યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશન, તેના આગામી શતાબ્દી વર્ષની ઉજવણી (1 ઓક્ટોબર 2025 - 1 ઓક્ટોબર 2026)ના ભાગ રૂપે, UPSC અને વિવિધ રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગો (PSCs)ની શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓના ભંડાર તરીકે સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સ (CoE) સ્થાપવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. UPSCના ચેરમેન ડૉ. અજય કુમારે UPSCના સભ્યો ડૉ. દિનેશ દાસા અને શ્રીમતી અનુરાધા પ્રસાદની ઉપસ્થિતિમાં રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગોના અધ્યક્ષો અને સભ્યો સાથેની બેઠકની અધ્યક્ષતા કરતી વખતે આ જાહેરાત કરી હતી. UPSCના શતાબ્દી ઉજવણીમાં રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગોની ભાગીદારી અને સમર્થન મેળવવા માટે આ બેઠક વીડિયો કોન્ફરન્સ દ્વારા યોજાઈ હતી.

ડૉ. અજય કુમારે માહિતી આપી હતી કે પ્રસ્તાવિત શ્રેષ્ઠતા કેન્દ્ર UPSC અને રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગોના વિચારો, માનક સંચાલન પ્રક્રિયાઓ (SOPs), નવીનતાઓ અને મુખ્ય વિકાસ માટે જ્ઞાન કેન્દ્ર તરીકે સેવા આપશે. તેમણે ભાર મૂક્યો હતો કે જ્યારે UPSC આ શ્રેષ્ઠતા કેન્દ્રની સ્થાપનામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે, ત્યારે જ્ઞાન વહેંચણી અને શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓમાં રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગોનું સક્રિય યોગદાન પણ મહત્વપૂર્ણ રહેશે. તેમણે પ્રસ્તાવિત શ્રેષ્ઠતા કેન્દ્ર માટે તમામ રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગોના અધ્યક્ષો પાસેથી ઇનપુટ અને સૂચનો પણ આમંત્રિત કર્યા હતા. ડૉ. કુમારે કહ્યું કે આ શ્રેષ્ઠતા કેન્દ્ર ફક્ત UPSC અને રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગોને જ લાભ નહીં આપે પરંતુ અન્ય રાષ્ટ્રીય ભરતી સંસ્થાઓને તેમની પરીક્ષા અને પસંદગી પ્રક્રિયાઓને મજબૂત બનાવવામાં પણ મદદ કરશે.

કાર્યક્ષમ, ન્યાયી અને સક્ષમ સિવિલ સેવકોની ભરતીના સહિયારા દ્રષ્ટિકોણ પર ભાર મૂકતા, ડૉ. કુમારે ભારતની ભરતી પ્રણાલીના અનોખા અને મજબૂત ચારિત્ર્યને યાદ કર્યું, જેણે દાયકાઓથી, UPSC અને રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગો દ્વારા લાખો પ્રતિભાશાળી યુવાનોને રાષ્ટ્રની સેવા કરવા માટે પસંદ કર્યા છે. તેમણે સહભાગીઓને એ પણ યાદ અપાવ્યું કે UPSC ની સ્થાપના 1 ઓક્ટોબર 1926 ના રોજ થઈ હતી અને શતાબ્દી ઉજવણી ભૂતકાળ પર ચિંતન કરવાની, વર્તમાનની ઉજવણી કરવાની અને જાહેર સેવા ભરતીના ભવિષ્યની કલ્પના કરવાની તક પૂરી પાડે છે.

બેઠક દરમિયાન, અધ્યક્ષ ડૉ. અજય કુમારે 'પ્રતિભા સેતુ' પોર્ટલની સફળતાને પણ યાદ કરી, જેના દ્વારા ઇન્ટરવ્યુ તબક્કામાં સ્થાન મેળવનારા પરંતુ અંતિમ યાદીમાં સ્થાન ન મેળવી શક્યા હોય તેવા ઉમેદવારોને અર્ધ-સરકારી, અર્ધ-ન્યાયિક અને ખાનગી સંસ્થાઓમાં ભરતીની તકો પૂરી પાડવામાં આવી હતી, જે પ્રતિભાના વ્યાપક ઉપયોગ માટે UPSCની પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગો તરફથી ખાસ કરીને મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લાઓમાં જાહેર સેવા પરીક્ષાઓ વિશે જાગૃતિ વધારવાની જરૂરિયાત પર ઘણા મૂલ્યવાન સૂચનો આવ્યા. આમાંના ઘણા જિલ્લાઓમાં હજુ પણ ઓછી ભાગીદારી જોવા મળે છે. સભ્યોએ નોંધ્યું કે આ ક્ષેત્રોમાં અપાર પ્રતિભા હોવા છતાં, માહિતી, માર્ગદર્શન અને સંસાધનોની મર્યાદિત પહોંચ ઘણીવાર લાયક યુવાનો માટે અવરોધ બની જાય છે. આ અંતરને દૂર કરવા અને દેશના દરેક ખૂણામાંથી, જેમાં સૌથી દૂરના અને ઓછા પ્રતિનિધિત્વ ધરાવતા જિલ્લાઓનો સમાવેશ થાય છે, ઉમેદવારો સ્પર્ધા કરવા માટે પ્રેરિત અને સશક્ત બને તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે, વ્યાપક સંપર્ક, જાગૃતિ અભિયાન અને માર્ગદર્શન પહેલ આવશ્યક છે. સભ્યો સંમત થયા હતા કે આવા પ્રયાસો ભરતી પ્રણાલીને ખરેખર સમાવિષ્ટ, સમાન અને ભારતની વિવિધતાનું પ્રતિબિંબ બનાવશે, જ્યારે ભવિષ્યના સિવિલ સેવકોની પાઇપલાઇનને મજબૂત બનાવશે.

ડૉ. દિનેશ દાસા, સભ્ય, યુપીએસસીએ રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગોને તેમના સંબંધિત રાજ્યોમાં અપનાવવામાં આવતી શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓ દર્શાવતા પ્રદર્શનોમાં ભાગ લેવા અને શતાબ્દી ઉજવણીના ભાગ રૂપે જાગૃતિ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવા આમંત્રણ આપ્યું હતું. તેમણે ભાર મૂક્યો કે આ પ્રયાસોમાં યુપીએસસી અને રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગોની સક્રિય ભાગીદારી માત્ર ભરતી પ્રણાલીમાં મૂકેલા સામૂહિક વિશ્વાસને નહીં દર્શાવે પરંતુ દેશભરના ઉમેદવારોને પણ પ્રેરણા આપશે, જેમને આ સંસ્થાઓમાં ખૂબ વિશ્વાસ છે અને આશા સાથે તેમની તરફ જુએ છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે પ્રથમ વખત, રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગના સભ્યો અને તેમના અધ્યક્ષોને શતાબ્દી ઉજવણીમાં ભાગ લેવા માટે આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું છે.

27 રાજ્યોના જાહેર સેવા આયોગના અધ્યક્ષો અને સભ્યોએ વર્ચ્યુઅલી બેઠકમાં ભાગ લીધો હતો. તમામ રાજ્ય જાહેર સેવા આયોગોએ શતાબ્દી ઉજવણીમાં સંપૂર્ણ સહયોગ અને ઉત્સાહપૂર્વક ભાગ લેવાની ખાતરી આપી હતી. આ બેઠકમાં યુપીએસસીના સચિવ શ્રી શશિ રંજન કુમાર, અધિક સચિવ શ્રી જય પ્રકાશ પાંડે, સંયુક્ત સચિવ શ્રી સંતોષ અજમેરા અને યુપીએસસીના સંયુક્ત સચિવ શ્રીમતી હંસા મિશ્રા પણ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

SM/IJ/GP/JD