Ki jingpynkylla ba dang shen ha ka Goods and Services Tax (GST) ba la pynbna da ka Sorkar India ki pyni ïa ka sienjam kaba iaid shakhmat ban pynkupbor ïa ki samla jong ka ri, ban kyntiew ïa ki rukom im kiba koit ba khiah, bad ban kyntiew ïa kajingsuk ha ka jingim. Kine ki sienjam ki long kiba kongsan na ka bynta ki samla bad ki kam ïalehkai, kiba ïadei bha bad ki sienjam jong ka ri kum ka Fit India Movement bad ki jingpyrshang kiba dang ïaid shakhmat ban pynkhlain ïa ka kam bad ki jingdon jingem ba pynshong nongrim ha ki samla. Kine ki jingpynkylla ki long kiba la pynkhreh ban kyntiew ia ka jingshim bynta kaba kham bun ha ki kam ialehkai bad ki kam ba iadei bad ka koit khiah, bad ka jinglah ban ioh ia ki lad ki lynti kiba kham iar na ka bynta ki samla nongshong shnong ha kylleng ka ri.

Ka jingkoit jingkhiah ia baroh: Ka jingpynbiang ia ka rukom im kaba koit ba khiah kaba jem dor

Ka jingpynhiar ia ka GST ha ki jaka kilan met bad ki jaka lehkai na ka 18% sha ka 5% kan pynlong ia ki jaka kilan met kiba bha ban kham suk ban ioh da ki nongshong shnong, khamtam eh ia ki nongtrei ha jaka sor bad ki samla. La khmih lynti ba kane ka sienjam kan pynshlur ia ka jingiashim bynta kaba kham bun ha ki kam kilan met bad ka jingsumar ia ka koit ka khiah ban iada na ka jingpang, kaba kyrshan beit beit ia ki jingthmu jong ka Fit India Movement. Da kaba pynduna ia ki jinglut, ka jingpynkylla kan iarap ia kiba bun ki briew ban shim ia ki rukom im kiba koit ba khiah bad ban tei ia ka kolshor kaba khlain jong ka jingkoit jingkhiah ha kylleng ka ri.

Ki lad ka leit ka wan ki bym ktah ia ka mariang ha ka dor kaba jem

Ka jingpynhiar ia ka GST ha ki bicycle bad ki bynta jong ki na ka 12% sha ka 5% kan pynlong ia ki lad ka leit ka wan ki bym ktah ia ka mariang bad kiba jem dor na ka bynta ki nongshong shnong. La khmih lynti ba kane ka sienjam kan pynshlur ïa ka jingpyndonkam bha ïa ki bicycle hapdeng ki samla pule, ki samla kiba la tbit ha ka kam, bad kiba ieit ïa ka koit ka khiah, katba ka kyrshan ruh ïa ki lad pynïaid kam kiba lah ban iaineh bad kiba ïadei bad ka mariang.

Ialehkai kham bun, siew kham duna

Ka jingpynhiar ia ka GST na ki jinglehkai sha ki tiar ialehkai na ka 12% sha ka 5% kan wanrah ia ki mar kiba iadei bad ki kam ialehkai ha ka jaka kaba suk ban ioh ia ki nongialehkai kiba angnud bad kiba trei shitom, bad baroh ki samla. La khmih lynti ba kane ka sienjam kan pynshlur ia ka jingiashim bynta kaba kham bun ha ki jingialehkai hapoh bad shabar, bad kan kyntiew ia ki kam pynbyrngia hapdeng ki khynnah bad ki samla. Da kaba pynlong ïa ki tiar ïalehkai bad ki jinglehkai kiba kham jem dor, ki jingpynkylla ki ïarap ban pynkhlain ïa ka jinglong jingman ka kam ïalehkai jong ka India katba ki kyrshan ruh ïa ka jingroi ba pura jong ka Yuva Shakti jong ka ri.

Ka Jingkyntiew ia ka leit ka wan jong ki samla: Ki kali ar shaka kiba kham duna dor

Ka rai ban pynduna ia ka GST ha ki kali ar shaka haduh 350cc, kynthup ia ki bike kit nongleit nongwan, na ka 28% sha ka 18% kan wanrah ruh ia ka jingiarap kaba khraw ia ki samla pule, ki samla kiba trei kam, bad ki nongtrei gig. Ki kali ar shaka ki dang long ka lad ba kongsan ha ka leit ka wan ha ki jaka nongkyndong bad ki jaka sor jong ka ri India, bad la khmih lynti ba ka jingpynhiar ia ka jingban khia ka khajna kan pynduna ia ki jinglut jingsep, kan plié lad ban long trai kali ha ka dor kaba kham duna, bad kan pynduna ia ka jingbankhia ha ka liang ka pisa tyngka ha ki samla kiba trei kam.

Ka jingduna dor ban niah kali: Ki Kali Rit ki la nang duna dor

Kumjuh ruh ka jingpynhiar ia ka GST ha ki kali rit na ka 28% sha ka 18% kan pynduna dor shuh shuh ia ki kali kiba kham duna dor, kaba pynshlur ia ki nongthied kali ba nyngkong bad ki longiing kiba dang sdang thymmai ban bei tyngka ha ka leit ka wan jong ki briew shimet. La khmih lynti ba kane ka jingpynkylla kan kyntiew ia ka jingsuk ha ka jingim da kaba pyniar ia ka jinglah ban ioh ia ki lad ka leit ka wan kiba suk bad kiba jem dor.

Kine ki sienjam ki ïahap bad ka jingthmu jong ka Sorkar ban thaw ïa ka India kaba bit ba biang, kaba biang ki lad ka leit ka wan, bad pynkupbor ia ki samla jong ka ri India, katba ka dang kyntiew ïa ka jingkiew shaphrang bad ki lad ki lynti na ka bynta baroh ha ka imlang sahlang.

*****