কেন্দ্ৰীয় গৃহ তথা সমবায় মন্ত্ৰী শ্ৰী অমিত শ্বাহে আজি ৰাজ্যসভাত দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা (সংশোধনী) বিধেয়ক, ২০২৪ সন্দৰ্ভত আলোচনাত প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰে। আলোচনাৰ অন্তত সদনে বিধেয়কখন গৃহীত কৰে।

আলোচনাৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই কেন্দ্ৰীয় গৃহ তথা সমবায় মন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে এই বিধেয়কৰ জৰিয়তে নৰেন্দ্ৰ মোদী চৰকাৰৰ উদ্দেশ্য হৈছে কেন্দ্ৰ, ৰাজ্য চৰকাৰ, সকলো পঞ্চায়ত আৰু নাগৰিকক দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনাৰ বাবে সংযোগ কৰা আৰু ইয়াত ক্ষমতাৰ কেন্দ্ৰীকৰণৰ কোনো প্ৰশ্নই উত্থাপন নহয়। তেওঁ কয় যে এই বিধেয়কৰ জৰিয়তে দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনাৰ জৰিয়তে দুৰ্যোগৰ বিৰুদ্ধে যুঁজখনক প্ৰতিক্ৰিয়াশীল দৃষ্টিভংগীৰ পৰা কেৱল সক্ৰিয় নহয়, উদ্ভাৱনীমূলক আৰু অংশগ্ৰহণমূলক দৃষ্টিভংগীলৈ লৈ যোৱাৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে দুৰ্যোগৰ আশংকা হ্ৰাসৰ বাবে প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে বিশ্বৰ সন্মুখত দহ দফীয়া এজেণ্ডা ৰাখিছিল, যিটো ৪০খনতকৈও অধিক দেশে গ্ৰহণ কৰিছে। তেওঁ কয় যে এই বিধেয়কত কেৱল ৰাজ্য চৰকাৰ আৰু স্থানীয় ইউনিটেই নহয়, সমাজৰো অংশগ্ৰহণ আশা কৰা হৈছে। ইয়াত ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ লগতে স্থানীয় পৰ্যায়তো পৰিকল্পনাৰ পৰিসৰ ৰখা হৈছে আৰু প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ক্ষমতা আৰু কৰ্তব্যও স্পষ্ট কৰা হৈছে। শ্ৰী শ্বাহে কয় যে প্ৰতিষ্ঠানসমূহক শক্তিশালী আৰু জবাবদিহি নকৰাকৈ দুৰ্যোগৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিব নোৱাৰি আৰু এই দুয়োটা কাম এই বিধেয়কত কৰা হৈছে। তেওঁ কয় যে এই দুৰ্যোগ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ সৈতে প্ৰত্যক্ষভাৱে জড়িত আৰু ইয়াৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ আমি গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ বাবে চিন্তা কৰা উচিত। তেওঁ কয় যে ভাৰতে হাজাৰ হাজাৰ বছৰ ধৰি এই দিশত আগবাঢ়ি আহিছে আৰু মোদী চৰকাৰে এই পৰম্পৰাক আগুৱাই নিয়াৰ বাবে কাম কৰি আছে।

কেন্দ্ৰীয় গৃহ তথা সমবায় মন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে ২০০৫ চনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা আইন বলবৎ হয় আৰু ইয়াৰ অধীনত ৰাষ্ট্ৰীয় দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা প্ৰাধিকৰণ (এনডিএমএ), ৰাজ্যিক দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা প্ৰাধিকৰণ (এছডিএমএ) আৰু জিলা দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা প্ৰাধিকৰণ (ডিডিএমএ) গঠন কৰা হয়। তেওঁ কয় যে এই সমগ্ৰ বিধেয়কখন কাৰ্যকৰী কৰাৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ দায়িত্ব ৰাজ্য চৰকাৰৰ অধীনত থকা ডিডিএমএৰ ওপৰত, সেয়েহে ক’তো যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় গাঁথনিৰ ক্ষতি কৰাৰ সম্ভাৱনা নাই। শ্ৰী শ্বাহে কয় যে আৰ্থিক সাহায্যৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় দুৰ্যোগ প্ৰশমন পুঁজি (এনডিএমএফ) আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় দুৰ্যোগ সঁহাৰি পুঁজি (এনডিআৰএফ) গঠন কৰা হৈছে। তেওঁ কয় যে পঞ্চদশ বিত্ত আয়োগে দুৰ্যোগ সাহায্যৰ বৈজ্ঞানিক ব্যৱস্থা কৰিছে আৰু মোদী চৰকাৰে ইয়াত নিৰ্ধাৰিত ধনতকৈ এটকাও কমকৈ কোনো ৰাজ্যক দিয়া নাই, বৰঞ্চ অধিক ধনহে আবণ্টন দিছে।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে ক’ভিড-১৯ৰ দৰে বিশ্ব মহামাহী, বৰ্ধিত নগৰীকৰণ আৰু অস্বাভাৱিক বৰষুণ আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বাবে দুৰ্যোগৰ আকাৰ আৰু পৰিসৰ দুয়োটা পৰিৱৰ্তন হৈছে। গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে দুৰ্যোগৰ পৰিৱৰ্তিত আকাৰ আৰু পৰিসৰৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ আমি পদ্ধতি আৰু ব্যৱস্থা সলনি কৰাৰ লগতে প্ৰতিষ্ঠানসমূহক জবাবদিহি কৰি ক্ষমতা প্ৰদান কৰিব লাগিব। তেওঁ কয় যে ইয়াৰ বাবে এই বিধেয়কখন দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা সমস্যাৰ ফলপ্ৰসূ আৰু ব্যাপক সমাধানৰ বাবে অনা হৈছে। শ্ৰী শ্বাহে কয় যে ইয়াৰ বাবে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ সকলো অংশীদাৰ, মন্ত্ৰালয় আৰু বিভাগ, সকলো ৰাজ্য চৰকাৰ, কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বেচৰকাৰী সংস্থাৰ পৰাও পৰামৰ্শ লোৱা হৈছে। তেওঁলোকৰ পৰামৰ্শৰ ৮৯ শতাংশ গ্ৰহণ কৰি এই বিধেয়কখন সামগ্ৰিকভাৱে প্ৰস্তুত কৰা হৈছে বুলিও তেওঁ কয়।

কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে এই বিধেয়কৰ জৰিয়তে মোদী চৰকাৰে প্ৰতিক্ৰিয়াশীল সঁহাৰিৰ পৰা সক্ৰিয় বিপদ হ্ৰাসৰ দিশলৈ, মানুহৰ দ্বাৰা নিৰীক্ষণৰ পৰা এআই ভিত্তিক সঠিক সময়ৰ নিৰীক্ষণলৈ, ৰেডিঅ’ সতৰ্কবাণীৰ পৰা ছ’চিয়েল মিডিয়া, এপ আৰু মোবাইল সতৰ্কবাণীলৈ আৰু চৰকাৰৰ নেতৃত্বত সমাজ আৰু নাগৰিক জড়িত বহুমাত্ৰিক সঁহাৰিৰ প্ৰতি গুৰুত্ব দিয়াৰ পথত আগবাঢ়িব বিচাৰিছে। তেওঁ কয় যে এই সমগ্ৰ বিধেয়কখন দুৰ্যোগৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনোৱাৰ ক্ষেত্ৰত ক্ষমতা, গতি, কাৰ্যক্ষমতা আৰু নিখুঁততাক সামৰি লোৱা হৈছে। শ্বাহে কয় যে প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ নেতৃত্বত বিগত ১০ বছৰত দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনাৰ ক্ষেত্ৰত বহু পৰিৱৰ্তন হৈছে যাৰ বাবে আমি ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ লগতে আঞ্চলিক আৰু বিশ্ব শক্তি হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰিছো আৰু সমগ্ৰ বিশ্বই ইয়াক গ্ৰহণ কৰিছে। তেওঁ কয় যে ভাৰতৰ এই সফলতাৰ কাহিনী দীৰ্ঘম্যাদীভাৱে অটুট ৰাখিবলৈ এই বিধেয়কখন প্ৰয়োজনীয়।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে এই বিধেয়কখনে এনডিএমএ আৰু এছডিএমএ দুয়োটাকে ফলপ্ৰসূ কৰি তুলিব আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু ৰাজ্যিক পৰ্যায়ত দুৰ্যোগৰ তথ্যকোষ সৃষ্টি কৰা হ’ব। ইয়াত এটা নগৰ দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা প্ৰাধিকৰণ গঠনৰ কল্পনা কৰা হৈছে যিটো সম্পূৰ্ণৰূপে ৰাজ্য চৰকাৰসমূহৰ অধীনত থাকিব। তদুপৰি এই বিধেয়কখনে এনডিএমএ আৰু এছডিএমএক পঞ্চদশ বিত্ত আয়োগৰ পৰামৰ্শসমূহ ১০০% কাৰ্যকৰী কৰাৰ বাবে ব্লুপ্ৰিণ্ট তৈয়াৰ কৰাৰ বিধিগত ক্ষমতাও প্ৰদান কৰিব। তেওঁ কয় যে ইয়াত স্বচ্ছতা, আস্থা, বিশ্বাসযোগ্যতা আৰু জবাবদিহিতাক স্থান দিয়া হৈছে। শ্ৰী শ্বাহে লগতে কয় যে ইয়াত সুনিৰ্দিষ্ট ভূমিকা নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে আৰু নৈতিক দায়িত্বও স্থান দিয়া হৈছে। গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে সম্পদসমূহৰ সৰ্বোত্তম ব্যৱহাৰৰ বাবেও আমি দায়িত্ব নিৰ্ধাৰণ কৰিছো। তেওঁ কয় যে এই বিধেয়কৰ জৰিয়তে প্ৰস্তুতি, ভাল ব্যৱস্থাপনা আৰু সমন্বয়ৰ মাজত সহযোগিতাৰে দুৰ্যোগৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ প্ৰচেষ্টা চলোৱা হৈছে। এই চাৰিটা স্তম্ভত বহু সংস্কাৰ কৰা হৈছে আৰু ইয়াৰে এটাও সংস্কাৰ ক্ষমতাৰ কেন্দ্ৰীকৰণৰ বাবে নহয়।

কেন্দ্ৰীয় গৃহ তথা সমবায় মন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে যোৱা দহ বছৰত এফালে প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে পৰিৱেশ সুৰক্ষাৰ বাবে বহু কাম কৰিছে, আনফালে দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনাকো বহু আগুৱাই লৈ গৈছে। এফালে মোদীজীয়ে বিশ্বৰ সন্মুখত মিছন লাইফৰ কথা ক’লে আৰু আনফালে দহ দফীয়া দুৰ্যোগৰ আশংকা হ্ৰাসৰ এজেণ্ডাও ঘোষণা কৰে। তেওঁ কয় যে এফালে পৃথিৱীৰ সমৰ্থক মানুহ হ’বলৈ এটা নিৰ্দিষ্ট সুনিৰ্দিষ্ট কাৰ্যসূচী দিয়া হৈছিল, আনহাতে আনফালে ক’লিচন ফৰ ডিজাষ্টাৰ ৰেজিলিয়েণ্ট ইনফ্ৰাষ্ট্ৰাকচাৰ (চিডিআৰআই) বিশ্বৰ সন্মুখত উপস্থাপন কৰা হৈছিল, য’ত ৪৩খন দেশে সদস্যভূক্তি কৰিছে। শ্ৰী শ্বাহে কয় যে মোদী জীয়ে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সৌৰ মৈত্ৰী আৰু বিশ্ব জৈৱ ইন্ধন মৈত্ৰী আৰম্ভ কৰাৰ লগতে ভাৰতত জি-২০ সন্মিলন আয়োজন কৰা দুৰ্যোগৰ আশংকা হ্ৰাসৰ টাস্ক ফ’ৰ্চ গঠন কৰে। তেওঁ কয় যে এই দুয়োটা দিশতে প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদী আৰু তেওঁৰ নেতৃত্বত গঠিত চৰকাৰে নিখুঁতভাৱে আৰু অতি দূৰদৰ্শিতাৰে কাম কৰিছে। গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে এফালে পৰিৱেশ ৰক্ষা কৰি দুৰ্যোগ ৰোধৰ বাবে প্ৰচেষ্টা চলোৱা হৈছে আৰু আনফালে দুৰ্যোগৰ সৃষ্টি হ’লে মোদী জীয়ে গাঁৱৰ পৰা দিল্লীলৈকে বিজ্ঞানসন্মতভাৱে দুৰ্যোগৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ সম্পূৰ্ণ ব্যৱস্থা কৰিছে।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে ২০০১ চনত গুজৰাটৰ ভূজত হোৱা ভয়াৱহ ভূমিকম্পই কেৱল গুজৰাটেই নহয় সমগ্ৰ দেশ আৰু বিশ্বক কঁপাই তুলিছিল। তেওঁ কয় যে সেই সময়ত শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদী গুজৰাটৰ মুখ্যমন্ত্ৰী আছিল আৰু তেতিয়া তেওঁ ভাৰতত প্ৰথমবাৰৰ বাবে জলবায়ু পৰিৱৰ্তন বিভাগ স্থাপন কৰিছিল। সেই সময়ত মোদীজীয়ে গুজৰাটত জলবায়ু পৰিৱৰ্তন পুঁজি গঠন কৰিছিল আৰু ২০০৩ চনত গুজৰাটত ৰাজ্যিক দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা আইন প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল। শ্ৰী শ্বাহে কয় যে ২০১৩ চনত আহমেদাবাদত উষ্ণ প্ৰবাহৰ বাবে দেশৰ প্ৰথমখন চহৰ পৰ্যায়ৰ কাৰ্য্য পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰা হৈছিল আৰু মোদী জীয়ে ভূমিকম্পৰ পিছত পুনৰগঠন, সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰস্তুতি আৰু পুনৰ সংস্থাপনৰ বাবেও বিশদ পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰাৰ কাম কৰিছিল।

কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে ২০১৪ চনত শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদী প্ৰধানমন্ত্ৰী হোৱাৰ পিছত দেশত সাহায্যকেন্দ্ৰিক পদ্ধতিৰ পৰিৱৰ্তে এক সামগ্ৰিক আৰু সংহত পন্থা প্ৰৱৰ্তন কৰা হয়। প্ৰতিক্ৰিয়াশীল পদ্ধতিৰ পৰিৱৰ্তে সক্ৰিয় পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰা হৈছিল আৰু পূৰ্বৰ ন্যূনতম ক্ষয়ক্ষতিৰ লক্ষ্যৰ পৰিৱৰ্তে শূন্য ক্ষয়ক্ষতিৰ লক্ষ্যৰে দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা কৰা হৈছিল। তেওঁ কয় যে আজি চৰকাৰসমূহে কেৱল দুৰ্যোগৰ পিছত সাহায্য আৰু উদ্ধাৰৰ যত্ন লোৱাই নহয় দুৰ্যোগৰ পূৰ্বৰ বহু প্ৰস্তুতিও কৰিব লাগিব। শ্ৰী শ্বাহে কয় যে মোদী চৰকাৰে আগতীয়া সতৰ্কবাণী ব্যৱস্থা, যিমান পাৰি প্ৰতিৰোধ, প্ৰশমন, সময়মতে প্ৰস্তুতি আৰু দুৰ্যোগৰ আশংকা হ্ৰাসৰ ক্ষেত্ৰত অতি ভাল কাম কৰিছে। তেওঁ কয় যে ১৯৯৯ চনত যেতিয়া ওড়িশা ছুপাৰ চাইক্ল’নে আঘাত কৰিছিল তেতিয়া ১০ হাজাৰ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল, কিন্তু ২০১৯ চনত যেতিয়া ফানি ঘূৰ্ণীবতাহে আঘাত কৰিছিল তেতিয়া মাত্ৰ এজন লোকৰ মৃত্যু হৈছিল, এয়া আমাৰ পৰিৱৰ্তিত পন্থাৰ ফল। তেওঁ কয় যে ২০২৩ চনত যেতিয়া গুজৰাটত ঘূৰ্ণীবতাহ বিপৰ্যয়ে আঘাত কৰিছিল তেতিয়া এজনো ব্যক্তি বা প্ৰাণীৰ মৃত্যু হোৱা নাছিল আৰু ২০২৩ চনত আমি শূন্য ক্ষয়ক্ষতিৰ লক্ষ্যত উপনীত হৈছিলো। ঘূৰ্ণীবতাহৰ ফলত হোৱা প্ৰাণ আৰু সম্পত্তিৰ ক্ষতিৰ হাৰ ৯৮ শতাংশ হ্ৰাস পোৱাৰ লগতে উষ্ণ প্ৰবাহ সম্পৰ্কীয় মৃত্যুৰ হাৰো যথেষ্ট হ্ৰাস পোৱা বুলিও তেওঁ কয়।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে ২০০৪ চনৰ পৰা ২০১৪ চনলৈকে এছডিআৰএফৰ বাজেট আছিল ৩৮ হাজাৰ কোটি টকা, যিটো ২০১৪ চনৰ পৰা ২০২৪ চনলৈকে মোদী চৰকাৰে ১ লাখ ২৪ হাজাৰ কোটি টকালৈ বৃদ্ধি কৰিছিল।২০০৪ চনৰ পৰা ২০১৪ চনৰ ভিতৰত এনডিআৰএফক ২৮ হাজাৰ কোটি টকা দিয়া হৈছিল। ইয়াৰ বিপৰীতে ২০১৪ৰ পৰা ২০২৪লৈ চৰকাৰে এই ধনৰ পৰিমাণ ৮০ হাজাৰ কোটি টকালৈ বৃদ্ধি কৰে। শ্ৰী শ্বাহে কয় যে চৰকাৰে মুঠ ধনৰাশি ৬৬ হাজাৰ কোটি টকাৰ পৰা ২ লাখ কোটি টকাতকৈ অধিকলৈ বৃদ্ধি কৰিছে। কেন্দ্ৰীয় পুঁজিৰ পৰা মোদী চৰকাৰে ৰাজ্যসমূহক তিনিগুণতকৈ অধিক ধন আবণ্টন দিছে বুলিও তেওঁ কয়। তদুপৰি, ২৫০ কোটি টকাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আপদা সঁহাৰি সংৰক্ষিত বনাঞ্চল সৃষ্টি, ২০১৬ চনত প্ৰথম ৰাষ্ট্ৰীয় দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা পৰিকল্পনা প্ৰকাশ কৰে, যিটো চেণ্ডাইৰ কাঠামোৰ সৈতে সম্পূৰ্ণ মিল আছে, ২০১৮-১৯ চনত সুভাষ চন্দ্ৰ বসু দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা বঁটা স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু ২০১৮ চনত ৰাষ্ট্ৰীয় ঘূৰ্ণীবতাহৰ আশংকা প্ৰশমনৰ প্ৰথম পৰ্যায় ওড়িশা আৰু অন্ধ্ৰপ্ৰদেশত কৰা হৈছিল। তেওঁ কয় যে ২০২০-২১ চনত গৃহ মন্ত্ৰালয়ে সিদ্ধান্ত লৈছিল যে আন্তঃমন্ত্ৰালয়ৰ পৰামৰ্শদাতা দল (আই এম চি টি) প্ৰথমে গৈ তাৎক্ষণিক পৰ্যালোচনা কৰিব আৰু মোদী চৰকাৰে ৫ বছৰত ১০ দিনৰ ভিতৰত ৯৭টা আই এম চি টি প্ৰেৰণ কৰি তাৎক্ষণিক সহায় আগবঢ়োৱাৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল।

কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে বৰ্তমান ৰাষ্ট্ৰীয় আপদা সঁহাৰি বাহিনীৰ ১৬টা বেটেলিয়ন কাৰ্যক্ষম হৈ আছে আৰু বাহিনীটোৰ জোৱান দেখি মানুহে আশ্বস্ত অনুভৱ কৰিছে যে তেওঁলোক এতিয়া সুৰক্ষিত। তেওঁ কয় যে ভূমিস্খলনৰ ক্ষতিশংকা ব্যৱস্থাপনা, ডাঁৱৰ বিস্ফোৰণৰ ফলত হোৱা বান (জিএলঅ’এফ) আৰু নাগৰিক প্ৰতিৰক্ষা আৰু প্ৰশিক্ষণ ক্ষমতা নিৰ্মাণৰ বাবেও কাৰ্যসূচী গ্ৰহণ কৰা হৈছে। তেওঁ কয় যে বসুধৈৱ কুটুম্বকমৰ মনোভাৱেৰে এন ডি আৰ এফে ২০১৫ চনত নেপালত হোৱা ভূমিকম্পৰ সময়ত ‘অপাৰেচন মৈত্ৰী’, ২০১৮ চনত ইণ্ডোনেছিয়াত ‘অপাৰেচন সমুদ্ৰ মৈত্ৰী’, ২০২৩ চনত তুৰস্ক আৰু ছিৰিয়াত ‘অপাৰেচন দোষ্ট’, ম্যানমাৰত ‘অপাৰেচন কৰুনা’ আৰু ভিয়েটনামত ‘অপাৰেচন সদ্ভাৱ’ৰ বাবে এন ডি আৰ এফ আৰু মোদী জীৰ অপৰিসীম পদক্ষেপৰ প্ৰশংসা কৰে। তেওঁ কয় যে এন ডি আৰ এফে আমাৰ দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা ব্যৱস্থাৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত স্বীকৃতি লাভ কৰিবলৈ কাম কৰিছে।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে ভাৰত চৰকাৰে জাপান, তাজিকিস্তান, মংগোলিয়া, বাংলাদেশ, ইটালী, তুৰ্কমেনিস্তান, মালদ্বীপ আৰু উজবেকিস্তানৰ সৈতে দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা আৰু আপদাৰ আশংকা হ্ৰাসৰ বাবে চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰিছে। এই দেশসমূহৰ ভৌগোলিক অৱস্থাত কোনোবা নহয় কোনোবা আপদাৰ সম্ভাৱনা আছে, যিটো ভাৰততো সম্ভৱপৰ। তেওঁ কয় যে আমি এই দেশসমূহে আমাৰ উত্তম পদ্ধতিৰ সুবিধা লাভ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছো আৰু তেওঁলোকৰ উত্তম পদ্ধতিৰ সুবিধা আমিও পাওঁ। বুজাবুজি চুক্তিৰ উপৰিও ২০১৫, ২০১৬, ২০১৯, ২০২০, ২০২৩ বছৰত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আলোচনা চক্ৰও অনুষ্ঠিত হয় য’ত চাৰ্ক, ব্ৰিকছ, এছচিঅ’ আদি সংগঠনৰ সদস্য দেশৰ দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা বিশেষজ্ঞসকলেও অংশগ্ৰহণ কৰে।

কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে ক’লিচন ফৰ ডিজাষ্টাৰ ৰেজিলিয়েণ্ট ইনফ্ৰাষ্ট্ৰাকচাৰ (চিডিআৰআই) দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনাৰ ক্ষেত্ৰত বিশ্বজোৰা নেতৃত্বৰ এক নিদৰ্শন হৈছে ভাৰত। এই ধাৰণাটো প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে ২০১৯ চনৰ ২৩ ছেপ্টেম্বৰত নিউয়ৰ্কত অনুষ্ঠিত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ জলবায়ু সন্মিলনত উত্থাপন কৰিছিল আৰু ইয়াক ভাৰততে প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল। তেওঁ কয় যে এতিয়ালৈকে ৪২খন দেশ আৰু ৭টা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা চিডিআৰআইৰ সদস্য হৈছে আৰু চিডিআৰআইৰ জৰিয়তে বিশ্ব পৰ্যায়ত ভাৰতৰ নেতৃত্ব প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ কাম কৰা হৈছে।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে ‘আপদা মিত্ৰ’ আঁচনিৰ জৰিয়তে ৩৫০ খন আপদাপ্ৰৱণ জিলাত ৩৭০ কোটি টকা ব্যয়ৰে এক লাখ সামূহিক স্বেচ্ছাসেৱকৰ বাহিনী সৃষ্টি কৰা হৈছে আৰু স্বেচ্ছাসেৱকসকলক ইণ্ডিয়া আপদা সম্পদ নেটৱৰ্ক পৰ্টেলত পঞ্জীয়ন কৰা হৈছে। জিলা উপায়ুক্তৰ হাতত তেওঁলোকৰ সম্পূৰ্ণ হিচাপ আছে। আপদা আহিলে এই স্বেচ্ছাসেৱকসকলে নিজাববীয়াকৈ তাত উপস্থিত হয়। গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে এক লাখ ‘আপদা মিত্ৰ’ স্বেচ্ছাসেৱকৰ ভিতৰত ২০শতাংশই মহিলা। আমাৰ নাৰী শক্তিয়ে দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনাৰ কামত কান্ধত কান্ধ মিলাই কাম কৰি আছে। তেওঁ কয় যে ‘আপদা মিত্ৰ’ আঁচনিৰ ফলত ৭৮ হাজাৰ লোকক বিপদৰ পৰা উদ্ধাৰ কৰি নিৰাপদ স্থানলৈ লৈ যোৱাৰ লগতে সময়মতে চিকিৎসালয়লৈ লৈ গৈ ১২৯জন লোকৰ জীৱন ৰক্ষা কৰা হয়।

কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে ‘আপদা মিত্ৰ’ আঁচনিখন সম্প্ৰসাৰণ কৰা হৈছে। যুৱক-যুৱতীসকলক জড়িত কৰিবলৈ ১৩০০ৰো অধিক প্ৰশিক্ষিত ‘আপদা মিত্ৰ’ক ৪৭০ কোটি টকাৰ বাজেটেৰে মাষ্টাৰ প্ৰশিক্ষক হিচাপে নিযুক্তি দিয়া হৈছে। ইয়াত এন চি চি, এন এছ এছ, নেহৰু যুৱ কেন্দ্ৰ সংগঠন আৰু ভাৰত স্কাউট আৰু গাইডে ২ লাখ ৩৭ হাজাৰ ‘আপদা বন্ধু’ক প্ৰশিক্ষণ দিব, যাৰ ফলত মুঠ সম্প্ৰদায়ৰ স্বেচ্ছাসেৱকৰ সংখ্যা ৩ লাখ ৩৭ হাজাৰলৈ বৃদ্ধি পাব।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে আমি বতৰ সম্পৰ্কীয় তথ্যৰ বাবে বহুতো এপ তৈয়াৰ কৰিছো। ইয়াৰ ভিতৰত ‘মৌচম’, ‘মেঘদূত’, ‘ফ্লাড ৱাচ’, ‘ডামিনী’, ‘পকেট ভুৱন’, ‘সচেত’, ‘বন অগ্নি’ আৰু ‘সমুদ্ৰ’ অন্যতম। লগতে ভূমিস্খলনৰ অধ্যয়নৰ বাবে এটা ন’ডেল এজেন্সী গঠন কৰা হৈছে। ভূমিকম্পৰ পৰিমাপসমূহ স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে সম্প্ৰচাৰৰ বাবে তৈয়াৰ কৰা হৈছে। সেইটো হৈছে ইণ্ডিয়া কুৱেক এপ (India Quake App)। তেওঁ কয় যে মোদী জীৰ প্ৰচেষ্টাত আজি এই সকলোবোৰ এপ দেশৰ প্ৰায় প্ৰতিজন নাগৰিকৰ ওচৰলৈ গৈছে। ইয়াৰ ফলত কৃষক, মাছমৰীয়া, সাগৰৰ পাৰত বাস কৰা লোক আৰু ভূমিস্খলন প্ৰৱণ অঞ্চলত বাস কৰা লোকসকল সময়মতে উপকৃত হৈছে।

কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে সমগ্ৰ বিশ্বই প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে পৰিৱেশৰ ক্ষেত্ৰত বিশ্বৰ আগশাৰীৰ বুলি মানি লৈছে, সেয়েহে ৰাষ্ট্ৰসংঘই তেওঁক পৃথিৱীৰ চেম্পিয়ন উপাধিৰে সন্মানিত কৰিছে। মোদী জীয়ে ভাৰতক একক ব্যৱহাৰৰ প্লাষ্টিকৰ পৰা মুক্ত কৰাৰ কাম প্ৰায় সম্পূৰ্ণ কৰি তুলিছে। তেওঁৰ উদ্যোগত গঠন হোৱা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সৌৰ মিত্ৰজোঁটত বহু দেশে যোগদান কৰিছে। ‘এক সূৰ্য্য, এক পৃথিৱী, এক গ্ৰীড’ প্ৰকল্পক সমগ্ৰ বিশ্বতে জনপ্ৰিয় কৰাৰ বাবে মোদী জীয়ে কাম কৰি আহিছে। সমগ্ৰ বিশ্বতে সৌৰশক্তিৰ ভাগ-বতৰা কৰিবলৈ আন্তঃআঞ্চলিক শক্তি গ্ৰীড নিৰ্মাণৰ কাম আৰম্ভ হৈছে। ‘মাতৃৰ নামত এজোপা গছ’ অভিযানৰ অধীনত পৃথিৱী মাতৃ আৰু মাতৃৰ ঋণ পৰিশোধ কৰিবলৈ কোটি কোটি লোকে ভক্তিৰে গছপুলি ৰোপণ কৰিছে।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে ভাৰতে ২০৭০ চনৰ ভিতৰত কাৰ্বন নিৰ্গমন শূন্য কৰাৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰিছে। তেওঁ কয় যে আমি ২০২৫ চনৰ ভিতৰত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সৌৰ মৈত্ৰী, বিশ্ব জৈৱ ইন্ধন মৈত্ৰী আৰু ২০ শতাংশ ইথানল মিশ্ৰণৰ লক্ষ্যত উপনীত হ’লোঁ।আজি আমাৰ সকলো বাহনত ২০ শতাংশ পৰিৱেশ অনুকূল ইন্ধন আছে। শ্ৰী শ্বাহে কয় যে উজ্জ্বলা আঁচনিৰ অধীনত ১০ কোটি গেছ সংযোগ প্ৰদান কৰি গৰুৰ গোবৰৰ পিঠা আৰু ইয়াৰ পৰা নিৰ্গত ধোঁৱা বন্ধ কৰা হৈছে। আমি স্বচ্ছতা অভিযান ৩৯ শতাংশৰ পৰা ১০০ শতাংশ অনাময় কভাৰেজলৈ বৃদ্ধি কৰিছো। লগতে গ্ৰীণ হাইড্ৰজেন মিছনে সমগ্ৰ বিশ্বতে এক নতুন ধৰণৰ পৰিকল্পনা ৰূপায়ণ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে।

কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে বিশ্বৰ যিকোনো ঠাইত যদি সৰ্বোত্তম ক’ভিড ব্যৱস্থাপনা হৈছে তেন্তে সেয়া হৈছে ভাৰতত। প্ৰতিজন ভাৰতীয়ই ইয়াক লৈ গৌৰৱ কৰে আৰু সমগ্ৰ বিশ্বই ইয়াৰ প্ৰশংসা কৰে। তেওঁ ক’লে যে ক’ৰোনা আহি পোৱাৰ লগে লগে আমি ভেকচিন বিকাশ সাধন কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলোঁ৷ তেওঁ কয় যে আগতে টিকা ল’বলৈ দুটা প্ৰজন্মৰ সময় লাগিছিল যদিও মোদী চৰকাৰৰ দিনত ভাৰতে কেৱল ক’ভিড ভেকচিনেই নহয়, প্ৰতিজন নাগৰিকৰ বাবেও উপলব্ধ কৰিছিল। শ্ৰী শ্বাহে কয় যে জনকল্যাণৰ বাবে প্ৰযুক্তিৰ ইমান উপযুক্ত ব্যৱহাৰ বিশ্বৰ কোনো ঠাইতে নহ’লহেঁতেন। প্ৰযুক্তিৰ ব্যৱহাৰৰ বাবে টিকাকৰণ হোৱাৰ লগে লগে ম’বাইলত প্ৰমাণ পত্ৰ উপলব্ধ হ’ল আৰু দ্বিতীয়টো টিকাকৰণৰ সময় আহি পোৱাৰ লগে লগে এটা সোঁৱৰাই দিয়া বাৰ্তাও আহিল।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে ক’ভিডৰ সময়ত সৰু গাঁৱত সৰু সৰু ৰোগৰ চিকিৎসা কৰা চিকিৎসকসকলক ৰাজ্যিক অসামৰিক চিকিৎসালয় আৰু এইমছত ভিডিঅ’ কনফাৰেন্সৰ জৰিয়তে টেলিমেডিচিনৰ বিষয়ে গাইড কৰা হৈছিল, যাৰ ফলত লাখ লাখ লোকৰ জীৱন ৰক্ষা হৈছিল। তেওঁ কয় যে দেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ৰাজ্যসমূহৰ মুখ্যমন্ত্ৰীসকলৰ সৈতে ৪০বাৰ কথা পাতিছিল আৰু তেওঁলোকৰ পৰা পৰিস্থিতি সন্দৰ্ভত তথ্য গ্ৰহণ কৰিছিল। কেৱল প্ৰধানমন্ত্ৰীয়েই নহয়, সমগ্ৰ কেবিনেট এই কামত জড়িত আছিল।

কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে আমাৰ নেতৃত্বৰ বাবেই আমি সমগ্ৰ বিশ্বৰ ভিতৰতে ক’ৰোনাৰ বিৰুদ্ধে সৰ্বোত্তম যুদ্ধ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিলো। সমগ্ৰ বিশ্বৰ চৰকাৰে ক’ৰোনাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজি আছিল, কিন্তু ইয়াত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ, ৰাজ্য চৰকাৰ আৰু ১৩০ কোটি লোক সকলোৱে একেলগে যুঁজি আছিল। তেওঁ কয় যে স্বাধীন ভাৰতত যেতিয়া কোনো নেতাই কোনো চৰকাৰী লক্ষ্য নকৰাকৈ ৰাজহুৱা সান্ধ্য আইনৰ বাবে আবেদন কৰে আৰু সমগ্ৰ দেশে গুৰুত্বসহকাৰে অনুসৰণ কৰে তেতিয়া এটাও উদাহৰণ নাই। কিন্তু মোদী জীয়ে এই কাম কৰি প্ৰমাণ কৰিলে যে কোনো নেতাৰ আবেদনে কেতিয়াও ইমান শ্ৰদ্ধা লাভ কৰা নাছিল।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে পূৰ্বৰ চৰকাৰৰ সময়ত প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ ৰাষ্ট্ৰীয় সাহায্য পুঁজি (পিএমএনআৰএফ) সৃষ্টি হৈছিল। তেওঁ কয় যে ৰাজীৱ গান্ধী ফাউণ্ডেচনক পিএমএনআৰএফৰ পৰা ধন দিয়া হৈছিল। শ্বাহে কয় যে মোদী জীৰ শাসনকালত পি এম কেয়াৰৰ সৃষ্টি হৈছিল। আমি এই ধন ক’ৰোনা মহামাৰী, আপদা সাহায্য, অক্সিজেন প্লাণ্ট, ভেণ্টিলেটৰ, দৰিদ্ৰ লোকক সাহায্য আৰু টিকাকৰণৰ বাবে ব্যয় কৰিলোঁ। তেওঁ কয় যে সাহায্যৰ কামৰ সমান্তৰালকৈ পি এম কেয়াৰৰ অধীনত বহু ধৰণৰ উদ্ভাৱনী সাহায্যও আগবঢ়োৱা হৈছে আৰু ইয়াত কোনো ৰাজনৈতিক হস্তক্ষেপ নাই।

কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে কৰ্ণাটকৰ বাবে উচ্চ পৰ্যায়ৰ কমিটীয়ে ৫৯০৯ কোটি টকাৰ আনুমানিক হিচাপ দিছিল, ইয়াৰে ৫৮০০ কোটি টকা দিয়া হৈছিল। কেৰালাৰ বাবে ৩,৭৪৩ কোটি টকাৰ আনুমানিক হিচাপ দিয়া হৈছিল, ইয়াৰে ২,৪৩৮ কোটি টকা দিয়া হৈছিল। ৪,৮১৭ কোটি টকাৰ ভিতৰত ৪৬০০ কোটি টকা তামিলনাডুক দিয়া হৈছিল। পশ্চিমবংগক ৬,৮৩৭ কোটি টকাৰ ভিতৰত ৫,০০০ কোটি টকা দিয়া হৈছিল। ২,৩৩৯ কোটি টকাৰ ভিতৰত ১৭৬৬ কোটি টকা হিমাচল প্ৰদেশক দিয়া হৈছিল। কমিটীয়ে তেলেংগানাকো কম বেছি পৰিমাণে একে ধন দিছে।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয়, ঝাৰখণ্ডৰ বাবে ১১১ কোটি টকা, কেৰালাৰ বাবে ১২১ কোটি টকা, মহাৰাষ্ট্ৰৰ বাবে ৪৬০ কোটি টকা, বিহাৰৰ বাবে ২৫৬ কোটি অনুমোদন জনায়। অগ্নিনিৰ্বাপক ব্যৱস্থাৰ বাবে গুজৰাটৰ বাবে ২৫৪ কোটি টকা। তেওঁ কয় যে অহা বছৰ অগ্নিনিৰ্বাপক ব্যৱস্থাৰ বাবে ধন অন্য ৰাজ্যক দিয়া হ’ব। শ্ৰী শ্বাহে কয় যে, ২০১৯ চনৰ পৰা ২০২৪ চনৰ ভিতৰত তামিলনাডুক ৩৭৩.২৭ কোটি টকা দিয়া হৈছে আৰু যথেষ্ট সহায় আগবঢ়োৱা হৈছে।

কেন্দ্ৰীয় গৃহমন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে কেৰেলাৰ ৱায়ানাডত যি দুৰ্যোগ সংঘটিত হৈছিল, সেই দুৰ্যোগক আমি ভয়াৱহ প্ৰকৃতিৰ দুৰ্যোগ বুলি ঘোষণা কৰিছো। ৰাষ্ট্ৰীয় দুৰ্যোগ সঁহাৰি পুঁজিৰ পৰা তৎক্ষণাত ২১৫ কোটি টকা মুকলি কৰি দিয়া হয় আৰু ধ্বংসাৱশেষ আঁতৰোৱাৰ বাবে ৩৬ কোটি টকা প্ৰেৰণ কৰা হয়। তদুপৰি, আইএমচিটিৰ প্ৰতিবেদনৰ ভিত্তিত ১৫৩ কোটি টকাৰ সাহায্য প্ৰদান কৰা হয়। ৰাজ্য চৰকাৰে স্বাভাৱিককৰণ আৰু পুনৰ নিৰ্মাণৰ বাবে ২২১৯ কোটি টকাৰ প্ৰয়োজন বুলি অনুমান কৰিছে, ইয়াৰে ৫৩০ কোটি টকা দিয়া হৈছে। লগতে বিশেষ উইণ্ড’ৰ পৰা অতিৰিক্ত সহায় লাভ কৰাৰ অন্যান্য উপায়ৰ কথাও উল্লেখ কৰা হৈছে।

শ্ৰী অমিত শ্বাহে কয় যে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ বাবে কেৰালা, লাডাখ, গুজৰাট, উত্তৰপ্ৰদেশকে ধৰি সকলো ৰাজ্যৰ নাগৰিক সমান আৰু আমি কাৰো বিৰুদ্ধে বৈষম্য নকৰো। তেওঁ কয় যে দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা বিধেয়কত আমি মানৱ সম্পদ বৃদ্ধিৰ লগতে কাৰিকৰী ক্ষমতা বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰতো গুৰুত্ব দিছো। চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টাৰ লগতে সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰচেষ্টাৰ ব্যৱস্থাও কৰা হৈছে আৰু দুৰ্যোগ প্ৰতিৰোধী নিৰ্মাণৰ লগতে প্ৰকৃতিৰ সংৰক্ষণৰো যত্ন লোৱা হৈছে।

********

RK/VV/RR/PR/PS/DB