PIB Headquarters
ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ପଦକ୍ଷେପ
Posted On:
09 NOV 2025 3:05PM by PIB Bhubaneshwar
ମାନସିକ ସୁସ୍ଥତା କେବଳ ଖୁସି କିମ୍ବା ଭଲ ମନୋଭାବରେ ରହିବାଠାରୁ ଅନେକ ଅଧିକ। ଏହା ଆମର ସମସ୍ତ ମାନସିକ ତଥା ଭାବପ୍ରବଣ, ସାମାଜିକ, ଜ୍ଞାନାତ୍ମକ ଏବଂ ଶାରୀରିକ କ୍ଷମତାକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ। ଯଦି ଆମେ ଆମର ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟର ଯତ୍ନ ନେବା, ତେବେ ଜୀବନର ଆହ୍ୱାନଗୁଡ଼ିକୁ ସାମ୍ନା କରିବା ଏବଂ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜୀବନଯାପନ କରିବା ଅଧିକ ସମ୍ଭବ ହେବ।
ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏକ ମୌଳିକ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ, ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏବଂ ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ, ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଉପରେ ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଛି ଏବଂ ଆଲୋଚନା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ସହିତ ଜଡ଼ିତ ବିଭିନ୍ନ ଚିକିତ୍ସା, ପରାମର୍ଶ, ରୋଗୀ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଦୃଷ୍ଟି ଦିଆଯାଇଛି। ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ କୋଭିଡ୍- ୧୯ ମହାମାରୀରେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଉତ୍ପ୍ରେରକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛି। (ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ର, ୨୦୨୧)।
ବିଶ୍ୱସ୍ୱାସ୍ଥ୍ର ସଂଗଠନ ଅନୁଯାୟୀ, ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ଅକ୍ଷମତାର ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ମଧ୍ୟରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅନ୍ୟତମ। ୨୦୨୧ ମସିହାର ଆକଳନ ଅନୁସାରେ ବିଶ୍ୱର ପ୍ରତି ୭ ଜଣରେ ଜଣେ ମାନସିକ ବିକାରଗ୍ରସ୍ତ, ଏହା ୧.୧ ବିଲିୟନରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ସହ ସମାନ। ଭାରତରେ, ପ୍ରତି ୧୦୦ ଜଣରେ ପ୍ରାୟ ୧୧ ଜଣ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିକାରରେ ପୀଡ଼ିତ ବୋଲି ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି।
ଲାନସେଟ୍ ଅଧ୍ୟୟନ-୨୦୨୦ ଅନୁଯାୟୀ, ମାନସିକ ବ୍ୟାଧି ବିଶ୍ୱ ରୋଗ ବୋଝର ପ୍ରାୟ ୫.୨ ଅଟେ, କେବଳ ଡିପ୍ରେସନ୍ସିଭ୍ ଡିସଅର୍ଡର ଏବଂ ଚିନ୍ତା ବ୍ୟାଧି ଯଥାକ୍ରମେ ୬.୨ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ୪.୭ ପ୍ରତିଶତ ଯୋଗଦାନ କରେ। ଏହି ବର୍ଦ୍ଧିତ ବୋଝ ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତି ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜକୁ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରେ।
ଭାରତ ସରକାର ଚିକିତ୍ସାର ଅଭାବ, ରୋଗ ବୋଝ ଏବଂ ମାନସିକ ରୋଗ ଯୋଗୁଁ ଅକ୍ଷମତାର୍କୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଏ ଦିଗରେ ଅନେକ ପ୍ରତିକାର ଓ ଚିକିତ୍ସା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆପଣାଇଛନ୍ତି। ଏହା ବିଭିନ୍ନ ନୀତି ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ରୋଗକୁ ଉପଶମ କରୁଛି।
ଭାରତରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ
ନ୍ୟାସନାଲ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ମେଣ୍ଟାଲ୍ ହେଲ୍ଥ ଆଣ୍ଡ୍ ନ୍ୟୁରୋସାଇନ୍ସ ( ନିମହାନ୍ସ ) ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିବା ସର୍ବେକ୍ଷଣ ୨୦୧୫-୧୬ ଅନୁସାରେ ପ୍ରାୟ ୧୦.୬ ପ୍ରତିଶତ ଭାରତୀୟ ବୟସ୍କ - ପ୍ରତି ୧୦୦ ଜଣରେ ୧୧ ଜଣ - ଏକ ନିର୍ଣ୍ଣୟଯୋଗ୍ୟ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟାଧି ସହିତ ବଞ୍ଚୁଥିଲେ।
ସର୍ଭେ ଏହା ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରିଛି:
- ଭାରତର ବୟସ୍କ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୧୫ ପ୍ରତିଶତ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛନ୍ତି ଯାହା ପାଇଁ ତୁରନ୍ତ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଆବଶ୍ୟକ
- ଜୀବନକାଳ ମଧ୍ୟରେ ମାନସିକ ବ୍ୟାଧିର ପ୍ରଚଳନ ୧୩.୭ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା, ଯାହା ସୂଚାଇ ଦିଏ ଯେ ଭାରତରେ ପ୍ରତି ୧୦୦ ଜଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୧୪ ଜଣ ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନର କୌଣସି ନା କୌଣସି ସମୟରେ ମାନସିକ ବ୍ୟାଧିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛନ୍ତି।
- ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ (୬.୯ ପ୍ରତିଶତ) ତୁଳନାରେ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ୧୩.୫ ପ୍ରତିଶତ ବ୍ୟକ୍ତି ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟାଧିରେ ପୀଡ଼ିତ।
ନିମହାନ୍ସ ଅଧ୍ୟୟନ- ୨୦୧୯ ଅନୁଯାୟୀ, ପୁରୁଷ (୧୦ ପ୍ରତିଶତ) ତୁଳନାରେ ମହିଳା (୨୦ ପ୍ରତିଶତ) ମଧ୍ୟରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟାଧି ଆକ୍ରାନ୍ତ। ଭାରତରେ ମହିଳାମାନେ ବିଶେଷ ଭାବରେ ପୁରୁଷ ପ୍ରତିପକ୍ଷଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଡିପ୍ରେସନ୍, ଚିନ୍ତା ଏବଂ ଶାରୀରିକ ଅଭିଯୋଗ ଭଳି ପରିସ୍ଥିତିର ଶିକାର ହେଉଥିବା ଜଣାପଡିଛି।
ଭାରତରେ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ହାର ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ୨୦୨୩ ଜାତୀୟ ଅପରାଧ ରେକର୍ଡ ବ୍ୟୁରୋ (ଏନ୍ସିଆର୍ବି) ରିପୋର୍ଟ 'ଭାରତରେ ଦୁର୍ଘଟଣାଜନିତ ମୃତ୍ୟୁ ଏବଂ ଆତ୍ମହତ୍ୟା' ଅନୁଯାୟୀ:
• ୨୦୨୩ରେ ଦେଶରେ ୧୭୧, ୪୧୮ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ରିପୋର୍ଟ କରାଯାଇଥିଲା।
• ୨୦୨୩ ଏନ୍ସିଆର୍ବି ରିପୋର୍ଟ ଆତ୍ମହତ୍ୟାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଲିଙ୍ଗଗତ ବୈଷମ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା: ଏଥିରେ ଉଲ୍ଲେଖଥିଲା ଯେ ରିପୋର୍ଟ ହେଉଥିବା ସମସ୍ତ ଆତ୍ମହତ୍ୟାର ୭୨.୮ ପ୍ରତିଶତ ପୁରୁଷ ଥିବା ବେଳେ ମହିଳାଙ୍କ ହାର ୨୭.୨ ପ୍ରତିଶତ।
ଚିକିତ୍ସା ଅନ୍ତର
୨୦୧୫-୧୬ ନିମହାନ୍ସ ସର୍ଭେରେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିଲା ଯେ ସଚେତନତାର ଅଭାବ, ସାମାଜିକ କଳଙ୍କ ଏବଂ ବୃତ୍ତିଗତଙ୍କ ଅଭାବ ଯୋଗୁଁ ମାନସିକ ବିକାରଗ୍ରସ୍ତ ୭୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ୯୨ ପ୍ରତିଶତ ଲୋକ ଉପଯୁକ୍ତ ଚିକିତ୍ସା ପାଇପାରନ୍ତି ନାହିଁ।
ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ବୃତ୍ତିଗତଙ୍କ ଅଭାବ ମଧ୍ୟ ଏକ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ। ୧୯ ମସିହାରେ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଜର୍ଣ୍ଣାଲ୍ ଅଫ୍ ସାଇକିଆଟ୍ରିରେ ପ୍ରକାଶିତ ଗର୍ଗ ଏଟ୍ ଅଲ୍ସଙ୍କ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନ ଅନୁଯାୟୀ, ବିଶ୍ୱସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ପ୍ରତି ୧୦୦,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଅତି କମରେ ୩ ଜଣ ମାନସିକ ରୋଗ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କୁ ସୁପାରିଶ କରୁଥିବା ବେଳେ, ଭାରତରେ ପ୍ରତି ୧୦୦,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ୦.୭୫ ମାନସିକ ରୋଗ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଅଛନ୍ତି।
ଦୁର୍ବଳ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟର ପ୍ରଭାବ
ଦୁର୍ବଳ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଲୋକଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ ଉପରେ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ।
ଶାରୀରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ
ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ଅନୁସାରେ ମାନସିକ ଏବଂ ଶାରୀରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଦୃଢ଼ ସମ୍ପର୍କ ଅଛି । ଦୁର୍ବଳ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ସାମଗ୍ରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ଦୁର୍ବଳ କରନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନକାଳ କମ ହୋଇଥାଏ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଡିପ୍ରେସନ ଥିବା ଲୋକମାନେ ହୃଦରୋଗ ଭଳି ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଅଧିକ ବିପଦରେ ଥାଆନ୍ତି, ଏକ ଲାନସେଟ୍ ସାଇକିଆଟ୍ରି ଅଧ୍ୟୟନ କହିଛି ଯେ ଏହି ବିପଦ ଦୁର୍ବଳ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟଧାରୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙଘ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ୭୨ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ। ଦୁର୍ବଳ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଏବଂ ନିଦ୍ରା ବ୍ୟାଘାତ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଚଳିତ।
ଆର୍ଥିକ ପ୍ରଭାବ
କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କର ଦୁର୍ବଳ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ଆର୍ଥିକ ଉତ୍ପାଦନକୁ ହ୍ରାସ କରେ - ଏହା ଉତ୍ପାଦକତା କ୍ଷତି (ଅନୁପସ୍ଥିତି, ଉପସ୍ଥିତି ଏବଂ କର୍ମଚାରୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ) ଏବଂ ସମାଜ ପାଇଁ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପରୋକ୍ଷ ଖର୍ଚ୍ଚ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଖର୍ଚ୍ଚଠାରୁ ବହୁତ ଅଧିକ (ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ, ୨୦୧୫)। ଏଗୁଡ଼ିକ, ପରିବର୍ତ୍ତନରେ, ଲୋକଙ୍କ ରୋଜଗାର ସମ୍ଭାବନା ଏବଂ ଅଭିବୃଦ୍ଧିରେ ହ୍ରାସ ଘଟାଏ, ବେକାରୀ ହାର ବୃଦ୍ଧି କରେ ଏବଂ ଅଧିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଖର୍ଚ୍ଚ ଘଟାଏ। (ସାର୍ଟୋରିୟସ୍, ୨୦୧୩)। ଏହା ଆକଳନ କରାଯାଇଛି ଯେ ଡିପ୍ରେସନ୍ ଏବଂ ଚିନ୍ତା ଯୋଗୁଁ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୀତି ବାର୍ଷିକ ପ୍ରାୟ ୧ ଟ୍ରିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଉତ୍ପାଦନ ହରାଇଥାଏ ( ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ ୨୦୨୫)।
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଏବଂ ପରୋକ୍ଷ ଖର୍ଚ୍ଚ ସମେତ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥାର ବିଶ୍ୱ ଆର୍ଥିକ ବୋଝ ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ୧୬ ଟ୍ରିଲିୟନ ଡଲାରକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାର ଆଶା କରାଯାଉଛି (ଜର୍ଣ୍ଣାଲ୍ ଅଫ୍ ମେଣ୍ଟାଲ୍ ହେଲଥ ୨୯୨୧)। ପିଢ଼ିଗତ ପ୍ରଭାବ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ, କାରଣ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥା ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ପିଲାମାନେ ଆର୍ଥିକ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଅଧିକ ଥାଏ, ଯେଉଁଥିରେ ଗରିବ ଶିକ୍ଷାଗତ ଫଳାଫଳ ଏବଂ ଜୀବନକାଳର କମ ରୋଜଗାର ପ୍ରଭୃତି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ସାମାଜିକ ଏବଂ ସମ୍ପର୍କର ଚାପ
ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଥିବା ଲୋକମାନେ ସାମାଜିକ ଭାବରେ ଏକାକୀ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଥାଆନ୍ତି, ସମ୍ପର୍କ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗ ଆହ୍ବାନଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ବାଧାଗୁଡ଼ିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ। ଦି ଲାନସେଟ୍ ସାଇକିଆଟ୍ରି ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଡିପ୍ରେସନ୍ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ପର୍କ ଗଠନ ଏବଂ ବଜାୟ ରଖିବାରେ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି, ଯାହା ସାମାଜିକ ସମର୍ଥନର ଅଭାବ ଯୋଗୁଁ ଡିପ୍ରେସନ୍ ଲକ୍ଷଣକୁ ତୀବ୍ର କରିପାରେ।
ସାମାଜିକ କଳଙ୍କ
କଳଙ୍କ - ଯେଉଁଥିରେ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଲଜ୍ଜା ଏବଂ ନକାରାତ୍ମକ ବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ଏବଂ ନୀତିର ଅଭାବ ସହିତ ଜଡିତ ସାଂରଚନିକ କଳଙ୍କ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ - ଚିକିତ୍ସା ଏବଂ ସାମାଜିକ ଏକୀକରଣ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ (ଆମେରିକୀୟ ମାନସିକ ରୋଗ ସଂଘ, ୨୦୨୪)।
ନିମ୍ନ ଏବଂ ମଧ୍ୟମ ଆୟକାରୀ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ଲୋକମାନେ, ବିଶେଷକରି, ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ଖୋଜିବା ସହିତ ଜଡିତ କଳଙ୍କ ଯୋଗୁଁ ଏକାକୀ ହେବା ଏବଂ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ଖରାପ କରିବାର ଦୁଷ୍ଟ ଚକ୍ର ପାଇଁ ଅଧିକ ଦୁର୍ବଳ (ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ, ୨୦୧୮)। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଦି ଲାନସେଟ୍ ସାଇକିଆଟ୍ରି (୨୦୨୦) ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିକାର ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ, ବିଶେଷକରି ଯେଉଁମାନେ ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ ଭଳି ଗମ୍ଭୀର ଅବସ୍ଥାର ଶିକାର, ସେମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ଭେଦଭାବ ଏବଂ ସୀମାନ୍ତୀକରଣର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି। ଯତ୍ନର ଅଭାବ ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନର ଗୁଣବତ୍ତା ହ୍ରାସ କରେ ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା କିମ୍ବା ଆରୋଗ୍ୟ ହେବାର ସମ୍ଭାବନାକୁ ହ୍ରାସ କରେ।
ଆତ୍ମହତ୍ୟାର ବୃଦ୍ଧି ବିପଦ
ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ, ପ୍ରତିବର୍ଷ ୭୨୭,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିଥାନ୍ତି। (ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ, ୨୦୨୫)। ମାନସିକ ରୋଗ ଗବେଷଣା (୨୦୨୩) ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନ ଅନୁଯାୟୀ, ମାନସିକ ବିକାରଗ୍ରସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଏପରି ଅବସ୍ଥା ନଥିବା ଲୋକଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଆତ୍ମହତ୍ୟାର ୧୬ ଗୁଣ ଅଧିକ ବିପଦର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି, ଏହି ଉଚ୍ଚ ବିପଦ ଅଞ୍ଚଳ ଏବଂ ସମୟ ଅବଧି ମଧ୍ୟରେ ସ୍ଥିର ରହିଥାଏ।
ଯୁବପିଢ଼ି ଅଧିକ ଦୁର୍ବଳ
ପ୍ରାପ୍ତବୟସ୍କମାନେ ଅନୁଭବ କରୁଥିବା ମାନସିକ ବିକାରର ପ୍ରାୟ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ପ୍ରକୃତରେ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଏବଂ ଅଧା ୧୮ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଏବଂ ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ତୃତୀୟାଂଶ ୨୫ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା (ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ,୨୦୨୫) ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିକାର ପ୍ରାୟତଃ ଶୈଶବ କିମ୍ବା କିଶୋରାବସ୍ଥାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଏ, ସମସ୍ତ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥାର ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଏବଂ ୭୫ ପ୍ରତିଶତ ୨୪ ବର୍ଷ ବୟସ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଏ (ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ, ୨୦୨୦)। ଦି ଲାନସେଟ୍ (୨୦୧୭) ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନ ଦର୍ଶାଏ ଯେ କିଶୋରାବସ୍ଥାରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ଖରାପ ଶିକ୍ଷାଗତ ଫଳାଫଳ, ବର୍ଦ୍ଧିତ ପଦାର୍ଥ ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ଆତ୍ମ-କ୍ଷତିର ଉଚ୍ଚ ହାର ସହିତ ଜଡିତ, ଯାହା ଯୁବକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଚିକିତ୍ସା ନ ହୋଇଥିବା ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟାର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ପ୍ରଭାବକୁ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ କରିଥାଏ।
ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ କୋଭିଡ-୧୯ର ପ୍ରଭାବ
କୋଭିଡ-୧୯ ମହାମାରୀ ବିଶ୍ୱ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି। ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରଭାବଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ:
- ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବା ଚିନ୍ତା ଏବଂ ମାନସିକ ଅବସାଦ: ମହାମାରୀ ସମୟରେ ଚିନ୍ତା ବ୍ୟାଧି ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୨୫ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।
- ସାମାଜିକ ବିଚ୍ଛିନ୍ନତା: କ୍ୱାରେଣ୍ଟାଇନ୍ ପଦକ୍ଷେପ ବିଭିନ୍ନ ଜନସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ଏକାକୀତା ଏବଂ ହତାଶାର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।
- ଆର୍ଥିକ ଚାପ: ଚାକିରି ହରାଇବା ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ଅସୁରକ୍ଷା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବା ଚାପ ସ୍ତର ଏବଂ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥାକୁ ଅବନତି କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଛି।
ବିଶ୍ୱ ନୀତି ଢାଞ୍ଚା
ସମସ୍ତ ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ର "ବ୍ୟାପୀ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ଯୋଜନା ୨୦୧୩-୨୦୩୦" କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାକୁ ପ୍ରତିବଦ୍ଧ, ଯାହା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ନେତୃତ୍ୱ ଏବଂ ଶାସନକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରି, ବ୍ୟାପକ, ସମନ୍ୱିତ ଏବଂ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ-ଆଧାରିତ ଯତ୍ନ ପ୍ରଦାନ କରି, ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ପ୍ରତିରୋଧ ରଣନୀତି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରି ଏବଂ ସୂଚନା ପ୍ରଣାଳୀ, ପ୍ରମାଣ ଏବଂ ଗବେଷଣାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରି ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି।
୨୦୨୨ ରେ, ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ "ବିଶ୍ୱ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ରିପୋର୍ଟ" ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା, ଯାହା ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ପରିବର୍ତ୍ତନକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ କରିଥାଏ। ରିପୋର୍ଟରେ ରୂପରେଖା ଦିଆଯାଇଛି।
ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଥିବା ସଦାସର୍ବଦା ପରିବର୍ତ୍ତନକାରୀ ରଣନୀତି।
ଏଠାରେ ମୁଖ୍ୟ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଇଛି:
ପରିବର୍ତ୍ତନର ତିନୋଟି ପଥ:
• ମୂଲ୍ୟ ଏବଂ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ଗଭୀର କରନ୍ତୁ: ବ୍ୟକ୍ତି ଏବଂ ସମାଜକୁ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟର ଆନ୍ତରିକ ମୂଲ୍ୟକୁ ଚିହ୍ନିବା, ସାମାଜିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ଶାରୀରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସହିତ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରନ୍ତୁ।
ପରିବେଶକୁ ପୁନଃଆକୃତି ଦିଅନ୍ତୁ: ଉତ୍ତମ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଫଳାଫଳକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଶାରୀରିକ, ସାମାଜିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ପରିବେଶକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରନ୍ତୁ। ଏଥିରେ ଘର, ସ୍କୁଲ, କର୍ମକ୍ଷେତ୍ର ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ସ୍ଥିତି ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
• ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରନ୍ତୁ: ମାନସିକ ହସ୍ପିଟାଲରେ ହେପାଜତ ଯତ୍ନରୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ-ଆଧାରିତ ଯତ୍ନ ମଡେଲକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ। ଏଥିରେ ଆନ୍ତଃସଂଯୁକ୍ତ ସେବାଗୁଡ଼ିକର ନେଟୱାର୍କ ନିର୍ମାଣ କରିବା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଯାହା ସାଧାରଣ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବାକୁ ଏକୀକୃତ କରେ। ଚିନ୍ତା ଏବଂ ଡିପ୍ରେସନ ଭଳି ସାଧାରଣ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥା ପାଇଁ ଯତ୍ନ ବିକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ବିବିଧ ଏବଂ ବୃଦ୍ଧି କରିବା, ଯତ୍ନର ସୁଗମତା ଏବଂ ପ୍ରଭାବଶାଳୀତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ-ବାଣ୍ଟିବା ପଦ୍ଧତି ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ୍ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବ୍ୟବହାର କରିବା (ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ, ୨୦୨୨)।
ବିଶ୍ୱସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ) ରିପୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ସାର୍ବଜନୀନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କଭରେଜ୍ (ୟୁଏଚସି) ରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବାକୁ ଏକୀକୃତ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ ରଣନୀତି ସୁପାରିଶ କରେ।
ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରେ ଯେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବାକୁ ୟୁଏଚସି ସହିତ ଏକୀକୃତ କରିବା ଦ୍ୱାରା ସାମଗ୍ରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଫଳାଫଳରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଉନ୍ନତି ଆସିପାରିବ, ଚିକିତ୍ସାର ବ୍ୟବଧାନ ହ୍ରାସ ପାଇପାରିବ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ମାନସିକ ବିକାରଗ୍ରସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ଜୀବନର ଗୁଣବତ୍ତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରିବ।
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ପ୍ରତିରୋଧ ପ୍ରୟାସକୁ ବୃଦ୍ଧି କରି ଏବଂ ବହୁକ୍ଷେତ୍ରୀୟ ସହଯୋଗ ଏବଂ ସମନ୍ୱୟକୁ ସମର୍ଥନ, ଆରମ୍ଭ ଏବଂ ସହଜ କରି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ପ୍ରତିରୋଧ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବଦାନ ଦେଇପାରେ।
ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ରକ୍ଷା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ବିସ୍ତୃତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ
ନୀତି
ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟର ଯନ୍ତ, ଏହାର ଚିକିତ୍ସା ଏବଂ ମାନସିକ ରୋଗୀଙ୍କ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ରକ୍ଷା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ନିୟମ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଉଛି। ସେଥିରେ ରହିଛି: ଜାତୀୟ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ- ୧୯୮୨। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାକୁ ମୁଖ୍ୟ ଚିକିତ୍ସା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି।
ସେହିପରି କର୍ଣ୍ଣଟକାର ବେଲାରି ମଡେଲ୍କୁ ଆଖିରେ ରଖି ଜିଲ୍ଲା ସ୍ତରରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପରିଚାଳନା କରାଯାଛଉଛି। ଏହି ଯୋଜନାର ନା ରହିଛି ଜିଲ୍ଲା ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ( ଡିଏମଏଚପି) ।
ସେହିପରି ଆତ୍ମହତ୍ୟା ହ୍ରାସ ପାଇଁ ଦେଶରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଉଛି ଜାତୀୟ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ନିରୋଧ ରଣନୀତି ( ଏନ୍ଏସ୍ପିଏସ୍) ୨୦୨୨। ଏଥିରେ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ମୃତ୍ୟୁକୁ ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ୧୦ ପ୍ରତିଶତ କମାଇବା ଲାଗି ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି।
Training, Infrastructure, and Digital Innovation
ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ପାଇଁ ବୃତ୍ତିଧାରୀଙ୍କୁ ତାଲିମ
ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ:
• ୪୭ଟି ସରକାରୀ ପରିଚାଳିତ ମାନସିକ ହସ୍ପିଟାଲ (୩ଟି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ: ଏନଆଇଏମଏଚଏଏନଏସ ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ, ଏଲଜିବିଆରଆଇଏମଏଚ ତେଜପୁର, ସିଆଇପି ରାଞ୍ଚି; ୪୪ଟି ସରକାରୀ ପରିଚାଳିତ ହସ୍ପିଟାଲ)
• ସମସ୍ତ ଏମ୍ସ ସୁବିଧାରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ଉପଲବ୍ଧ
ମାନବଶକ୍ତି ବିକାଶ ଯୋଜନା କ’ ଅନୁସାରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ୨୫ଟିଉତ୍କର୍ଷ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି। ଯୋଜନା ଖ’ ଅନୁସାରେ ପିଜି ବିଭାଗ ଉନ୍ନତିକରଣ କରାଯାଇଛି। ଅର୍ଥାତ୍ ମୋଟ ୧୯ଟି ସରକାରୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନରେ ୪୭ଟି ପିଜି ବିଭାଗ
ଡିଜିଟାଲ୍ ତାଲିମ ପଦକ୍ଷେପ:
• ଡିଜିଟାଲ୍ ଏକାଡେମୀ : ଏନଆଇଏମଏଚଏଏନଏସ, ଏଲଜିବିଆରଆଇଏମଏଚ ଏବଂ ସିଆଇପି ରାଞ୍ଚିରେରଉ ୧,୭୬,୪୫୪ ଜଣଙ୍କୁ ତାଲିମ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି।
• ଆଇଜିଓଟି-ଦୀକ୍ଷା ପ୍ଲାଟଫର୍ମ (୨୦୨୦): ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ବୃତ୍ତିଗତ, ଆଗଧାଡ଼ିର କର୍ମୀ ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବକ; ବର୍ଦ୍ଧିତ ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରେ କ୍ଷମତା
ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ମାଧ୍ୟମରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବାର ସୁଦୃଢୀକରଣ
ସାମଗ୍ରିକ ସୁସ୍ଥତାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପାଦାନ ଭାବରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରି, ଭାରତ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ପଦକ୍ଷେପ ଅଧୀନରେ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଆରୋଗ୍ୟ ମନ୍ଦିର ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରାଥମିକ ଚିକିତ୍ସାରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବାକୁ ସଂଯୋଜିତ କରି ସାର୍ବଜନୀନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କଭରେଜ ଦିଗରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛି।
ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ପଦକ୍ଷେପ ଅଧୀନରେ, ୧.୭୫ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଉପ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର (ଏସଏଚସି ) ଏବଂ ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର (ପିଏଚସି)କୁ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଆରୋଗ୍ୟ ମନ୍ଦିରରେ ଉନ୍ନୀତ କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଠାରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ବର୍ତ୍ତମାନ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବାର ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଂଶ। ଏହି ସମନ୍ୱୟ ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରେ ସୁଗମ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସହାୟତାକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରେ। ମୁଖ୍ୟ ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ:
• ସମନ୍ୱିତ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା: ଆୟୁଷ୍ମାନ ଆରୋଗ୍ୟ ମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିବା ପ୍ରାଥମିକ ଚିକିତ୍ସା ସେବାର ଏକ ମୂଳ ଉପାଦାନ ଭାବରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବାକୁ ସଂଯୋଜିତ କରାଯାଇଛି।
• ଆର୍ଥିକ ସୁରକ୍ଷା: ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ-ଜୟ ଆୱାଇ ମାଧ୍ୟମରେ, ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥାକୁ ଏକ କୋଟି ଟଙ୍କାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ପ୍ରତି ପରିବାର ପାଇଁ ବାର୍ଷିକ ୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ବୀମା, ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ୨୦୨୧-୨୨ ରୁ ୨୦୨୩-୨୪ ମଧ୍ୟରେ ୧୨୦.୧୯ କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ୧.୩୫ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ପ୍ରବେଶ ପାଇଁ ଅନୁମୋଦନ କରାଯାଇଛି (ଭାରତୀୟ ସଂସଦ, ଅତାରାଙ୍କିତ ପ୍ରଶ୍ନ, ୨୦୨୩ )।
• ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜନ ଆରୋଗ୍ୟ ଯୋଜନା ପଦକ୍ଷେପ ଅଧୀନରେ, ନଗଦହୀନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ସେବା ପ୍ରଦାନ କରେ, ଯେଉଁଥିରେ ମାନସିକ ବିକାର ବିଶେଷତା ଯେପରିକି ବୌଦ୍ଧିକ ଅକ୍ଷମତା, ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ, ସ୍କିଜୋଟାଇପାଲ, ଭ୍ରମାତ୍ମକ ବିକାର, ଅଟିଜିମ୍ ସ୍ପେକ୍ଟ୍ରମ୍ ଡିସଅର୍ଡର, ଇତ୍ୟାଦି ଅଧୀନରେ ୨୨ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଲାଭ ପ୍ୟାକେଜଗୁଡ଼ିକୁ ଆହୁରି କଷ୍ଟମାଇଜ୍ କରିବା ପାଇଁ ନମନୀୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି।
• ଅତିରିକ୍ତ ଭାବରେ, ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ପରାମର୍ଶ ଏବଂ ମାନସିକ ଯତ୍ନ ସମେତ ଏହି ବିକାର ସହିତ ଜଡିତ ବିଭିନ୍ନ ଚିକିତ୍ସା ଏବଂ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ପାଇଁ କଭରେଜ୍ ପ୍ରଦାନ କରେ। ଏହି ଅବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଚିକିତ୍ସା ବ୍ୟବଧାନକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଆର୍ଥିକ ବୋଝର ସମ୍ମୁଖୀନ ନ ହୋଇ ଆବଶ୍ୟକ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ପାଇବା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି।
• ଟେଲିସାଇକିଆଟ୍ରି ପ୍ରବେଶ: ଟେଲିମେଡିସିନ୍, ବିଶେଷକରି ଟେଲି ମାନସ୍ ମାଧ୍ୟମରେ, ଅନୁନ୍ନତ ଅଞ୍ଚଳରେ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବାର ପ୍ରବେଶକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ।
• କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ସଚେତନତା: ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କର୍ମୀମାନଙ୍କୁ ମାନସିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଏବଂ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ତାଲିମ ଦିଆଯାଉଛି, ଯାହାକୁ କଳଙ୍କ ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ମାନସିକ ସୁସ୍ଥତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ସାର୍ବଜନୀନ ଅଭିଯାନ ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥନ କରାଯାଉଛି।
• ବିସ୍ତାରିତ ଜିଲ୍ଲା ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ (ଡିଏମଏଚପି ) ସେବା: ଜିଲ୍ଲା ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏବଂ ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡ଼ିକ ବାହ୍ୟ ରୋଗୀଙ୍କ ଯତ୍ନ, ପରାମର୍ଶ, ଔଷଧ, ପ୍ରସାର ଏବଂ ଜରୁରୀକାଳୀନ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି।
କୋଭିଡ-୧୯ ପ୍ରଭାବ (୨୦୨୦)
ମହାମାରୀ ସମୟରେ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଚାପ, ଚିନ୍ତା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ମାନସିକ ସାମାଜିକ ସହାୟତା ଏବଂ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ୨୪ ଘଣ୍ଟିଆ ଜାତୀୟ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍ (୦୮୦-୪୬୧୧ ୦୦୦୭) ଆରମ୍ଭ କରିଛି। )।
ଟେଲି ମାନସ୍ ମୋବାଇଲ୍ ଆପ୍ ଏବଂ ଭିଡିଓ ପରାମର୍ଶ: ଏହି ସେବାରେ ମାଗଣାରେ ରୋଗୀଙ୍କୁ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଛି। ଏହା ଏକ ଟୋଲଫ୍ରି ନମ୍ବର ଭାବେ ବରିଚିତ। ଏହା ସହିତ ଏକ ଟେଲି ମାନସ୍ ମୋବାଇଲ୍ ଆପ୍ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରାଯାଇଛି। ଏହାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଭିତରେ ରହିଛି :
- ଆତ୍ମ-ଯତ୍ନ ଟିପ୍ସ ସହିତ ସୂଚନା ପାଠାଗାର
- ସଙ୍କଟ ସଙ୍କେତଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ପାଇଁ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ
- ଚାପ, ଚିନ୍ତା ଏବଂ ଭାବପ୍ରବଣ ସଂଘର୍ଷ ପରିଚାଳନା
- ସାରା ଭାରତରେ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ ପରାମର୍ଶଦାତା ଏବଂ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବୃତ୍ତିଗତଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଗୋପନୀୟ ସହାୟତା
- ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବୃତ୍ତିଗତ (ମନୋବିଜ୍ଞାନୀ, କ୍ଲିନିକାଲ୍ ମନସ୍ତତ୍ତ୍ୱବିତ୍, ମାନସିକ ସାମାଜିକ କର୍ମୀ, ମାନସିକ ନର୍ସ) କ୍ଲିନିକାଲ୍ ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଆଧାରିତ ଭିଡିଓକୁ ଅଡିଓ ପରାମର୍ଶକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବେ।
- • କେବଳ ମନସ୍ତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ମାନେ ଇ-ପ୍ରେସ୍କ୍ରିପ୍ସନ ଜାରି କରିବାକୁ ଅଧିକାରପ୍ରାପ୍ତ।
ବ୍ୟବହାର: ୧୨୪୨ ଭିଡିଓ କଲ୍ ପରିଚାଳନା କରାଯାଇଛି (୨୭ ଅକ୍ଟୋବର, ୨୦୨୫ ସୁଦ୍ଧା)
ସ୍ୱୀକୃତି
ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ ଅନୁମୋଦନ: ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଟେଲି ମାନସକୁ ଏକ ଅଭିନବ ଏବଂ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ମଡେଲ୍ ଭାବରେ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଛି।
ଭାରତରେ ଡବ୍ଲୁଏଚ୍ଓ ପ୍ରତିନିଧି, ଡକ୍ଟର ରୋଡେରିକୋ ଏଚ୍. ଅଫରିନ୍ (ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୪ ଆପ୍ ଲଞ୍ଚ ସମୟରେ) ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଫଳାଫଳକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଏହି ପଦକ୍ଷେପର ସମ୍ଭାବନା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଭାରତର ସାର୍ବଜନୀନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ତମ୍ଭ ଭାବରେ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଆରୋଗ୍ୟ ମନ୍ଦିରର ଭୂମିକା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ।
ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଘଟଣାକ୍ରମ
ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରି, ଆର୍ଥିକ ସର୍ଭେ ୨୦୨୪-୨୫ ଅନୁସାରେ, ମାନସିକ ସୁସ୍ଥତା ମାନସିକ-ଭାବପ୍ରବଣ, ସାମାଜିକ, ଜ୍ଞାନାତ୍ମକ ଏବଂ ଶାରୀରିକ ଦିଗକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ। ଏହା ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଆହ୍ୱାନକୁ ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ 'ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ' ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ, ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ପ୍ରତିରୋଧକ ରଣନୀତି ଏବଂ ହସ୍ତକ୍ଷେପର ଜରୁରୀ ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲା।
ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଶ୍ୱ ଆହ୍ୱାନ ଭାବରେ ରହିଛି ଯାହା ବ୍ୟକ୍ତି ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତି ଉପରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ, ଅସମାନୁଷିତ ଭାବରେ ଦୁର୍ବଳ ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ। ଯଦିଓ ଭାରତ ଟେଲି ମାନସ ଏବଂ ଜାତୀୟ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ମାଧ୍ୟମରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଗ୍ରଗତି କରିଛି, ଏକ ମାନସିକ ଭାବରେ ସୁସ୍ଥ ସମାଜ ଗଠନ ପାଇଁ ସଚେତନତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା, କର୍ମଶକ୍ତି ତାଲିମକୁ ବିସ୍ତାର କରିବା, ଡିଜିଟାଲ ସମାଧାନରେ ବିନିଯୋଗ କରିବା ଏବଂ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସୁଗମ, ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଏବଂ କଳଙ୍କମୁକ୍ତ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ସମଗ୍ର ସମାଜ ପଦ୍ଧତି ଗ୍ରହଣ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ।
/HP
(Release ID: 2188192)
Visitor Counter : 14