৰা বৰ্খাস্ত শ্ৰমিকৰ বাবে পুনৰ দক্ষতা পুঁজি স্থাপনৰ ব্যৱস্থাই নিশ্চিত কৰে যে নিয়োগকৰ্তাৰ অৱদানৰ এটা অংশ (১৫ দিনৰ মজুৰিৰ সমতুল্য) শ্ৰমিকসকলক নতুন দক্ষতা আহৰণ আৰু নতুন নিয়োগলৈ পৰিৱৰ্তন কৰাত সহায় কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই ব্যৱস্থাই পৰিৱৰ্তনৰ জটিল পৰ্যায়ত শ্ৰমিকসকলক আৰ্থিক আৰু দক্ষতা সম্পৰ্কীয় সহায় আগবঢ়াব, তেওঁলোকৰ কষ্ট হ্ৰাস কৰিব আৰু পুনৰ নিয়োগ সুবিধা প্ৰদান কৰিব। এই ব্যৱস্থাই অস্থিৰ বিশ্ব বজাৰত বহনক্ষম নিয়োগক প্ৰসাৰিত কৰিব।

বৃত্তিগত সুৰক্ষা, স্বাস্থ্য আৰু কল্যাণৰ মানদণ্ড- চৰকাৰে ৫০ বা তাতকৈ অধিক শ্ৰমিক নিয়োজিত কৰা কাৰখানা আৰু খনিসমূহত আৰু ঠিকাভিত্তিক শ্ৰমিককে ধৰি ১০০ বা তাতকৈ অধিক শ্ৰমিক নিয়োজিত প্ৰতিষ্ঠানসমূহত অনাময়, খোৱাপানী, শৌচাগাৰ, আৰু কেণ্টিনৰ বাবে একেধৰণৰ ব্যৱস্থা স্থাপন কৰিব। এই ব্যৱস্থাই শ্ৰমিকসকলৰ বাবে নিৰাপদ কৰ্মস্থলী, পৰ্যাপ্ত বায়ু চলাচল, কেণ্টিন, চিকিৎসাৰ সুবিধা, আৰু শৌচাগাৰকে ধৰি উন্নত কৰ্ম পৰিস্থিতি নিশ্চিত কৰে। এই বিধানসমূহৰ ভিতৰত বৃহৎ প্ৰতিষ্ঠানসমূহত বাধ্যতামূলক চিকিৎসা পৰীক্ষা, কল্যাণকাৰী বিষয়া আৰু সুৰক্ষা সমিতিসমূহো অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। ইয়াৰ ফলত নিৰাপদ আৰু সুস্থ কৰ্মপৰিৱেশ, দুৰ্ঘটনা হ্ৰাস আৰু উৎপাদনশীলতা উন্নত হ’ব।

স্বাস্থ্যসেৱাৰ ব্যৱস্থা- বিনামূলীয়া বাৰ্ষিক স্বাস্থ্য পৰীক্ষাৰ ব্যৱস্থাই নিশ্চিত কৰে যে প্ৰতিজন কৰ্মচাৰীয়ে তেওঁলোকৰ শ্ৰেণী যিয়েই নহওক কিয়, প্ৰতিৰোধমূলক স্বাস্থ্যসেৱাৰ সুবিধা লাভ কৰে। বস্ত্ৰ, চামৰা, বৈদ্যুতিন, সাজ-পোছাক নিৰ্মাণৰ দৰে ৰপ্তানি খণ্ডৰ শ্ৰমিকসকলে প্ৰায়ে ধূলি, ৰাসায়নিক পদাৰ্থ, শব্দ আৰু শ্ৰম সম্পৰ্কীয় চাপৰ সন্মুখীন হয়। নিয়মীয়া স্বাস্থ্য পৰীক্ষাই বৃত্তিগত ৰোগ আগতীয়াকৈ ধৰা পেলোৱাত সহায় কৰিব, সময়মতে চিকিৎসাৰ সুবিধা লাভ কৰিব আৰু দীৰ্ঘদিনীয়া ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰিব। সময়ে সময়ে কৰা পৰীক্ষাই মহিলা শ্ৰমিকসকলক গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰতিৰোধমূলক যত্ন প্ৰদান কৰিব আৰু তেওঁলোকৰ সামগ্ৰিক সুস্থতাত অৰিহণা যোগাব।

মজুৰিসহ বাৰ্ষিক ছুটী- এটা কেলেণ্ডাৰ বছৰত ১৮০ দিনৰ কাম সম্পূৰ্ণ কৰা প্ৰতিজন কৰ্মচাৰীক মজুৰিসহ বাৰ্ষিক ছুটীৰ ব্যৱস্থা (পূৰ্বৰ ২৪০ দিনৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ পৰা হ্ৰাস কৰা) EOIত কাম কৰা কৰ্মচাৰীসকলৰ যিসকলে প্ৰায়ে উৎপাদনৰ প্ৰচণ্ড চাপ আৰু কঠোৰ ৰপ্তানিৰ সময়সীমাৰ সন্মুখীন হয় তেওঁলোকৰ বাবে উপকাৰী হ’ব। ইয়াৰ ফলত কোনো ধৰণৰ আয়ৰ ক্ষতি নোহোৱাকৈ পৰ্যাপ্ত জিৰণি, আৰোগ্য লাভ আৰু কৰ্ম-জীৱনৰ ভাৰসাম্য নিশ্চিত হ’ব। দৰমহা পোৱা বাৰ্ষিক ছুটীত তেওঁলোকে পৰিয়ালৰ সৈতে সময় কটাব পাৰিব, ব্যক্তিগত বা স্বাস্থ্যজনিত প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰিব পাৰিব আৰু সতেজ হৈ কামলৈ উভতি যাব পাৰিব, যাৰ ফলত তেওঁলোকৰ মনোবল আৰু দক্ষতা বৃদ্ধি পাব।

কৰ্ম পৰিস্থিতি, সময় আৰু ছুটী

কৰ্মৰ সময়, ছুটী আৰু কল্যাণমূলক সুবিধাবোৰ- কৰ্মৰ সময়, সাপ্তাহিক বিশ্ৰাম, আৰু ছুটীৰ প্ৰাপ্যতাক যুক্তিসংগত কৰিলে ৰপ্তানি গোটসমূহৰ বাবে এক সদৃশ আৰু অনুমানযোগ্য গাঁথনিৰ সৃষ্টি হ'ব। শ্ৰমিকসকলে নিয়ন্ত্ৰিত কৰ্মসূচী, জিৰণিৰ সময় আৰু কল্যাণমূলক সুবিধা, যেনে- কেণ্টিন, ক্ৰেচ আৰু চিকিৎসাৰ সুবিধাৰ দ্বাৰা উপকৃত হ’ব। পদ্ধতিগত কৰ্মৰ সময় আৰু কল্যাণৰ একত্ৰিকৰণে শ্ৰমিকৰ চাকৰিৰ সন্তুষ্টি বৃদ্ধি কৰিব।

ঔদ্যোগিক সম্প্ৰীতি আৰু শ্ৰমিকৰ প্ৰতিনিধিত্ব

অভিযোগ নিৰাময় আৰু সামূহিক আলোচনা- এই সংহিতাই শ্ৰমিকসকলক প্ৰতিশোধৰ ভয় নোহোৱাকৈ কৰ্ম পৰিস্থিতি, মজুৰি বা কল্যাণ সম্পৰ্কে মতামত প্ৰকাশ কৰিবলৈ এখন সুলভ মঞ্চ প্ৰদান কৰে। তদুপৰি ট্ৰেড ইউনিয়ন আৰু আলোচনা পৰিষদক স্বীকৃতি দিয়াৰ ব্যৱস্থাই সামূহিক দৰ-দাম শক্তিশালী কৰে আৰু সমবায় ঔদ্যোগিক পৰিৱেশৰ প্ৰসাৰ ঘটায়।

সামৰণি

শ্ৰম সংহিতাৰ প্ৰতিটো বিধানে ভাৰতৰ ৰপ্তানি পৰিৱেশতন্ত্ৰক সুকীয়া অথচ আন্তঃসংযোগী ৰূপত শক্তিশালী কৰে। এই সংহিতাসমূহে ৰপ্তানি অভিমুখী উদ্যোগসমূহক (EOI) গতিশীল বিশ্ব বজাৰত প্ৰতিযোগিতাত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ প্ৰয়োজনীয় নমনীয়তা, সৰলীকৰণ আৰু অনুমানযোগ্যতা প্ৰদান কৰে, লগতে বৃদ্ধি পোৱা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অনুসৰণৰ মানদণ্ডও পূৰণ কৰে। এই সংস্কাৰসমূহে শ্ৰমিকসকলক ন্যায্য মজুৰি, সামাজিক সুৰক্ষা, নিৰাপত্তা, সমতা আৰু দক্ষতা উন্নীতকৰণৰ সুযোগৰ নিশ্চয়তা প্ৰদান কৰে, যাৰ ফলত কৰ্মক্ষেত্ৰত তেওঁলোকৰ কল্যাণ আৰু মৰ্যাদা দুয়োটা বৃদ্ধি পায়। এই সংহিতাসমূহে একেলগে ভাৰতক এনে এক আধুনিক শ্ৰম ব্যৱস্থাৰ দিশত আগুৱাই নিয়ে, যি ব্যৱসায় কৰাত সহজ আৰু শ্ৰমিকসকলৰ বাবে জীৱন-যাপনৰ সহজতাৰ মাজত ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰে, যাৰ ফলত ৰপ্তানি খণ্ডত অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধি আৰু সৰ্বাংগীণ উন্নয়ন দুয়োটাই ত্বৰান্বিত হয়।

****

DPS/KD

(तथ्य सामग्री आईडी: 150530) आगंतुक पटल : 24