પરિચય

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી 6 એપ્રિલના રોજ રામનવમીના પાવન પર્વ પર તમિલનાડુની મુલાકાત દરમિયાન ન્યૂ પમ્બન બ્રિજનું ઉદઘાટન કરશે.

ન્યૂ પમ્બન બ્રિજ ભારતની એન્જિનીયરિંગ ક્ષમતા અને સ્વપ્નદ્રષ્ટા માળખાગત વિકાસનો પુરાવો છે. ઇતિહાસમાં મૂળ ધરાવતી તેની વાત 1914ની  છે. જ્યારે બ્રિટિશ ઇજનેરોએ મૂળ પમ્બન બ્રિજનું નિર્માણ કર્યું હતું, જે કેન્ટિલેવર (ધાતુ અથવા લાકડાનો લાંબો ટુકડો જે પુલના છેડાને ટેકો આપવા માટે દિવાલથી વિસ્તરેલો હોય છે)નું માળખું રામેશ્વરમ ટાપુને મુખ્ય ભૂમિ ભારત સાથે જોડવા માટે શેરઝર રોલિંગ લિફ્ટ સ્પાન સાથે બાંધવામાં આવ્યું હતું.

એક સદીથી પણ વધુ સમય સુધી તે યાત્રાળુઓ, પ્રવાસીઓ અને વેપાર માટે નિર્ણાયક જીવનરેખા તરીકે સેવા આપી હતી. જો કે, કઠોર દરિયાઇ વાતાવરણ અને વધતી જતી પરિવહનની માંગને કારણે આધુનિક ઉકેલની જરૂર પડી હતી. 2019માં ભારત સરકારે તકનીકી રીતે અદ્યતન, ભવિષ્ય માટે તૈયાર રિપ્લેસમેન્ટના નિર્માણને મંજૂરી આપી હતી.

આનું પરિણામ એ આવ્યું છે કે ભારતનો સૌપ્રથમ વર્ટિકલ લિફ્ટ રેલવે સી બ્રીજ છે,  જે તામિલનાડુની પાલ્ક સ્ટ્રેટમાં ફેલાયેલો 2.07 કિલોમીટર લાંબો અજાયબી છે. નવીનતા સાથે વારસાનું મિશ્રણ કરીને ન્યૂ પમ્બન પુલ આ પ્રદેશના સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક મહત્વને જાળવી રાખે છે એટલું જ નહીં, ડિઝાઇન, કનેક્ટિવિટી અને પ્રાદેશિક વિકાસમાં પણ નોંધપાત્ર પ્રગતિ દર્શાવે છે.

નવા પમ્બન બ્રિજનું નિર્માણ રેલવે મંત્રાલય હેઠળની નવરત્ન પીએસયુ રેલ વિકાસ નિગમ લિમિટેડ (RVNL) દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું.

ન્યૂ પમ્બન બ્રિજની મુખ્ય વિશેષતાઓ:

72.5 મીટરના નેવિગેશનલ સ્પાનને 17 મીટર સુધી ઉઠાવી શકાય છે, જેનાથી મોટા જહાજો નીચેથી પસાર થઈ શકે છે.

નવો પુલ હાલના પુલ કરતા 3 મીટર ઊંચો છે, જે દરિયાઇ કનેક્ટિવિટીમાં સુધારો કરે છે.

સબસ્ટ્રક્ચર બે ટ્રેક માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે, જેમાં સુપરસ્ટ્રક્ચર શરૂઆતમાં એક જ લાઇનને સમાવે છે.

આધુનિક સામગ્રી અને ઇજનેરી તકનીકોનો ઉપયોગ પુલના આયુષ્યને સુનિશ્ચિત કરશે.

આ પુલનું નિર્માણ સ્ટેનલેસ સ્ટીલ મજબૂતીકરણ, હાઈ-ગ્રેડ પ્રોટેક્ટિવ પેઇન્ટ અને સંપૂર્ણપણે વેલ્ડેડ સાંધાઓથી કરવામાં આવ્યું છે.

ખાસ પોલિસેલોક્સેન કોટિંગ તેને કાટ સામે રક્ષણ આપે છે, જે કઠોર દરિયાઇ વાતાવરણમાં દીર્ધાયુષ્યને સુનિશ્ચિત કરે છે.

નવા પમ્બન બ્રિજની જરૂરિયાત અને વિઝન

21મી સદીની શરૂઆતમાં, જૂનો પુલ હવે આધુનિક પરિવહનની માંગને પહોંચી વળી શક્યો ન હતો. ટ્રાફિકના વધતા જતા જથ્થાની સાથે સાથે ઝડપી અને સલામત જોડાણની જરૂરિયાતએ સરકારને એક નવા માળખાની કલ્પના કરવાની પ્રેરણા આપી કે જે ટેક્નોલૉજિકલ રીતે અદ્યતન, ટકાઉ અને ભવિષ્ય માટે તૈયાર હોય.

અત્યાધુનિક દરિયાઈ પુલનું નિર્માણ, જે વધતા જતા ટ્રાફિકને સમાવી શકે, ટકાઉપણું સુનિશ્ચિત કરી શકે અને દરિયાઈ નેવિગેશનને સરળ બનાવી શકે. નવા પમ્બન બ્રિજની કલ્પના તેના પુરોગામીની મર્યાદાઓને દૂર કરવા માટે કરવામાં આવી હતી, જ્યારે ઉન્નત પ્રાદેશિક જોડાણ અને આર્થિક વિકાસ માટેનો માર્ગ મોકળો થયો હતો.

ન્યૂ પમ્બન બ્રિજ એ સુનિશ્ચિત કરવા માટે સેટ કરવામાં આવ્યો છેઃ

• પરિવહનમાં વધારો: ભારે રેલવે ટ્રાફિક અને ઝડપી ટ્રેનોને અનુકૂળ.
• દરિયાઇ સંકલન: મોટા જહાજોને વિક્ષેપ વિના પસાર થવાની મંજૂરી આપવી.
• ટકાઉપણુંઃ લઘુતમ જાળવણી સાથે 100 વર્ષથી વધુ આયુષ્ય સુનિશ્ચિત કરવું.

આધુનિક બાંધકામની ટેકનિક

મૂળ 1914નો પુલ વેપાર અને તીર્થયાત્રા માટે મહત્વપૂર્ણ હતો, પરંતુ હવે તે આધુનિક રેલવેની માંગ માટે યોગ્ય નથી. આ પ્રદેશની ધરતીકંપની પ્રવૃત્તિ, ચક્રવાત અને દરિયાઇ કાટને ધ્યાનમાં રાખીને, એક સ્થિતિસ્થાપક, તકનીકી રીતે અદ્યતન રિપ્લેસમેન્ટ જરૂરી હતું. રેલવે મંત્રાલય હેઠળની રેલ વિકાસ નિગમ લિમિટેડ (RVNL)એ આ પ્રોજેક્ટનું નેતૃત્વ કર્યું હતું અને એ સુનિશ્ચિત કર્યું હતું કે તે ઊંચી ઝડપ, ભાર અને દરિયાઈ જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરે છે. આ નવો પુલ ભારતની સલામતી, ટકાઉપણા અને નવીનતામાં માળખાગત ક્ષમતાઓ પ્રદર્શિત કરવાની સાથે કનેક્ટિવિટીમાં વધારો કરશે.

1. લોન્ચીંગ પદ્ધતિની પસંદગી

• મર્યાદિત સપોર્ટ સ્ટ્રક્ચર્સ, લો શોર ડ્રાફ્ટ, શિપ ટ્રાફિક, ફિશિંગ પ્રવૃત્તિ અને મજબૂત દરિયાઇ પ્રવાહો જેવી સાઇટની મર્યાદાઓએ પરંપરાગત લિફ્ટ સ્પાન લોન્ચિંગ પદ્ધતિઓને અશક્ય બનાવી દીધી હતી.
• આ સોલ્યુશનનો ઉપયોગ સનટેક કન્સ્ટ્રક્શન એન્જિનિયરિંગ કન્સલ્ટન્ટ્સ દ્વારા ડિઝાઇન કરવામાં આવેલા અને આઇઆઇટી મદ્રાસ દ્વારા ચકાસવામાં આવેલા 'ઓટો લોન્ચિંગ મેથડ ઓન રિલેશનશિપ પ્રિન્સિપલ'નો ઉપયોગ કરીને લિફ્ટ સ્પાન ગર્ડરને પિયર-ટુ-પિયર લોન્ચ કરવાનો હતો.

2. પરિવહન, એસેમ્બલી અને અંતિમ વેલ્ડીંગ

• પેઇન્ટિંગ અને નિરીક્ષણ પછી ભાગોને ટ્રક દ્વારા પમ્બન લઈ જવામાં આવ્યા, જ્યાં બે EOT ક્રેન (ઇલેક્ટ્રિક ઓવરહેડ ટ્રાવેલિંગ ક્રેન્સ) સાથેના કામચલાઉ પ્લેટફોર્મ દ્વારા ગર્ડર એસેમ્બલીને સક્ષમ બનાવવામાં આવી. ખાસ હટમાં વેલ્ડીંગ હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું, PAUT (ફેઝ્ડ એરે અલ્ટ્રાસોનિક ટેસ્ટિંગ) દ્વારા સાંધાઓનું નિરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું, અને મેટલાઇઝેશન અને પેઇન્ટિંગ દ્વારા કાટ સંરક્ષણ પૂર્ણ કરવામાં આવ્યું હતું.
• મેટલાઇઝિંગ અને પેઇન્ટિંગથી કાટ સામે રક્ષણ પૂર્ણ થયું, જેનાથી માળખાકીય અખંડિતતા સુનિશ્ચિત થઈ.

3. લિફ્ટ સ્પાનનું લોન્ચિંગ

• એબ્યુટમેન્ટ નંબર 2 ખાતે એસેમ્બલી પછી, 448.305 મીટર લિફ્ટ સ્પાનને પિયર્સ 77-78 ખાતે 90 ક્રમમાં લોન્ચિંગ ગર્ડર્સ અને ઓટો-લોન્ચિંગ પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરીને લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં કાઉન્ટરવેઇટ 2.65 ડિગ્રી વળાંક સાથે ચોક્કસ ગતિવિધિ સુનિશ્ચિત કરે છે. 

4. લોન્ચીંગ સિસ્ટમના ઘટકો

• મુખ્ય ઘટકોમાં સ્ટીલ સ્ટૂલ, સ્ટેનલેસ સ્ટીલ સ્લાઇડિંગ બેઝ અને ગાઇડ રોલર્સ સાથે સ્વિંગ-ટાઇપ ટ્રાવર્સ બેઝનો સમાવેશ થતો હતો. બે આગળના લોન્ચિંગ ગર્ડર (દરેક 51 મીટર) અને બે પાછળના (દરેક 47 મીટર) ઘણા બધા બિંદુઓ પર સપોર્ટેડ હતા.
• દરેક ગર્ડર સેટમાં લગભગ 10 MT કાઉન્ટરવેઇટ હતા. ટૂથ પ્લેટો જેક પિસ્ટનને પકડી રાખતી હતી, અને 200T હિલમેન રોલર્સ સરળ ગતિશીલતાને સક્ષમ બનાવતા હતા. પીવોટ્સ 360° પરિભ્રમણની મંજૂરી આપે છે. પુશ/પુલ જેક્સ (50T, 1000mm સ્ટ્રોક) એ સ્પાન મૂવમેન્ટને સક્ષમ બનાવ્યું, જેના માટે 13.375T-18.725T બળની જરૂર હતી, જેમાં લેટરલ રેઝિસ્ટન્સનો પણ સમાવેશ થાય છે,

5. હાઇડ્રોલિક જેકિંગ અને ફાઇનલ પ્લેસમેન્ટ

• આઠ 200T હાઇડ્રોલિક જેકે સ્પાન ઉપાડ્યો અને ગર્ડર્સને ફરીથી ગોઠવ્યા.
• છેડાના ક્રોસ ગર્ડર્સ પર ફ્રેમ પર માઉન્ટ થયેલ, તેઓ હલનચલન દરમિયાન લટકેલા રહ્યા અને દરેક થાંભલા પર એડજસ્ટેબલ સ્ટૂલ દ્વારા ટેકો આપવામાં આવ્યો, જે ચોક્કસ સ્થાન સુનિશ્ચિત કરે છે.

6. લિફ્ટ સ્પાન મુવમેન્ટ ક્રમ

• લોન્ચિંગ ગર્ડરો ગોઠવાયેલા અને સ્પાન લોડ સાથે, હલનચલન શરૂ થયું. દરેક પિયરમાં 20 મીટરનું અંતર હતું. 75.70 મીટરના ગાળામાં દરેક વીયર દીઠ બે ચાલની જરૂર પડતી હતી- 16 મીટર (પિયર પર પાછળનો ભાગ), ત્યારબાદ 4 મીટર (આગળના થાંભલા પર આગળનો ભાગ).
• પાછળના અને આગળના ગર્ડર વારાફરતી આગળના પિયર્સ તરફ આગળ વધ્યા. 448.325 મીટર સુધી 90થી વધુ સિક્વન્સનું પુનરાવર્તન કરવામાં આવેલી આ પ્રક્રિયામાં પ્રત્યેક પિયરમાં 2-3 દિવસનો સમય લાગતો હતો. એક વખત તેની અંતિમ સ્થિતિમાં આવી ગયા બાદ, કામચલાઉ ઉપકરણને દૂર કરવામાં આવ્યું હતું અને તેનો ગાળો બેરિંગ્સ પર ઘટાડી દેવામાં આવ્યો હતો.

7. ટાવર્સ ઊભા કરવા

• ટાવર્સને 28 સેગમેન્ટમાં બનાવવામાં આવ્યા હતા, પેઇન્ટ કરવામાં આવ્યા હતા અને ટ્રેલરનો ઉપયોગ કરીને પમ્બન લઇ જવામાં આવ્યા હતા.
• એક અસ્થાયી જેટીથી સેગમેન્ટ્સને 150 એમટી ક્રેન દ્વારા બાર્જ પર લોડ કરવાની અને નૌકાઓ દ્વારા વહન કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. એક દરિયાઇ ક્રેને નેવિગેશનલ ચેનલ નજીક સેગમેન્ટ્સ શરૂ કર્યા.
• ટાવર્સને લિન્ટલ દ્વારા જોડવામાં આવ્યા હતા, જે 21.30 મીટર × 6. 80 મીટર × 4.50 મીટરના મશીન રૂમની રચના કરે છે, જેમાં લિફ્ટિંગ સિસ્ટમ છે. ઓરડાનું વજન ~100 એમટી છે, જેમાં દરેક છેડે 315 એમટી કાઉન્ટરવેઇટ્સ છે, જે સંતુલન અને સરળ કામગીરીની ખાતરી આપે છે.

 

નિર્માણમાં પડકારો: અવરોધોને દૂર કરવા

નવા પમ્બન પુલના નિર્માણમાં પર્યાવરણીય અવરોધોથી માંડીને લોજિસ્ટિક જટિલતાઓ સુધીના અસંખ્ય પડકારો રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા. પાલ્ક સામુદ્રધુનીનું તોફાની પાણી, ભારે પવન અને અણધાર્યા હવામાનની પેટર્નને કારણે બાંધકામ પ્રક્રિયામાં મુશ્કેલીઓ ઊભી થઈ હતી. તદુપરાંત, આ પ્રદેશની ચક્રવાત અને ધરતીકંપની પ્રવૃત્તિ પ્રત્યેની સંવેદનશીલતાને કારણે કાળજીપૂર્વકના આયોજન અને મજબૂત ડિઝાઇનની જરૂર પડી હતી.

અન્ય એક નોંધપાત્ર પડકાર લોજિસ્ટિક્સનું સંચાલન કરવાનો હતો, ખાસ કરીને દૂરસ્થ બાંધકામ સ્થળ પર ભારે સામગ્રીનું પરિવહન. સમયસર ડિલિવરી સુનિશ્ચિત કરવા માટે ટીમે ભરતીની શરતો દ્વારા આપવામાં આવતી સાંકડી સમયમર્યાદાનો સૌથી વધુ ઉપયોગ કરવો પડ્યો હતો. આ અવરોધો હોવા છતાં, ઇજનેરો અને કામદારોએ નોંધપાત્ર ચાતુર્ય દર્શાવ્યું હતું, જેમાં નવીન ઉકેલો, અદ્યતન ટેક્નોલૉજી અને મુશ્કેલીઓને દૂર કરવા અને પુલને સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ કરવા માટે અવિરત નિશ્ચયનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.

સમગ્ર પ્રોજેક્ટના અમલીકરણ દરમિયાન; જેમાં 1,400 ટનથી વધુ ફેબ્રિકેશન, લિફ્ટ સ્પાનનું લોન્ચિંગ અને 99 ગર્ડર તેમજ દરિયામાં હાથ ધરવામાં આવેલા ટ્રેક અને ઇલેક્ટ્રિફિકેશનનું કામ સામેલ હતું, આ સમગ્ર ઓપરેશન એક પણ ઇજા વિના પૂર્ણ કરવામાં આવ્યું હતું.

ભારત વૈશ્વિક સ્તરે પોતાનું સ્થાન બનાવી રહ્યું છે

જ્યારે નવો પમ્બન બ્રિજ ભારતનો પ્રથમ વર્ટિકલ લિફ્ટ સી બ્રિજ છે, ત્યારે તે અન્ય વૈશ્વિક સ્તરે માન્યતા પ્રાપ્ત પુલો સાથે સમાનતા ધરાવે છે, જે તેમની તકનીકી પ્રગતિ અને અનન્ય ડિઝાઇન માટે જાણીતા છે. જેમાં અમેરિકાના ગોલ્ડન ગેટ બ્રિજ, લંડનમાં ટાવર બ્રિજ અને ડેનમાર્ક-સ્વીડનના ઓરેસન્ડ બ્રિજનો સમાવેશ થાય છે. આ દરેક આઇકોનિક માળખું, ડિઝાઇન અને કાર્યક્ષમતામાં ભિન્ન હોવા છતાં, ઇજનેરી ઉત્કૃષ્ટતાના શિખરનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. હવે, નવો પમ્બન બ્રિજ તેમની કંપનીમાં ગર્વથી ઉભો છે, જે ભારતની દરિયાકિનારાની અને ધરતીકંપની પરિસ્થિતિઓ દ્વારા ઉભા થયેલા પડકારો સાથે અત્યાધુનિક ટેકનોલોજીનો સમન્વય કરે છે.

સલામતી અને પર્યાવરણીય લાક્ષણિકતાઓ

નિષ્કર્ષ
ન્યૂ પમ્બન બ્રિજ એ નવીનતા સાથે પરંપરાને મિશ્રિત કરવાની ભારતની ક્ષમતાનું પ્રતીક છે. પર્યાવરણીય, લોજિસ્ટિક અને ટેકનિકલ પડકારોનો સામનો કરીને આ અત્યાધુનિક વર્ટિકલ લિફ્ટ રેલવે બ્રિજ દેશની વધતી જતી માળખાગત ક્ષમતાઓનો ગર્વનો પુરાવો છે. તેની આધુનિક ડિઝાઇન, ઉન્નત સુરક્ષા વિશેષતાઓ અને ટકાઉપણા પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતા સાથે, પુલ માત્ર મહત્વપૂર્ણ પરિવહન કડીને પુનર્જીવિત કરે છે, પરંતુ પ્રાદેશિક જોડાણ અને આર્થિક વિકાસને પણ મજબૂત બનાવે છે. જેમ કે ટ્રેનો અને વહાણો સહેલાઇથી પસાર થવા માટે તૈયાર છે, તેથી પુલ જ્યારે દ્રષ્ટિ નિશ્ચયને પૂર્ણ કરે છે ત્યારે શું પ્રાપ્ત કરી શકાય છે તેની યાદ અપાવે છે.

સંદર્ભો:

• રેલવે મંત્રાલય

પીડીએફ ડાઉનલોડ કરવા માટે અંહિ ક્લિક કરો

 

AP/IJ/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com

(Release ID: 2119171)