नवी दिल्‍ली, 6 ऑक्‍टोबर 2025

केंद्रीय महिला आणि बालविकास राज्यमंत्री सावित्री ठाकूर यांनी आज नवी दिल्ली येथील इंडियन कौन्सिल फॉर सोशल सायन्स रिसर्च (ICSSR) येथे इंडिया रिसर्च टूर 2025 ला औपचारिकपणे हिरवा झेंडा दाखवला.

भारत सरकारच्या शिक्षण मंत्रालयाच्या सहकार्याने स्प्रिंगर नेचरने आयोजित केलेला, इंडिया रिसर्च टूर हा देशातील सर्वात महत्त्वाकांक्षी आउटरीच उपक्रमांपैकी एक आहे जो संशोधनात अखंडता, समावेशकता आणि नवोपक्रमाला प्रोत्साहन देतो. आता तिसऱ्या आवृत्तीत, हा दौरा 15 शहरे आणि 7 राज्यांमधील 29 संस्थांमध्ये प्रवास करेल, ज्यामध्ये मुक्त प्रवेश, संशोधन अखंडता, विविधता, समावेशन आणि नैतिक शिष्यवृत्ती यावर लक्ष केंद्रित केले जाईल.

यावेळी बोलताना सावित्री ठाकूर यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील भारत सरकारच्या ज्ञान, संशोधन आणि नवोपक्रमाद्वारे महिला आणि मुलांना सक्षम बनवण्याच्या अढळ वचनबद्धतेवर प्रकाश टाकला. त्या म्हणाल्या की, इंडिया रिसर्च टूर हे देशभरातील संशोधकांशी जोडण्यासाठी एक महत्त्वाचे व्यासपीठ आहे. हे संशोधन महिलांना पाठिंबा देते, शिष्यवृत्तीमध्ये नीतिमत्ता मजबूत करते आणि संधी आणि संसाधनांमध्ये समान प्रवेश सुनिश्चित करते. महिला संशोधक आणि विद्वानांना सक्षम बनवणे हे समावेशक ज्ञान अर्थव्यवस्था उभारण्यासाठी केंद्रस्थानी आहे. नैतिक संशोधन पद्धतींना प्रोत्साहन देऊन आणि ज्ञानाच्या उपलब्धतेचे लोकशाहीकरण करून, हा उपक्रम विकसित भारतच्या दृष्टिकोनात थेट योगदान देतो.

या वर्षीच्या दौऱ्यात आयआयटी खरगपूर, आयआयटी कानपूर, आयआयटी गुवाहाटी, मौलाना आझाद मेडिकल कॉलेज (नवी दिल्ली), आयआयएम कलकत्ता, आयआयएम लखनऊ आणि आयआयएम बोधगया यासारख्या आघाडीच्या संस्थांना भेटींचे नियोजन आहे.

इंडिया रिसर्च टूर 2025 चे प्रमुख आधारस्तंभ हे आहेत:

• ओपन अॅक्सेस (OA) ला प्रोत्साहन देणे आणि एक राष्ट्र, एक सदस्यता (ONOS) ची जागरूकता वाढवणे;
• संशोधनातील अखंडतेला पुढे नेणे आणि प्रकाशनात कृत्रिम बुद्धिमत्तेची भूमिका विचारात घेणे
• Her Research, Our Future यासारख्या उपक्रमांद्वारे विविधता आणि समावेशनाला प्रोत्साहन देणे;
• ज्ञानाच्या उपलब्धतेचे लोकशाहीकरण करून संयुक्त राष्ट्रांच्या शाश्वत विकास उद्दिष्टांना (SDGs) पाठिंबा देणे.

स्प्रिंगर नेचर हे जगातील आघाडीच्या संशोधन प्रकाशकांपैकी एक आहे आणि खुल्या विज्ञान प्रवर्गात  अग्रणी आहे. त्याच्या विश्वासार्ह ब्रँड आणि तंत्रज्ञान-चालित प्लॅटफॉर्मद्वारे, स्प्रिंगर नेचर संशोधकांना शोध सामायिक करण्यास मदत करते, शिक्षकांना शिक्षण पुढे नेण्यास सहकार्य  करते आणि व्यावसायिकांना ज्ञानाच्या आघाडीवर राहण्यास सक्षम करते.

* * *

शैलेश पाटील/हेमांगी कुलकर्णी/दर्शना राणे

सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा:@PIBMumbai    /PIBMumbai    /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com  /PIBMumbai    /pibmumbai