વિશ્વ એક એવી સામગ્રી ક્રાંતિમાં પ્રવેશી રહ્યું છે, જે સેમિકન્ડક્ટરથી લઈને ક્વોન્ટમ ટેકનોલોજી સુધીના ઉદ્યોગોના ભવિષ્યને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરી શકે છે. ત્યારે નીતિ આયોગના ફ્રન્ટિયર ટેક હબે આજે તેની મુખ્ય ફ્યુચર ફ્રન્ટ ક્વાર્ટરલી ઇનસાઇટ્સ શ્રેણીની ચોથી આવૃત્તિ "2D મટિરિયલ્સનો પરિચય" પ્રકાશિત કરી છે. 2D મટિરિયલ્સના મહત્વ અને ભારતે તેના પર શા માટે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ તે વિશે જાગૃતિ લાવવા માટે તેને ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ સાયન્સ (IISc), બેંગલુરુના સહયોગથી વિકસાવવામાં આવ્યું છે.

આ 2D મટિરિયલ્સ માનવ વાળની ​​પહોળાઈ કરતાં લગભગ 1/80,000 ગણી અથવા પેન્સિલની ટીપ કરતાં 800,000 ગણી નાની છે. આટલું પાતળું હોવા છતાં, તે સ્ટીલ કરતાં 200 ગણી મજબૂત છે અને તાંબા કરતાં વધુ કાર્યક્ષમ રીતે વીજળીનું સંચાલન કરે છે. આ દ્વિ-પરિમાણીય (2D) મટિરિયલ્સની દુનિયા છે, એક ક્ષેત્ર જે સેમિકન્ડક્ટર, ઊર્જા, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટિંગના ભવિષ્યને ફરીથી આકાર આપવાનું વચન આપે છે.

ફ્યુચર ફ્રન્ટ ઇનસાઇટ સ્થિતિસ્થાપક નવીનતા ઇકોસિસ્ટમ્સ, મહત્વપૂર્ણ ભૌતિક ઍક્સેસમાં સ્વ-નિર્ભરતા અને વ્યૂહાત્મક આંતરરાષ્ટ્રીય ભાગીદારીની તાકીદ પર ભાર મૂકે છે.

તે ભાર મૂકે છે કે વહેલા રોકાણ કરતી અર્થવ્યવસ્થાઓ માટે, લાભો ઉત્પાદન નિકાસથી આગળ વધે છે. જેમાં ઊર્જા બચત, બૌદ્ધિક સંપત્તિ માલિકી અને વ્યૂહાત્મક સ્વતંત્રતાનો સમાવેશ થાય છે કારણ કે સિલિકોન સ્કેલિંગ તેની ભૌતિક મર્યાદાની નજીક આવે છે. તેનાથી વિપરીત, નિષ્ક્રિયતાના ખર્ચ માત્ર આર્થિક જ નહીં પણ વ્યૂહાત્મક પણ છે.

ત્રિમાસિક આંતરદૃષ્ટિની ચોથી આવૃત્તિ અહીં ઍક્સેસ કરી શકાય છે:

https://niti.gov.in/sites/default/files/2025-09/FTH-Quaterly-Insight-Sep-2025.pdf

 

SM/IJ/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com

(Release ID: 2163670) Visitor Counter : 2