Ka Tnat Communications
Pyni u Dr. Pemmasani Chandra Shekhar ia ka thain shatei lammihngi kum ka jaka khappud ha ki kam teknoloji jong ka India ha ka Rising North East Investors Summit 2025
Ka thain shatei lammihngi ka la kylla sha ka jaka khappud jong ki kam digital jong ka India lyngba ka AI bad ka 5G
Ka AI bad 5G ha ka thain shatei lammihngi kam dei shuh kaba shu mutdur – ka dei kaba lah ban pyntreikam, kaba lah ban bei tyngka bad kaba ai jingseisoh: Dr. Chandra Shekhar
T1.5 Lak klur ka jingbei tyngka ka pynkylla ia ka jingpyniasoh bad ki jingdon jingem jong ka thain shatei lammihngi
Ka jingsaindur thymmai ba ialam lynti da ki samla bad ki Startup ka kyntiew ia ka thain shatei lammihngi sha ka thain kaba donbor ha ka pyrthei ha kaba iadei bad ka teknoloji
Ki lad AI bad 5G ki pynkylla ia ka kam ai jingsumar, ka jingshakri ka Sorkar bad ka jingpynneh ia ka deiriti
Ka thain shatei lammihngi ka long kum ka khyrdop jong ka India sha ka ASEAN bad ka jaka pdeng jong ki data centre bym ktah ia ka mariang
Ka jingkyntu u Dr. Chandra Shekhar ia kito kiba don bynta ha kane ka kam: ‘Wan, Iatrei lang, Ia saindur lang’ ha ka thain shatei lammihngi kaba dang kiew
Posted On:
23 MAY 2025 5:38PM by PIB Shillong
U Dr. Pemmasani Chandra Shekhar, Myntri Khynnah ka tnad Communications and Rural Development, Sorkar India, mynta ka sngi u la ong ba ka thaiñ Shatei Lammihngi kam dei ka jaka khap pud jong ka India hynrei ka dei ka jaka ba kongsan ha ki kam digital — ka thaiñ “ha kaba ka polisi ka ïakynduh ïa ki lad ki lynti, ka mariang ka ïakynduh ïa ki rynsan, bad ka pateng ka ïakynduh ïa ka jingïadei kaba khlain bha.” U la kdew sha ka jingkylla digital kaba stet kaba dang ïaid ha ka thaiñ shatei lam mihngi jong ka India bad u la ban jur ïa ka bynta ba kongsan jong ka kum ka jaka khappud jong ki kam ba kongsan bad ki kam teknoloji na ka bynta ka ri.
U Dr. Chandra Shekhar u la kren ha ka jingïalang kaba kongsan kaba la ai kyrteng “IT for Ashtalakshmi – Beyond the Bits and Bytes, into AI and 5G” at the Rising North East Investors Summit 2025, kaba la pynlong ha Bharat Mandapam ha New Delhi. Ha kane ka jingialang la don ruh ka jingiashim bynta da ki riew pawkhmat, kiba kynthup ia u Myntri Rangbah ka jylla Tripura u Dr. Manik Saha, bad u Chief Secretary ka jylla Manipur.


Haba pynpaw ïa ka jingïaid lynti jong ka thaiñ shatei lammihngi (NER) sha ka jingkylla hadien u snem 2014, u Dr. Chandra Shekhar u la pynshong nongrim ïa kane ka jingkiew sha ka jingthmu jong ka sorkar pdeng kaba la pynkylla ïa ka thaiñ shatei lammihngi na ka jaka ba shah ieh bein sha ka jingdon bynta lang bad baroh kawei ka ri, bad u la ong ba kane ka long ka bynta kaba kongsan jong ka Act East Polisi jong ka India. Ia kane ka jingkylla, u la ong, la nang kyntiew shuh shuh da u Jyotiraditya Scindia Ji, Myntri ka DoNER, uba don ka jinglong nongialam ba shlur kaba la plie ia ki lad kiba bun jong ka thain.
Ka thaiñ Shatei Lammihngi, kaba kynthup ïa ki 8 tylli ki jylla bapher bapher ba la tip kyllum lang kum ka Ashtalakshmi, ka la mih na ki snem jong ka jingïapher ha ki kam digital bad ka jingïasoh kaba duna ban long ka jaka pdeng ba thymmai jong ka jingsaindur thymmai bad ka roi ka par. “Ha ki shiphew snem ba la dep, la don ki jingbei tyngka nabar ri kiba palat ïa ka T. 1.5 lak klur ha ki jingtei digital bad ki jingdon jingem, ha kaba T. 50,000 klur tyngka la pynlut na ka bynta ka BharatNet bad ka Digital North East Vision,” la ong u Dr. Shekhar. Mynta, palat 90% ka thain ki ioh ia ka jingpynbiang 4G, bad 80% na ki longiing ha ki jaka nongkyndong ki ioh ia ka jingpyniasoh digital lyngba ki fiber optic.
U Myntri u la ban jur ba ki jingdon jingem ki long tang kawei ka bynta jong ka jingkylla; ka bor ba shisha ka don ha ki samla jong ka thain ba don sap bad ba tbit ha ki kam digital. Lyngba ki jaka pule ba pawnam kum ka IIT Guwahati bad ka NIT Silchar kiba kyntiew ia ki samla ba don sap, ka thain shatei lammihngi ka sakhi ia ka jingkiew jong ki startup kum ka AgSpert, kaba pyndonkam ia ka AI bad ka teknoloji drone ban pynbeit ia ki jingeh ha ka rep ka riang ha ka thain bad ha ka pyrthei. U Dr. Shekhar u la ong, “Ki polisi jong ka sorkar, kynthup ïa ka Digital India, BharatNet, Startup India, bad ka National AI Strategy, ki ai ka nongrim kaba khlaiñ na ka bynta kito kiba don bynta ha kane ka kam ban pyndonkam ïa kane ka sap.”
U Dr. Shekhar u la pynshai shuh shuh halor ki jingpyndonkam ia ka AI bad ka 5G technology ha ka thaiñ Shatei Lammihngi, da kaba kdew ïa ka rynsan telemedicine ba pyndonkam da ka 5G ha Arunachal Pradesh bad ka jingsdang jong ka BHASHINI ha Tripura, kaba ai ïa ka jingpynkylla ktien mardor kaba la pynïaid da ka AI ha kylleng ki 22 tylli ki ktien ban kyntiew ïa ka rukom synshar khadar. U la kren shaphang ka jingthmu ha kaba ki jingïakynduh ba jylliew jong ka AR ka kyntiew ïa ka kam jngohkai pyrthei ha Kaziranga bad Sikkim, ka AI ka pynneh pynsah ïa palat 200 tylli ki ktien tynrai, bad ki kam shna kti tynrai ki poi sha ki iew pyrthei lyngba ki lad khaii pateng ba la pyndonkam da ka AI. U la pynpaw ruh ïa ki bor pahara ba pyndonkam da ka AI ban ïada ïa ki jaka khappud jong ka India katba ka dang thaw ruh ïa ki lad kamai kiba thymmai.
“Kane kam dei ka jingphohsniew kaba rit; kine ki dei ki kam kiba lah ban leh, kiba lah ban bei tyngka, bad kiba seisoh kiba ïahap bad ki jingthmu jong ka ri bad ki jingangnud jong ka thaiñ,” la ong u Dr. Shekhar, da kaba khot sngewbha ia ki nongialam ha kane ka kam bad ki riewshemphang ba kin “wan, iatrei lang bad iasaindur lang.”
U la ong ba ka thaiñ shatei lammihngi ka dei ka khyrdop jong ka India sha ka ïoh ka kot digital jong ka ASEAN kaba $5 trillion, ba la pynskhem da ka ji jaka khap pud kiba don ka jingiadei kaba 98% bad kiwei kiwei ki ri, ka bor ding kaba lah ban pynthymmai kaba bun, bad ka jinglong jingman jong ka suiñbneng kaba iahap bha ia ki data centre ki bym ktah ia ka mariang.
U Dr. Chandra Shekhar u la pynkut da kaba batai shaphang ka lawei ha kaba “Ki kper sla sha jong ka Assam kiba la pynkhlain ia ka hima Bilat mynta kin ai bor ia ki AI algorithm. Ki jaka khap pud ba kongsan kiba ju long ki jaka jong ka jingeh ha ka jingshngain mynta kin long ka bor jong ngi ha ka teknoloji iada ri. Ka lawei jong ka India kan wan ym tang na ki sor bah – hynrei na baroh ki bynta ha kaba ka don ka jingthmu, ka jingshlur bad ka jingkut jingmut ban pynkylla ia ki jingangnud sha ka jingshisha.”
***
(Release ID: 2130897)