प्रधानमन्त्री श्री नरेन्द्र मोदीको अध्यक्षतामा आर्थिक मामिला सम्बन्धी मन्त्रिपरिषद् समितिले विपणन सत्र 2025-26 को बजार सिजनको लागि 14 खरीफ फसलहरूको न्यूनतम समर्थन मूल्य (एमएसपी) मा वृद्धिलाई मञ्जुरी दिएको छ।

सरकारले किसानहरूलाई उनीहरूको उत्पादनको लागि लाभदायक मूल्य सुनिश्चित गर्न विपणन सत्र 2025-26 को लागि खरीफ फसलहरूको एमएसपी बढाएको छ। अघिल्लो वर्षको तुलनामा एमएसपीमा सबैभन्दा बढी निरपेक्ष वृद्धि नाइजरसीड (रु. 820 प्रति क्विन्टल) को लागि सिफारिश गरिएको छ, त्यसपछि रागी (रु. 596 प्रति क्विन्टल), कपास (रु. 589 प्रति क्विन्टल) र तिल (रु. 579 प्रति क्विन्टल) छन्।

विपणन सत्र 2025-26 को लागि सबै खरीफ फसलहरूको न्यूनतम समर्थन मूल्य

(रु. प्रति क्विन्टल)

*लागतलाई सान्दर्भिक गर्दछ, जसमा सबै भाडामा लिइएको मानव श्रम, गोरु श्रम/मशिन श्रम, भाडामा लिएको जमिनको लागि तिरेको भाडा, बीउ, मल, मल, सिँचाइ शुल्क, औजार र कृषि भवनहरूमा मूल्यह्रास, कार्यशील पूँजीमा ब्याज, पम्प सेट सञ्चालनको लागि डिजेल/बिजुली आदि जस्ता भौतिक सामग्रीहरूको प्रयोगमा लागेको खर्च, विविध खर्च र पारिवारिक श्रमको अनुमानित मूल्य समावेश छ।

धान (ग्रेड ए), ज्वार (मालदण्डी) र कपास (लामो मुख्य) को लागि लागत डेटा छुट्टाछुट्टै सङ्कलन गरिएको छैन।

विपणन सत्र 2025-26 को लागि खरीफ फसलहरूको लागि एमएसपीमा वृद्धि केन्द्रीय बजेट 2018-19 को घोषणा अनुरूप छ जसमा अखिल भारतीय भारित औसत उत्पादन लागतको कम्तीमा 1.5 गुणाको स्तरमा एमएसपी निर्धारण गरिएको छ। किसानहरूलाई उनीहरूको उत्पादन लागतभन्दा बढी मार्जिन बाजरा (63%) र त्यसपछि मकै (59%), तूर (59%) र उडद (53%) मा सबैभन्दा बढी हुने अनुमान गरिएको छ। बाँकी फसलहरूको लागि, किसानहरूलाई उनीहरूको उत्पादन लागतभन्दा बढी मार्जिन 50% हुने अनुमान गरिएको छ।

हालैका वर्षहरूमा, सरकारले यी फसलहरूको लागि उच्च एमएसपी प्रस्ताव गरेर दाल र तिलहन जस्ता अन्नहरू र पोषण-अनाज/श्री अन्ना बाहेक अन्य बालीहरूको खेतीलाई प्रवर्द्धन गर्दै आएको छ।

2014-15 देखि 2024-25 को अवधिमा 7608 लाख मेट्रिक टन धान खरिद गरिएको थियो भने 2004-05 देखि 2013-14 को अवधिमा 4590 लाख मेट्रिक टन धान खरिद गरिएको थियो।

2014-15 देखि 2024-25 को अवधिमा 14 खरीफ फसल खरिद गरिएको थियो भने 2004-05 देखि 2013-14 को अवधिमा 4679 लाख मेट्रिक टन खरिद गरिएको थियो।

2014-15 देखि 2024-25 को अवधिमा धान उत्पादक किसानहरूलाई भुक्तानी गरिएको न्यूनतम समर्थन रकम 14.16 लाख करोड रुपियाँ थियो भने 2004-05 देखि 2013-14 को अवधिमा किसानहरूलाई भुक्तानी गरिएको रकम 4.44 लाख करोड रुपियाँ थियो।

2014-15 देखि 2024-25 को अवधिमा, 14 खरीफ फसल उत्पादक किसानहरूलाई भुक्तानी गरिएको एमएसपी रकम रु. 16.35 लाख करोड थियो भने 2004-05 देखि 2013-14 को अवधिमा किसानहरूलाई भुक्तानी गरिएको एमएसपी रकम रु. 4.75 लाख करोड थियो।

*******