ਰੇਲ ਮੰਤਰਾਲਾ
ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਸਫਾਈ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਲਣਾ ਉਪਾਅ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ: ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਵੈਸ਼ਣਵ
ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਆਪਣੇ ਨੈੱਟਵਰਕ 'ਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 16.5 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਪਰੋਸਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ 'ਤੇ ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ₹13.2 ਕਰੋੜ ਦਾ ਜੁਰਮਾਨਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ
ਬਿਹਤਰ ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਭੋਜਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ 1695 ਹੋਟਲ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਬੇਸ ਕਿਚਨ ਅਤੇ ਔਨ ਬੋਰਡ ਕੈਟਰਿੰਗ ਦੀ ਦੇਖ - ਰੇਖ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ
Posted On:
06 AUG 2025 7:02PM by PIB Chandigarh
ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਸਫਾਈ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ, ਰੇਲਵੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 2023 ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਸਰਕੂਲਰ ਨੰਬਰ 24 ਰਾਹੀਂ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਟ੍ਰੇਨ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਲਈ ਠੇਕੇ ਦੇਣ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਤੈਅ ਕਰਨ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਨੀਤੀ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਬੇਸ ਕਿਚਨ ਦੇ ਕਮਿਸ਼ਨਿੰਗ ਲਈ ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਰੂਟ-ਵਾਰ ਕਲਸਟਰ ਬਣਾਏ। ਟੈਂਡਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੋਲੀ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਕਲਸਟਰਾਂ ਦੇ ਠੇਕੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਠੇਕੇਦਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਟੈਂਡਰ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਠੇਕੇਦਾਰ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਨੈਤਿਕ ਅਭਿਆਸ ਜਾਂ ਅਨੁਚਿਤ ਲਾਭ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਲਣਾ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਕਲਸਟਰਾਂ ਲਈ ਟੈਂਡਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 24 ਬੋਲੀਕਾਰਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 20 ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਠੇਕੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਦੁਆਰਾ ਟੈਂਡਰ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਕੋਈ ਵੀ ਠੇਕਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕਈ ਸਰਵਿਸ ਪ੍ਰੋਵਾਈਡਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਲੈਟਰ ਆਫ਼ ਅਵਾਰਡ (LOA) ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਅੱਜ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਫਲ ਬੋਲੀਕਾਰ ਨੂੰ ਕਲਸਟਰ ਏ ਦੇ 80% ਠੇਕੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ ਹਨ।
ਰੇਲਵੇ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ, ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ, ਕੈਟਰਿੰਗ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਾਂ, ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਆਦਿ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ, ਸੁਝਾਅ, ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਇੱਕ ਨਿਰੰਤਰ ਅਤੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 2024-25 ਵਿੱਚ, ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ 'ਤੇ 13.2 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਜੁਰਮਾਨਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਰੇਲ ਮਦਦ ਪੋਰਟਲ 'ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਨੈੱਟਵਰਕ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਔਸਤਨ 16.5 ਲੱਖ ਭੋਜਨ ਪਰੋਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਇਹ ਯਤਨ ਹੈ ਕਿ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸੁਚਾਰੂ ਅਤੇ ਨਿਰਵਿਘਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਣ। ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮੁੱਚੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਪਗ੍ਰੇਡੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਸਰਕੂਲਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਪਬੰਧ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੈਟਰਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਟਾਫ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਸਬੰਧੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਹੋਟਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟਾਂ ਨੂੰ ਤੈਨਾਤ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ/ਠੇਕੇਦਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਡਿਗਰੀ/ਡਿਪਲੋਮਾ ਹੋਸਪਿਟੈਲਿਟੀ ਮੌਨੀਟਰ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ: 819 ਰਸੋਈ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਕਈ ਰਸੋਈਆਂ ਵਿੱਚ ਤੈਨਾਤ ਹਨ ਅਤੇ 876 ਔਨ-ਬੋਰਡ ਕੈਟਰਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੈਨਾਤ ਹਨ।
ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕੇਂਦਰੀ ਰੇਲਵੇ, ਸੂਚਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਿਕਸ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਵੈਸ਼ਣਵ ਨੇ ਅੱਜ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਲਿਖਤੀ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ।
*****
ਧਰਮੇਂਦਰ ਤਿਵਾਰੀ/ਡਾ. ਨਯਨ ਸੋਲੰਕੀ/ਰਿਤੂ ਰਾਜ
(Release ID: 2153583)