કેન્દ્રીય કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ અને કેન્દ્રીય પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર યાદવે આજે નવી દિલ્હીના કૃષિ ભવનમાં સ્ટબલ મેનેજમેન્ટ અંગે સંયુક્ત બેઠક યોજી હતી. આ મહત્વપૂર્ણ બેઠકમાં પંજાબના કૃષિ મંત્રી શ્રી ગુરમીત સિંહ ખુડિયન, હરિયાણાના કૃષિ મંત્રી શ્રી શ્યામ સિંહ રાણા, ઉત્તર પ્રદેશના કૃષિ મંત્રી શ્રી સૂર્ય પ્રતાપ શાહી અને દિલ્હીના પર્યાવરણ મંત્રી શ્રી મનજિંદર સિંહ સિરસાએ વર્ચ્યુઅલી ભાગ લીધો હતો. બેઠકમાં સ્ટબલ(પરાળી) બાળવાથી થતા વાયુ પ્રદૂષણને ઘટાડવા માટે સક્રિય પગલાં, જેમાં ડાંગરના સ્ટબલનો વધુ સારો ઉપયોગ, ખેડૂતોમાં જાગૃતિ, નાણાકીય સહાય, અસરકારક દેખરેખ, પાક વ્યવસ્થાપન અને વૈવિધ્યકરણનો સમાવેશ થાય છે, પર વ્યાપક ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.

બેઠકમાં, પંજાબ, હરિયાણા અને ઉત્તર પ્રદેશના કૃષિ મંત્રીઓએ સૌપ્રથમ કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણને પોતપોતાના રાજ્યોમાં સ્ટબલ મેનેજમેન્ટની સ્થિતિ વિશે માહિતી આપી અને જણાવ્યું કે સ્ટબલ મેનેજમેન્ટ યોજનાઓ સંપૂર્ણ જોશ અને સતર્કતા સાથે લાગુ કરવામાં આવી રહી છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે અધિકારીઓ અને કર્મચારીઓ સહિત સમગ્ર વિભાગ ખંતપૂર્વક કાર્યમાં રોકાયેલ છે.

બેઠકમાં, હરિયાણાના કૃષિ મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે રાજ્યના ખેડૂતોને નાણાકીય સહાય દ્વારા પરાળી બાળવાનું ટાળવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવી રહ્યા છે, જેની નોંધપાત્ર અસર પડી છે. આનાથી ખેડૂતો પરાળી વ્યવસ્થાપન માટે વૈકલ્પિક પદ્ધતિઓ અપનાવવા પ્રેરાયા છે.

રાજ્યોના પ્રયાસોની પ્રશંસા કરતા, કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે રાજ્યોમાં પરાળી વ્યવસ્થાપન અંગે સારું કાર્ય થઈ રહ્યું છે, પરંતુ સતત પ્રયાસો જરૂરી છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે ખેડૂતોમાં જનજાગૃતિ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ માટે, જો પંચાયત અને ગ્રામ્ય સ્તરે જનપ્રતિનિધિઓ અને નોડલ અધિકારીઓની ભાગીદારી સુનિશ્ચિત કરવામાં આવે તો વધુ સારા પરિણામો પ્રાપ્ત કરી શકાય છે.

કેન્દ્રીય મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણે પાક વ્યવસ્થાપન, સીધી વાવણી, વૈવિધ્યકરણ, રાજ્યો દ્વારા કાર્ય યોજના ભંડોળનો યોગ્ય ઉપયોગ, અસરકારક દેખરેખ અને લક્ષિત અને વ્યવહારુ યોજનાઓના વિકાસ અંગે ચર્ચા કરી હતી. કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે વિવિધ પગલાં અપનાવીને, સંકલિત રીતે સાથે મળીને કામ કરવાથી ચોક્કસપણે ફળદાયી પરિણામો મળશે.

શ્રી ચૌહાણે કૃષિ મંત્રીઓને તેમના રાજ્યોમાં સીધી વાવણીને પ્રોત્સાહન આપવા વિનંતી કરી હતી. તેમણે ખેતરમાં સીધી વાવણીની હિમાયત કરી, જેના પરિણામે પરાળનું યોગ્ય સંચાલન અને ઉપયોગ થશે. શ્રી ચૌહાણે કહ્યું હતું કે, "હું 12 ઓક્ટોબરથી મારા પોતાના ખેતરમાં આ શરૂ કરીશ. હું મારા ખેતરમાં ડાંગરની લણણી કર્યા પછી સીધા ઘઉંની વાવણી કરીશ." તેમણે કહ્યું કે આ કરવાથી, ખેડૂતોને પણ સીધી વાવણી અપનાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવશે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ તેમને રોટાવેટર ચોપર, બાયો-ડિકમ્પોઝર અને મલ્ચિંગ સાધનોનો ઉપયોગ કરવાનો પ્રયાસ કરવા વિનંતી કરી હતી. શ્રી ચૌહાણે બાયો-સીએનજી ઇથેનોલ પ્લાન્ટ અને અન્ય સાધનોના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પણ હાકલ કરી હતી.

કેન્દ્રીય મંત્રીએ ભાર મૂક્યો કે રાજ્યોએ પરાળના વ્યવસ્થાપન માટે ફાળવવામાં આવેલા ભંડોળનો યોગ્ય ઉપયોગ સુનિશ્ચિત કરવો જોઈએ. જેથી મશીનરીની ઉપલબ્ધતામાં કોઈ સમસ્યા ન રહે. તેમણે પાક વૈવિધ્યકરણને એક મુખ્ય લાંબા ગાળાની પહેલ તરીકે પ્રકાશિત કર્યું. શ્રી ચૌહાણે કહ્યું કે પરાળના યોગ્ય નિકાલની ખાતરી કરવા માટે પરાળ આધારિત બાયો-સીએનજી પેલેટ, માંગ ખાતર એકમો અને ઉદ્યોગો અને થર્મલ પ્લાન્ટને જોડવા માટે પ્રયાસો કરવા જોઈએ.

અંતે, શ્રી ચૌહાણે તાલીમ, જાગૃતિ, ક્ષમતા નિર્માણ અને સતત દેખરેખના મહત્વનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો. કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે તેમને વિશ્વાસ છે કે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો વચ્ચે સંકલિત પ્રયાસો દ્વારા, ભવિષ્યમાં પરાળી સળગાવવાની ઘટનાઓમાં ચોક્કસપણે ઘટાડો થશે. વાસ્તવિક સમયનું નિરીક્ષણ, અથવા પ્રત્યક્ષદર્શીઓનું નિરીક્ષણ, આવશ્યક છે. મને આશા છે કે ભવિષ્યમાં વધુ સારું કાર્ય થશે અને આપણે પર્યાવરણ અને આબોહવાને સુરક્ષિત રાખવામાં સફળ થઈશું.

કેન્દ્રીય પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્ર યાદવે પણ બેઠકને સંબોધિત કરી અને પરાળી વ્યવસ્થાપન અંગે રાજ્યોના પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી હતી. તેમણે આગામી 10 દિવસમાં કૃષિ મંત્રાલય અને રાજ્ય સરકારો વચ્ચે વધુ સારા સંકલનની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે ઔદ્યોગિક એકમોમાં તેનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ કરી શકાય તે માટે પરાળીનો સંગ્રહ અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. તેમણે ઈંટના ભઠ્ઠા અને થર્મલ પાવર પ્લાન્ટમાં પરાળી સંગ્રહ ક્ષમતાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો.

કૃષિ સચિવ શ્રી દેવેશ ચતુર્વેદી, ભારતીય કૃષિ સંશોધન પરિષદના મહાનિર્દેશક, ડૉ. એમ.એલ. જાટ, મંત્રાલયોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ સાથે બેઠકમાં હાજર રહ્યા હતા.

SM/IJ/GP/JD