ભારતના રાષ્ટ્રપતિ શ્રીમતી દ્રૌપદી મુર્મુએ આજે ​​(10 ડિસેમ્બર, 2025) નવી દિલ્હીમાં રાષ્ટ્રીય માનવ અધિકાર આયોગ દ્વારા આયોજિત માનવ અધિકાર દિવસ ઉજવણીમાં ઉપસ્થિત રહીને સંબોધન કર્યું.

આ અવસર પર પોતાના સંબોધનમાં રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે માનવ અધિકાર દિવસ આપણને યાદ અપાવવાનો એક અવસર છે કે સાર્વત્રિક માનવ અધિકારો અવિભાજ્ય છે અને ન્યાયી, સમાન અને દયાળુ સમાજનો પાયો છે. 77 વર્ષ પહેલાં, વિશ્વ એક સરળ પણ ક્રાંતિકારી સત્યને સમર્થન આપવા માટે એકત્ર થયું હતું: કે દરેક માનવી સ્વતંત્ર અને ગૌરવ અને અધિકારોમાં સમાન જન્મે છે. ભારતે માનવ અધિકારો માટે વૈશ્વિક માળખાને આકાર આપવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી. આપણા સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓએ માનવ ગૌરવ, સમાનતા અને ન્યાય પર આધારિત વિશ્વની કલ્પના કરી હતી.

રાષ્ટ્રપતિએ ભાર મૂક્યો કે, અંત્યોદયની ફિલસૂફી અનુસાર, દરેક માટે, છેવાડાના વ્યક્તિ સહિત, માનવ અધિકારો સુનિશ્ચિત કરવા જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે દરેક નાગરિકે 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારત તરફ દેશની વિકાસ યાત્રામાં સક્રિય ભાગ લેવો જોઈએ. ત્યારે જ વિકાસને ખરેખર સમાવેશી કહી શકાય.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે માનવ અધિકારો આપણા બંધારણના દ્રષ્ટિકોણમાં સમાવિષ્ટ છે. માનવ અધિકારો સામાજિક લોકશાહીને પ્રોત્સાહન આપે છે. માનવ અધિકારોમાં ભય વિના જીવવાનો, અવરોધ વિના શીખવાનો, શોષણ વિના કામ કરવાનો અને ગૌરવ સાથે વૃદ્ધ થવાનો અધિકાર શામેલ છે. અમે વિશ્વને યાદ અપાવ્યું છે કે માનવ અધિકારોને વિકાસથી અલગ કરી શકાતા નથી. વધુમાં, ભારતે હંમેશા આ શાશ્વત સત્યને સ્વીકાર્યું છે: "ન્યાય વિના શાંતિ નથી, અને શાંતિ વિના ન્યાય નથી."

રાષ્ટ્રપતિને એ જાણીને આનંદ થયો કે રાષ્ટ્રીય માનવ અધિકાર પંચ, રાજ્ય માનવ અધિકાર પંચો, ન્યાયતંત્ર અને નાગરિક સમાજ સાથે મળીને, આપણા બંધારણીય અંતરાત્માના રક્ષક તરીકે સેવા આપી રહ્યું છે. તેમણે નોંધ્યું કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, રાષ્ટ્રીય માનવ અધિકાર પંચે અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિ સમુદાયોના સભ્યો, તેમજ મહિલાઓ અને બાળકો સંબંધિત અનેક મુદ્દાઓ પર સ્વતઃ ધ્યાન આપ્યું છે. તેમણે એ પણ નોંધ્યું કે માનવ અધિકાર પંચે આ વર્ષે તેના સ્થાપના દિવસની ઉજવણી દરમિયાન જેલના કેદીઓના માનવ અધિકારોના મુદ્દા પર વિગતવાર ચર્ચા કરી હતી. તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો કે ચર્ચાઓ સકારાત્મક પરિણામો આપશે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે મહિલા સશક્તિકરણ અને સુખાકારી માનવ અધિકારોના મૂળભૂત આધાર છે. તેમને એ જાણીને આનંદ થયો કે NHRC એ જાહેર સ્થળો અને કાર્યસ્થળોમાં મહિલાઓની સલામતી પર એક પરિષદનું આયોજન કર્યું છે. તેમણે કહ્યું કે આવી પરિષદના પરિણામો મહિલાઓની સલામતી અને સશક્તિકરણ સુનિશ્ચિત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ સાબિત થઈ શકે છે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે NHRC રાજ્ય અને સમાજના કેટલાક આદર્શોને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ભારત સરકાર આવા વિચારોને પહેલા ક્યારેય ન જોયેલા સ્તરે કાર્યમાં રૂપાંતરિત કરી રહી છે. છેલ્લા દસ વર્ષોમાં, આપણે આપણા દેશને એક અલગ દ્રષ્ટિકોણ સાથે આગળ વધતા જોયો છે - હકદારીથી સશક્તિકરણ સુધી, અને દાનથી અધિકારો સુધી. સરકાર ખાતરી કરવા માટે કામ કરી રહી છે કે દરેકને સ્વચ્છ પાણી, વીજળી, રસોઈ ગેસ, આરોગ્યસંભાળ, બેંકિંગ સેવાઓ, શિક્ષણ અને સુધારેલ સ્વચ્છતા જેવી આવશ્યક રોજિંદા સેવાઓની પહોંચ મળે. આનાથી દરેક ઘરને ફાયદો થાય છે અને ગૌરવ મળે છે.

રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે તાજેતરમાં, સરકારે વેતન, ઔદ્યોગિક સંબંધો, સામાજિક સુરક્ષા અને વ્યાવસાયિક સલામતી, આરોગ્ય અને કાર્યકારી પરિસ્થિતિઓને આવરી લેતા ચાર શ્રમ સંહિતા દ્વારા એક મોટા સુધારાના અમલીકરણની જાહેરાત કરી છે. આ મોટા ફેરફારો ભવિષ્ય માટે તૈયાર કાર્યબળ અને મજબૂત ઉદ્યોગોનો પાયો નાખશે.

રાષ્ટ્રપતિએ દરેક નાગરિકને એ સમજવા વિનંતી કરી કે માનવ અધિકારો ફક્ત સરકારો, NHRC, નાગરિક સમાજ સંગઠનો અને આવી અન્ય સંસ્થાઓની જવાબદારી નથી. તેમણે જણાવ્યું હતું કે આપણા સાથી નાગરિકોના અધિકારો અને ગૌરવનું રક્ષણ કરવું એ એક દયાળુ અને જવાબદાર સમાજના સભ્યો તરીકે આપણા બધાની સહિયારી જવાબદારી છે.

રાષ્ટ્રપતિના સંબોધન માટે, કૃપા કરીને અહીં ક્લિક કરો.

SM/IJ/GP/DK

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com