ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ವಿಧಾನದೊಂದಿಗೆ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಪುನರಾಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ರೈಲ್ವೆ ಸಚಿವಾಲಯವು ಅಮೃತ ಭಾರತ ನಿಲ್ದಾಣ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.

ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಮಾಸ್ಟರ್ ಪ್ಲಾನ್ ಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಈ ಯೋಜನೆಯು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಾಸ್ಟರ್ ಪ್ಲಾನಿಂಗ್ ನಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಸೇರಿವೆ:

• ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಸಂಚಾರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶದ ಸುಧಾರಣೆ
• ನಗರದ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿಲ್ದಾಣದ ಏಕೀಕರಣ
• ನಿಲ್ದಾಣದ ಕಟ್ಟಡದ ಸುಧಾರಣೆ
• ಕಾಯುವ ಸಭಾಂಗಣಗಳು, ಶೌಚಾಲಯಗಳು, ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ನೀರಿನ ಬೂತ್ ಗಳ ಸುಧಾರಣೆ
• ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ದಟ್ಟಣೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಅಗಲವಾದ ಪಾದಚಾರಿ ಸೇತುವೆ/ ವಾಯು ಸಂಚಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು
• ಲಿಫ್ಟ್/ ಎಸ್ಕಲೇಟರ್ಗಳು/ ರ‍್ಯಾಂಪ್ ಒದಗಿಸುವುದು
•  ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಮೇಲ್ಮೈ ಮತ್ತು ಪ್ಲಾಟ್ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳ ಮೇಲೆ ಕವರ್ ಒದಗಿಸುವುದು / ಸುಧಾರಣೆ
• ‘ಒಂದು ನಿಲ್ದಾಣ ಒಂದು ಉತ್ಪನ್ನ’ ದಂತಹ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಕಿಯೋಸ್ಕ್ ಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು
• ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಬಹುಮಾದರಿ ಏಕೀಕರಣ
• ದಿವ್ಯಾಂಗ ಜನರಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು
• ಉತ್ತಮ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಮಾಹಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು
• ಪ್ರತಿ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿನ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಕೋಣೆಗಳು, ವ್ಯಾಪಾರ ಸಭೆಗಳಿಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ ಸ್ಥಳಗಳು, ಭೂಪರಿಸರ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು.

ಈ ಯೋಜನೆಯು ಸುಸ್ಥಿರ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ಪರಿಹಾರಗಳು, ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬ್ಯಾಲೆಸ್ಟ್ ಲೆಸ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು, ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ನಗರ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ರಚಿಸುವುದನ್ನು ಸಹ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ, 1337 ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಮೃತ್ ಭಾರತ್ ನಿಲ್ದಾಣ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮ ಹಾಗೂ ತೀವ್ರವೇಗದಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ, 155 ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಕೆಲಸಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿವೆ.

ವಲಯ ರೈಲ್ವೆಗಳು, ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಲ್ಲಿರುವ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿ ಮತ್ತು ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಯ ಮಹತ್ವದ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಮೃತ್ ಭಾರತ್ ನಿಲ್ದಾಣ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ / ಉನ್ನತೀಕರಣ / ಆಧುನೀಕರಣವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯೋಜನಾ ಶೀರ್ಷಿಕೆ -53 'ಗ್ರಾಹಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು' ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಣಕಾಸು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲಸದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ನಿಲ್ದಾಣವಾರು ಅಥವಾ ರಾಜ್ಯವಾರು ಅಲ್ಲ ಬದಲಾಗಿ, ಯೋಜನಾ ಶೀರ್ಷಿಕೆ -53ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೆ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚದ ವಿವರಗಳನ್ನು ವಲಯ ರೈಲ್ವೆವಾರು ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 2025-26ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಯೋಜನಾ ಶೀರ್ಷಿಕೆ -53ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ₹ 12,118 ಕೋಟಿ ನಿಧಿ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ₹ 7,253 ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚವನ್ನು (ಅಕ್ಟೋಬರ್, 2025 ರವರೆಗೆ) ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಅಮೃತ್ ಭಾರತ್ ನಿಲ್ದಾಣ ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ದಾಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಬಜೆಟ್ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಹಾಗೂ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಖಾಸಗಿ ಸಹಭಾಗಿತ್ವ (ಪಿಪಿಪಿ) ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಅನ್ವೇಷಿಸಲು 15 ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರಿಂದ ಪಡೆದ ಅನುಭವದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಯೋಜನೆಯ ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಕಸನವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಪುನರಾಭಿವೃದ್ಧಿ/ಆಧುನೀಕರಣವನ್ನು ಯೋಜಿಸುವಾಗ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವಾಗ ಪರಂಪರೆಯ ಮೌಲ್ಯದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಕೇಂದ್ರ ರೈಲ್ವೆ ಸಚಿವಾಲಯ ಬದ್ಧವಾಗಿದೆ. ರಚನೆ/ಕಲಾಕೃತಿಯ ಸಂದರ್ಭ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಸ್ಥಳ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯಲ್ಲಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸುಧಾರಣೆ ನಿರಂತರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಸಮನಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಆಶಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತ ಕೇಂದ್ರಿತ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ, ಎಲ್ಲಾ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಇದಲ್ಲದೆ, ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ / ಪುನರಾಭಿವೃದ್ಧಿ / ಮೇಲ್ದರ್ಜೆೀಕರಣ / ಆಧುನೀಕರಣವು ನಿರಂತರ ಮತ್ತು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದ್ದು, ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಅವಶ್ಯಕತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಪರಸ್ಪರ ಆದ್ಯತೆ ಮತ್ತು ನಿಧಿಯ ಲಭ್ಯತೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ರೈಲ್ವೆ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ / ಪುನರಾಭಿವೃದ್ಧಿ / ಮೇಲ್ದರ್ಜೆೀಕರಣ / ಆಧುನೀಕರಣಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆಯನ್ನು ಕಾಮಗಾರಿಗಳನ್ನು ಮಂಜೂರು ಮಾಡುವಾಗ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವಾಗ ನಿಲ್ದಾಣದ ಕೆಳ ವರ್ಗದ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕಿಂತ ಉನ್ನತ ವರ್ಗದ ನಿಲ್ದಾಣಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ / ಮೇಲ್ದರ್ಜೆಗೇರಿಸುವಿಕೆಯು ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಮತ್ತು ರೈಲುಗಳ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಸಂಕೀರ್ಣ ಸ್ವರೂಪದ್ದಾಗಿದ್ದು, ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ತೆರವುಗೊಳಿಸುವಿಕೆ, ಪರಂಪರೆ, ಮರ ಕಡಿಯುವುದು, ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ತೆರವುಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಮುಂತಾದ ವಿವಿಧ ಶಾಸನಬದ್ಧ ಅನುಮತಿಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಉಪಯುಕ್ತತೆಗಳ ಸ್ಥಳಾಂತರ (ನೀರು / ಒಳಚರಂಡಿ ಮಾರ್ಗಗಳು, ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಫೈಬರ್ ಕೇಬಲ್ಗಳು, ಗ್ಯಾಸ್ ಪೈಪ್ ಲೈನ್ಗಳು, ವಿದ್ಯುತ್ / ಸಿಗ್ನಲ್ ಕೇಬಲ್ಗಳು, ಇತ್ಯಾದಿ), ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಳು, ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಚಲನೆಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗದಂತೆ ರೈಲುಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ, ಹಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ವೋಲ್ಟೇಜ್ ವಿದ್ಯುತ್ ಮಾರ್ಗಗಳ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಕೆಲಸಗಳಿಂದಾಗಿ ವೇಗ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಂತಹ ಕಂದು ಕ್ಷೇತ್ರ ಸಂಬಂಧಿತ ಸವಾಲುಗಳಿಂದಾಗಿ ಪ್ರಗತಿಯು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಅಂಶಗಳು ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ಸಮಯದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಮಯದ ಇತಿಮಿತಿ ಹಾಗೂ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಸೂಚಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ರೈಲ್ವೆ, ವಾರ್ತಾ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಚಿವರಾದ ಶ್ರೀ ಅಶ್ವಿನಿ ವೈಷ್ಣವ್ ಅವರು ಇಂದು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಲಿಖಿತ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ.

****