आईएमएफले भारतको अर्थव्यवस्था 2025 मा 6.2% र 2026 मा 6.3% को दरले वृद्धि हुने अनुमान लगाएको छ

परिचय

भारत फेरि एक पटक वैश्विक अर्थव्यवस्थाको नेतृत्व गर्नका लागि तयार छ, अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) ले आगामी दुई वर्षमा सबैभन्दा तीव्र गतिमा बढ्ने प्रमुख अर्थव्यवस्था रहने अनुमान गरेको छ। आईएमएफको विश्व आर्थिक दृष्टिकोणको अप्रेल 2025 संस्करण अनुसार, भारतको अर्थव्यवस्था 2025 मा 6.2 प्रतिशत र 2026 मा 6.3 प्रतिशतको दरले वृद्धि हुने अपेक्षा गरिएको छ, जसले वैश्विक र क्षेत्रीय समकक्षीहरूमाथि ठोस बढ़त कायम राख्नेछ।

डब्ल्यूईओको अप्रेल 2025 संस्करणले जनवरी 2025 को अद्यावधिकको तुलनामा 2025 को पूर्वानुमानमा कमी आएको देखाएरो छ, जसले वैश्विक व्यापार तनाउ र बढ्दो अनिश्चितताको प्रभावलाई दर्शाउँछ। यो मामुली नरमीको बावजुद, समग्र दृष्टिकोण मजबुत बनेको छ। यो स्थिरताले भारतको व्यापक आर्थिक आधारभूत कुराहरूको मजबुती मात्र होइन तर जटिल अन्तर्राष्ट्रिय वातावरणमा गतिलाई कायम राख्ने यसको क्षमतालाई पनि सङ्केत गर्दछ। आईएमएफले भारतको आर्थिक लचिलोपनलाई पुष्टि गर्दछ, वैश्विक विकासको प्रमुख चालकको रूपमा देशको भूमिकाले प्रमुखता प्राप्त गर्न जारी राख्नेछ।

आईएमएफको विश्व आर्थिक दृष्टिकोण प्रतिवेदनको सिंहावलोकन

विश्व आर्थिक दृष्टिकोण (आईएमएफ) वैश्विक आर्थिक प्रवृत्ति र नीतिगत चुनौतीहरूमा अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषको प्रमुख प्रतिवेदन हो। अन्तरिम अद्यावधिक सहित वर्षमा दुई पटक प्रकाशित, यसले उदीयमान निकट, उदीयमान र विकासशील अर्थतन्त्रहरूलाई समेट्दै निकट र मध्यम अवधिको लागि प्रक्षेपण प्रदान गर्दछ। प्रतिवेदनले आईएमएफको आर्थिक निगरानीलाई समर्थन गर्दछ र सदस्य देशहरू बीच नीतिमा चर्चाहरूलाई मार्गदर्शन गर्दछ।

अप्रेल 2025 संस्करणले के उल्लेख गरेको छ भने धेरै वर्षको ओभरल्यापिङ झट्कापछि, वैश्विक अर्थतन्त्र सावधानीपूर्वक स्थिरीकरणको चरणमा प्रवेश गरेको छ। वृद्धि सामान्य नै रहन्छ र वैश्विक उत्पादनको लागि प्रक्षेपण जनवरी 2025 को अद्यावधिकबाट तलतिर संशोधन गरिएको छ। यसले ट्यारिफ दरहरूमा तीव्र वृद्धि, नीतिगत अनिश्चितता र अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगमा सुस्त प्रगतिलाई प्रतिबिम्बित गर्दछ। वैश्विक मुद्रास्फीति घट्ने अपेक्षा गरिएको छ, यद्यपि पहिले अनुमान गरिएको भन्दा कम गतिमा र व्यापार तनाउ तथा अस्थिर वित्तीय बजार जस्ता नकारात्मक जोखिमहरूले भविष्यको दृष्टिकोणमा भार पारिरहेका छन्।

तथापि, भारतको लागि विकासको दृष्टिकोण अपेक्षाकृत बढी स्थिर छ। आईएमएफले भारतीय अर्थतन्त्रको लागि स्थिर विस्तारको प्रक्षेपण गरेको छ, विशेष गरी ग्रामीण क्षेत्रहरूमा दृढ निजी उपभोगद्वारा समर्थित गरेको छ। अनिश्चितता र सुस्त वृद्धिले चिन्हित वैश्विक वातावरणमा भारतको लचिलोपन स्पष्ट देखिन्छ, जसले वैश्विक आर्थिक गतिविधिको प्रमुख चालकको रूपमा यसको भूमिकालाई सुदृढ बनाउँछ।

वैश्विक सन्दर्भमा भारतको विकास

भारत 2025 र 2026 को लागि सबैभन्दा छिटो बढ्दो ठूलो अर्थतन्त्र रहने अनुमान गरिएको छ, जसले वैश्विक आर्थिक परिदृश्यमा आफ्नो प्रभुत्वलाई पुन: पुष्टि गर्दछ। देशको अर्थतन्त्र 2025 मा 6.2 प्रतिशत र 2026 मा 6.3 प्रतिशतले विस्तार हुने अपेक्षा गरिएको छ, जसले यसका धेरै वैश्विक समकक्षीहरूलाई उछिनेको छ। यसको विपरीत, आईएमएफले वैश्विक आर्थिक विकास धेरै कम हुने प्रक्षेपण गरेको छ, 2025 मा 2.8 प्रतिशत र 2026 मा 3.0 प्रतिशत, जसले भारतको असाधारण उत्कृष्ट प्रदर्शनलाई प्रकाश पार्छ।

आईएमएफले अन्य प्रमुख वैश्विक अर्थतन्त्रहरूको लागि आफ्नो विकास अनुमानहरूलाई पनि संशोधन गरेको छ। 2025 को लागि चीनको जीडीपी विकास पूर्वानुमानलाई घटाएर 4.0 प्रतिशतमा गरिएको छ, जुन विश्व आर्थिक परिदृश्यको जनवरी 2025 संस्करणमा 4.6 प्रतिशत थियो। त्यसरी नै, संयुक्त राज्य अमेरिकाले पनि मन्दी देख्ने अपेक्षा गरिएको छ, यसको वृद्धिलाई 90 आधार अङ्कले घटेर 1.8 प्रतिशत गरिएको छ। यी संशोधनहरूको बावजुद, भारतको बलियो विकास गतिले यसलाई वैश्विक मञ्चमा अलग राख्न जारी राखेको छ।

निष्कर्ष

आईएमएफले रेखाङ्कित गरे अनुसार 2025 र 2026 को लागि भारतको आर्थिक दृष्टिकोण प्रमुख वैश्विक अर्थतन्त्रहरूमा सबैभन्दा उज्ज्वल मध्ये एक बनेको छ। अन्य ठूला अर्थतन्त्रहरूको लागि विकास पूर्वानुमानमा वैश्विक अनिश्चितता र गिरावटका संशोधनहरूको बावजुद, भारत वैश्विक आर्थिक विकासमा आफ्नो नेतृत्व कायम राख्न तयार छ। बलियो आधारभूत कुराहरू र रणनीतिक सरकारी पहलहरूको समर्थनमा देश अगाडिका चुनौतीहरूको सामना गर्न राम्रोसँग स्थितिमा छ। पूर्वाधार, नवाचार र वित्तीय समावेशीकरणमा सुधारहरूसँगै भारतले वैश्विक आर्थिक गतिविधिको प्रमुख चालकको रूपमा आफ्नो भूमिकालाई निरन्तर बढाइरहेको छ। आईएमएफको अनुमानले भारतको लचिलोपनलाई पुन: पुष्टि गर्दछ, जसले वैश्विक आर्थिक भविष्यलाई आकार दिन यसको महत्त्वलाई अझ बलियो बनाउँछ।

सन्दर्भ:

https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2025/04/22/world-economic-outlook-april-2025

अङ्ग्रेजी पीडीएफ हेर्न यहाँ क्लिक गर्नुहोस्।

********

 

सन्तोष कुमार/सरला मीना/सौरभ कालिया

(Release ID: 2124079) Visitor Counter : 7