ದಿವ್ಯಾಂಗ ಮಕ್ಕಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆರು ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬಾಲ್ಯದ ಆರೈಕೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಪೌಷ್ಠಿಕಾಂಶ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಎಲ್ಲಾ ಅಂಗನವಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಉನ್ನತೀಕರಿಸಲು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಮೇ 10, 2023 ರಂದು ಪೋಷಣ್ ಭಿ ಪಢಾಯಿ ಭಿ (ಪಿಬಿಪಿಬಿ) ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.

19.03.2025 ರವರೆಗೆ, ಪೋಷಣ್ ಭಿ ಪಢಾಯಿ ಭಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಲು  ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಒಟ್ಟು 36,027 ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಮಾಸ್ಟರ್ ತರಬೇತುದಾರರು (ಸಿಡಿಪಿಒಗಳು, ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕರು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು) ಮತ್ತು 3,11,299 ಅಂಗನವಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

ಅಂಗನವಾಡಿಯನ್ನು ಕಲಿಕಾ ಕೇಂದ್ರವನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿ ಅಂಗನವಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಆಟದ ಉಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದ ಅಂಗನವಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯರು ಇರಬೇಕು. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಡಿಯಲ್ಲಿ, ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವಾಲಯವು ಎರಡು ಹಂತದ ತರಬೇತಿ ಅನುಷ್ಠಾನ ಮಾದರಿಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ತನ್ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಇರುವ ಐದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಪೋಷಣ್ ಭಿ ಪಢಾಯಿ ಭಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಂಗನವಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಎನ್‌ ಐ ಪಿ ಸಿ ಸಿ ಡಿ ಗೆ ವಹಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಶ್ರೇಣಿ I ರಲ್ಲಿ ಎನ್‌ ಐ ಪಿ ಸಿ ಸಿ ಡಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಐದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಸಿಡಿಪಿಒಗಳು, ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕರು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದಿಂದ ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತಗೊಂಡ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಮಾಸ್ಟರ್ ತರಬೇತುದಾರರಿಗೆ (ಎಸ್‌ ಎಲ್‌ ಎಂ ಟಿ) ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆನ್‌ಲೈನ್ ಮತ್ತು ಆಫ್‌ಲೈನ್ (ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ) ತರಬೇತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಹೈಬ್ರಿಡ್ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ 2 ದಿನಗಳ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಶ್ರೇಣಿ II ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಅಂಗನವಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಿಗೆ ಭೌತಿಕವಾಗಿ ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಮಾಸ್ಟರ್ ತರಬೇತುದಾರರಿಂದ (ಎಸ್‌ ಎಲ್‌ ಎಂ ಟಿ) 3 ದಿನಗಳ ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಾಗಾರ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಂಗನವಾಡಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ದಿವ್ಯಾಂಗ ಮಕ್ಕಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕಲಿಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ಈ ಸಚಿವಾಲಯವು ಪೋಷಣ್ ಭಿ ಪಢಾಯಿ ಭಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಡಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪಠ್ಯಕ್ರಮ ಚೌಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ: "ನವಚೇತನ- ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ 3 ವರ್ಷದವರೆಗಿನ ಮಕ್ಕಳ ಆರಂಭಿಕ ಬಾಲ್ಯದ ಉತ್ತೇಜನಕ್ಕಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚೌಕಟ್ಟು" ಮತ್ತು "ಆಧಾರಶಿಲಾ- 3 ರಿಂದ 6 ವರ್ಷದವರೆಗಿನ ಮಕ್ಕಳ ಆರಂಭಿಕ ಬಾಲ್ಯದ ಆರೈಕೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಠ್ಯಕ್ರಮ".

"ನವಚೇತನ" ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚೌಕಟ್ಟು, ಮನೆಯ ಒಳಗೆ ಮತ್ತು ಅಂಗನವಾಡಿ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಮಗುವಿನ ಮೊದಲ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮಗುವಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಳೆಯಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವಲ್ಲಿ ಆರೈಕೆದಾರರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೊದಲ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮೆದುಳಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಕುರಿತು ವಿವರವಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆರೈಕೆದಾರರು ಮತ್ತು ಮುಂಚೂಣಿ ಕೆಲಸಗಾರರಿಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಉತ್ತೇಜಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಹಂತ ಹಂತದ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದು ದಿವ್ಯಾಂಗ ಮಕ್ಕಳ ತಪಾಸಣೆ, ಸೇರ್ಪಡೆ ಮತ್ತು ಉಲ್ಲೇಖಗಳ ಮೇಲೆಯೂ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.

"ಆಧಾರಶಿಲಾ" ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಠ್ಯಕ್ರಮವು ಅಂಗನವಾಡಿ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಬಾಲ್ಯದ ಶಿಕ್ಷಣದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಂಗನವಾಡಿ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾಗುವ 3-6 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಕಲಿಕಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಆಧಾರಿತ ಪಾಠ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ದಾಖಲೆಯು ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಗಳೊಂದಿಗೆ ಸುಲಭ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಸ್ಥಳೀಯ ಆಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ-ವೆಚ್ಚದ, ಯಾವುದೇ ವೆಚ್ಚವಿಲ್ಲದ ವಸ್ತುಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಯೋಜನೆಯನ್ನು 4+36+8 ವಾರಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅಂದರೆ, 36 ವಾರಗಳ ಸಕ್ರಿಯ ಕಲಿಕೆ, 4 ವಾರಗಳ ಪ್ರಾರಂಭ ಮತ್ತು 8 ವಾರಗಳ ಬಲವರ್ಧನೆ. ಪ್ರತಿ ವಾರವನ್ನು 5+1 ದಿನಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅಂದರೆ, ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಪರಿಚಯ ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ 5 ಮತ್ತು ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ಬಲವರ್ಧನೆಗಾಗಿ ಒಂದು ದಿನ. ಪ್ರತಿ ದಿನವು 3 ಬ್ಲಾಕ್‌ ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಒಂದು ಸ್ವಾಗತ ಮತ್ತು ಉಚಿತ ಆಟಕ್ಕಾಗಿ, ಮತ್ತೊಂದು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕಲಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಟಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ಸಮಾರೋಪಕ್ಕಾಗಿ ಇರುತ್ತದೆ.

ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಖಾತೆ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾದ ಶ್ರೀಮತಿ ಸಾವಿತ್ರಿ ಠಾಕೂರ್ ಅವರು ಇಂದು ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಾ ಈ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದರು.

*****