કેન્દ્રીય જલ શક્તિ મંત્રી શ્રી સી. આર. પાટીલે આજે નવી દિલ્હીમાં વેબ આધારિત જળાશય સંગ્રહ નિરીક્ષણ પ્રણાલી (આરએસએમએસ) પોર્ટલનો શુભારંભ કરાવ્યો હતો. સેન્ટ્રલ વોટર કમિશન દેશના 161 મહત્વપૂર્ણ જળાશયોની લાઇવ સ્ટોરેજ ક્ષમતાનું નિરીક્ષણ કરે છે, દર ગુરુવારે સાપ્તાહિક બુલેટિન બહાર પાડે છે. એફઆરએલ ખાતે આ જળાશયોની કુલ જીવંત સંગ્રહ ક્ષમતા 182.375 બીસીએમ છે, જે દેશમાં ઊભી કરવામાં આવેલી કુલ લાઇવ સ્ટોરેજ ક્ષમતાના આશરે 70.74 ટકા જેટલી છે. આ બુલેટિન પીએમઓ, નીતિ આયોગ, એમઓજેએસ, એમઓપી, એમઓએ એન્ડ એફડબ્લ્યુ, આઇએમડી, ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ ઓથોરિટીઝ અને તમામ સંબંધિત રાજ્યોને મોકલવામાં આવે છે તેમજ સીડબ્લ્યુસીની વેબ સાઇટ પર અપલોડ કરવામાં આવે છે. સ્ટોરેજ પોઝિશનને દર ગુરુવારે અપડેટ કરવામાં આવે છે અને સ્ટોરેજની (સંભવિત) ગંભીર સ્થિતિના કિસ્સામાં સંબંધિત રાજ્ય સરકારોને સલાહ આપવામાં આવે છે.

હાલની સિસ્ટમમાં બુલેટિનમાં સમાવેશ કરવા માટે વિવિધ ગ્રાફ, ચાર્ટ્સ અને ટેબલ્સ વગેરેની મેન્યુઅલ જનરેશનનો સમાવેશ થાય છે. જો કે, નવા પોર્ટલમાં તમામ જરૂરી ડેટા વિશ્લેષણ અને અંતિમ બુલેટિન જારી કરવા સહિતના નકશા, કોષ્ટકો, ગ્રાફ વગેરે જનરેટ કરવા, એકવાર પોર્ટલમાં ડેટા દાખલ થયા પછી બટન (ઓ) પર ક્લિક કરીને આપમેળે કરવામાં આવશે. વળી, આ પોર્ટલ દ્વારા સામાન્ય જનતા કોઈ ખાસ જળાશય કે સમગ્રતયા કોઈ પણ રાજ્ય કે દેશની સંગ્રહ સ્થિતિ વિશે માહિતી મેળવી શકે છે. જરૂર પડે તો કોઇ પણ વ્યક્તિ પોર્ટલ પરથી બુલેટિન પણ ડાઉનલોડ કરી શકે છે. આજે એટલે કે 3-4-2025ના રોજ કેન્દ્રીય જળશક્તિ મંત્રીના હસ્તે વેબ આધારિત જળાશય સંગ્રહ દેખરેખ પ્રણાલી (આરએસએમએસ) પોર્ટલના શુભારંભ સાથે નાણાકીય વર્ષ 2025-26નું પ્રથમ બુલેટીન બહાર પાડવામાં આવ્યું છે.

જળાશયોની જીવંત સંગ્રહ સ્થિતિ નિર્ણય લેનારાઓ માટે તેના ઘરેલુ, કૃષિ, શક્તિ, નેવિગેશન અને મનોરંજનના ઉપયોગની દ્રષ્ટિએ પાણીની જરૂરિયાતોને અગ્રતા આપવા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ઇનપુટ છે. તે દેશમાં જળ સુરક્ષાનું સ્તર સૂચવે છે. તે સંબંધિત અધિકારીઓને દેશભરમાં વિવિધ કૃષિ પ્રવૃત્તિઓની યોજના બનાવવામાં પણ મદદ કરે છે.

પાણી એક મહત્ત્વપૂર્ણ સંસાધન છે, જે માત્ર આપણા રોજિંદા જીવનને જ નહીં, પરંતુ આપણા સમુદાયોની આર્થિક અને સામાજિક સુખાકારીને પણ ટેકો આપે છે. ભારતની વસ્તીના નોંધપાત્ર હિસ્સા માટે, ખાસ કરીને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં, કૃષિ એ આવક અને આજીવિકાનો પ્રાથમિક સ્રોત છે. જળાશયો સિંચાઈ માટે નિર્ણાયક છે કારણ કે તે ભીના સમયગાળા દરમિયાન પાણીનો સંગ્રહ કરે છે, જે સૂકી ઋતુમાં કૃષિ ઉપયોગ માટે તેના નિયંત્રિત પ્રકાશનને સક્ષમ બનાવે છે, પાક માટે વિશ્વસનીય પાણી પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરે છે અને પાણીની અછતની અસરોને ઘટાડે છે. તેઓ શુષ્ક ઋતુ દરમિયાન સલામતી પણ પૂરી પાડે છે અને આત્યંતિક હવામાનની પેટર્નની અસરોને ઘટાડવામાં અમને મદદ કરે છે, જે આબોહવા પરિવર્તનને કારણે વધુ વારંવાર અને તીવ્ર બની રહી છે.

 

AP/IJ/GP/JD

(Release ID: 2118551) Visitor Counter : 49