કેન્દ્રીય વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રી શ્રી પિયૂષ ગોયલે આજે નવી દિલ્હીમાં સ્ટાર્ટઅપ મહાકુંભ 2025ના સમાપન દિવસે 'સ્ટાર્ટઅપ મહારથી' પુરસ્કારથી નવાજ્યા હતા. ઉદ્યોગસાહસિકો, નવપ્રવર્તકો અને ઇકોસિસ્ટમ સક્ષમકર્તાઓના ભરચક શ્રોતાગણને સંબોધતા મંત્રીશ્રીએ તમામ સહભાગીઓની પ્રશંસા કરી હતી અને જણાવ્યું હતું કે, આમાંથી દરેક "મહારથી" છે - એક કુશળ યોદ્ધા અને ભારતની સ્ટાર્ટઅપ ક્રાંતિમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપનાર છે.

"મહારથી આ ભવ્ય પડકારના 2,400 સહભાગીઓમાંથી દરેક છે. સ્ટાર્ટઅપ મહાકુંભમાં 3,000 પ્રદર્શકોમાંથી દરેક સફળતાના માર્ગ પર છે," શ્રી ગોયલે કહ્યું, કારણ કે તેમણે ભારતના સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમની અપાર પ્રતિભા અને સંભાવનાનો સ્વીકાર કર્યો.

તેમણે યુવા સ્થાપકોને મહત્વાકાંક્ષી લક્ષ્યો નક્કી કરવા અને વર્તમાનની મર્યાદાઓથી આગળ વધવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "તમારી પાસે જે ક્ષમતા છે, તે તમને આ અમૃત કાલમાં ભારતની સફરમાં મોટો ફાળો આપનાર બનાવશે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, સ્ટાર્ટઅપ મહાકુંભને એવી આકાંક્ષાઓને પ્રજ્વલિત કરવા દો, જે વાસ્તવિકતાનાં વર્તમાન ક્ષેત્રની બહાર જાય છે.

આ કાર્યક્રમના વ્યાપને અગાઉના વર્ષો સાથે સરખાવતા મંત્રીએ માહિતી આપી હતી કે, ગયા વર્ષે આશરે 3,000 મુલાકાતીઓ આવ્યા હતા, પરંતુ આ વર્ષે મહાકુંભમાં 2.3 લાખ મુલાકાતીઓની વિક્રમી હાજરી જોવા મળી હતી, જેણે ઇનોવેશન ક્ષેત્રમાં ભારતની ઝડપથી વૃદ્ધિના માર્ગને રેખાંકિત કર્યો હતો.

શ્રી ગોયલે એવું પણ જણાવ્યું હતું કે, મહારથી ગ્રાન્ડ ચેલેન્જ માટે 40 ટકા અરજદારો ટાયર 2 અને ટિઅર 3 શહેરોમાંથી આવ્યાં હતાં તથા ઘણાં મહિલાઓનાં નેતૃત્વમાં સ્ટાર્ટઅપ હતાં. તેમણે કહ્યું હતું કે, "મહિલાઓ ભારતના વિકાસમાં અગ્રેસર છે અને ખૂબ જ ઉત્સાહ સાથે પોતાનું યોગદાન આપી રહી છે."

મંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, સરકાર ઇઝ ઓફ ડૂઇંગ બિઝનેસમાં સીમાચિહ્નરૂપ સુધારાઓ મારફતે સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે સક્ષમ વાતાવરણ ઊભું કરી રહી છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, "40,000થી વધુ અનુપાલનને સરળ અથવા દૂર કરવામાં આવ્યા છે, અને ઘણા કાયદાઓને ડિક્રિમિનલાઇઝ કરવામાં આવ્યા છે જેથી સ્ટાર્ટઅપ્સ મુક્તપણે અને ન્યાયી રીતે કાર્ય કરી શકે."

એક મહત્ત્વપૂર્ણ પહેલની જાહેરાત કરતાં શ્રી ગોયલે જણાવ્યું હતું કે, વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયમાં એક સમર્પિત સ્ટાર્ટઅપ ઇન્ડિયા ડેસ્ક સ્થાપિત કરવામાં આવશે, જે સમગ્ર ભારતમાં સ્ટાર્ટ-અપ માટે હેલ્પલાઇન સ્વરૂપે કામ કરશે, જે પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં 4-ડિજિટનાં સરળ ટોલ-ફ્રી નંબર મારફતે સુલભ થશે.

તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે, રૂ. 10,000 કરોડના ભંડોળ સાથે સેકન્ડ ફંડ ઓફ ફંડ્સ ફોર સ્ટાર્ટઅપ્સ (એફએફએસ)ને માનનીય પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ મંજૂરી આપી છે. આ વર્ષે સિડબીને પ્રથમ હપ્તા તરીકે ₹2,000 કરોડનું વિતરણ કરવામાં આવશે. ભંડોળનો નોંધપાત્ર હિસ્સો નાના સ્ટાર્ટઅપ્સના બીજ ભંડોળ માટે અને ડીપ-ટેક ઇનોવેશનને ટેકો આપવા માટે અનામત રાખવામાં આવશે.

તેમણે જણાવ્યું હતું કે, "આ ભંડોળ દ્વારા, અમારું લક્ષ્ય એઆઈ, રોબોટિક્સ, ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટિંગ, મશીન લર્નિંગ, સચોટ ઉત્પાદન અને બાયોટેક જેવી અત્યાધુનિક તકનીકીઓના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવાનું છે."

તેનો ઉદ્દેશ ઉભરતા ઉદ્યોગસાહસિકોને પ્રારંભિક તબક્કાની નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવાનો છે, જેઓ મૂડીના પરંપરાગત સ્વરૂપો સુધી પહોંચવામાં પડકારોનો સામનો કરે છે. આ ફાળવણી વિક્ષેપકારક ટેકનોલોજી પર કામ કરતા સ્ટાર્ટઅપ્સને પ્રોટોટાઇપ્સ સ્કેલ કરવા, સંશોધન અને વિકાસ હાથ ધરવા અને ગો-ટુ-માર્કેટ વ્યૂહરચનાઓને વેગ આપવા સક્ષમ બનાવીને સશક્ત બનાવશે.

આ ભંડોળ ખાસ કરીને આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ, મશીન લર્નિંગ, ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટિંગ, રોબોટિક્સ, ચોક્કસાઇપૂર્વકનું ઉત્પાદન, બાયોટેક અને સેમીકન્ડક્ટર ડિઝાઇન જેવા અત્યાધુનિક ક્ષેત્રોમાં કાર્યરત સ્ટાર્ટઅપ્સ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે, જ્યાં લાંબા સગર્ભાવસ્થાના સમયગાળા અને ઊંચી મૂડીની જરૂરિયાતો ઘણીવાર અવરોધો ઉભા કરે છે. દર્દીઓની મૂડી એકઠી કરીને, સરકારનું લક્ષ્ય સ્વદેશી ટેકનોલોજી સોલ્યુશન્સની મજબૂત પાઇપલાઇન બનાવવાનું છે, જે રાષ્ટ્રીય પ્રાથમિકતાઓને સંબોધિત કરી શકે અને ભારતને વૈશ્વિક નવીનતાના નેતા તરીકે સ્થાન આપી શકે.

આ પહેલ સ્વનિર્ભર અને ભવિષ્યલક્ષી સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમને પ્રોત્સાહન આપવાની સરકારની કટિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે, જ્યાં ભારતનાં દરેક ખૂણેથી આવેલા યુવાન સંશોધકોને સંસાધનો અને તકોની સમાન સુલભતા છે.

શ્રી ગોયલે પ્રારંભિક તબક્કાના ઉદ્યોગસાહસિકો માટે મૂળભૂત માળખાગત સુવિધા અને સહિયારી સુવિધાઓ પ્રદાન કરવા માટે દરેક રાજ્યમાં ઓછામાં ઓછું એક સહાયક કેન્દ્ર સ્થાપિત કરવા સિડબીને અપીલ કરી હતી. સહિયારી સુવિધાઓના અભાવને કારણે પોતાના 3D પ્રિન્ટરમાં રોકાણ કરનાર સ્ટાર્ટઅપ સાથેની તેમની વાતચીતને યાદ કરતા મંત્રીશ્રીએ સુલભ પ્રોટોટાઇપિંગ સંસાધનોના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો.

તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, "આપણે ભારતની સંપૂર્ણ ક્ષમતાને નિયમન દ્વારા નહીં, સુવિધા દ્વારા ખોલવી જોઈએ. સરકાર અહીં તમારી યાત્રાને ટેકો આપવા આવી છે, તેને નિયંત્રિત કરવા માટે નહીં, "તેમણે સમાપન કર્યું.

શ્રી ગોયલે ભારતની યુવા પેઢીને એઆઈ, સેમિકન્ડક્ટર્સ અને ડીપ-ટેક જેવા ઉભરતા ક્ષેત્રોમાં અગ્રેસર થવા અને દેશના ભારત તરફના માર્ગને આકાર આપવા અપીલ કરી હતી.

AP/IJ/GP/JD