ಗ್ರಾಹಕರ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆಯು ಪ್ರಗತಿಪರ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಹಕರ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಜಾಗತೀಕರಣ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಹೊಸ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಆಧುನೀಕರಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 1986 ಅನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 2019 ಅನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.

ಹೊಸ ಗ್ರಾಹಕ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 2019ರ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳು - ಕೇಂದ್ರ ಗ್ರಾಹಕ ರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಸಿಸಿಪಿಎ) ಸ್ಥಾಪನೆ; ಗ್ರಾಹಕ ಆಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ತೀರ್ಪು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಸರಳೀಕರಣ, ಗ್ರಾಹಕ ಆಯೋಗಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಅಧಿಕಾರವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು, ವಹಿವಾಟಿನ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಗ್ರಾಹಕರ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳ/ವಾಸಸ್ಥಳದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗ್ರಾಹಕ ಆಯೋಗದಿಂದ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ನಲ್ಲಿ ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸುವುದು, ವಿಚಾರಣೆಗಾಗಿ ವೀಡಿಯೊ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸಿಂಗ್, ಸಲ್ಲಿಸಿದ 21 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸದಿದ್ದರೆ ದೂರುಗಳ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹತೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ಉತ್ಪನ್ನ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯ ನಿಬಂಧನೆ; ಕಲಬೆರಕೆ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು/ನಕಲಿ ಸರಕುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ/ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ದಂಡದ ನಿಬಂಧನೆಗಳು; ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಮತ್ತು ನೇರ ಮಾರಾಟದಲ್ಲಿ ಅನ್ಯಾಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಅವಕಾಶ.

ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯಿದೆ, 2019 ಜಿಲ್ಲೆ, ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಹಂತದ ಅರೆ-ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗ್ರಾಹಕರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು "ಗ್ರಾಹಕ ಆಯೋಗಗಳು" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ವಿವಾದಗಳ ಸರಳ ಮತ್ತು ತ್ವರಿತ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಗ್ರಾಹಕ ಆಯೋಗಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ವರೂಪದ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಲು ಮತ್ತು ಸೂಕ್ತವಾದಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡಲು ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.

ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಹಕ ಸಹಾಯವಾಣಿ (ಎನ್‌ ಸಿ ಎಚ್), ದಾವೆ ಪೂರ್ವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ದೂರುಗಳ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಒಂದೇ ಪ್ರವೇಶ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ. ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಗ್ರಾಹಕರು ತಮ್ಮ ದೂರುಗಳನ್ನು ಹಿಂದಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ಕಾಶ್ಮೀರಿ, ಪಂಜಾಬಿ, ನೇಪಾಳಿ, ಗುಜರಾತಿ, ಮರಾಠಿ, ಕನ್ನಡ, ತೆಲುಗು, ತಮಿಳು, ಮಲಯಾಳಂ, ಮೈಥಿಲಿ, ಸಂತಾಲಿ, ಬೆಂಗಾಲಿ, ಒಡಿಯಾ, ಅಸ್ಸಾಮಿ ಮತ್ತು ಮಣಿಪುರಿ ಸೇರಿದಂತೆ 17 ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಟೋಲ್-ಫ್ರೀ ಸಂಖ್ಯೆ 1915 ಮೂಲಕ ನೋಂದಾಯಿಸಬಹುದು. ಈ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ - WhatsApp (8800001915), ಎಸ್‌ ಎಂ ಎಸ್‌ (8800001915), ಇಮೇಲ್ (nch-ca[at]gov[dot]in), ಎನ್‌ ಸಿ ಎಚ್‌ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್, ವೆಬ್ ಪೋರ್ಟಲ್ (consumerhelpline.gov.in) ಮತ್ತು Umang ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಮೂಲಕ - ಸಮಗ್ರ ಕುಂದುಕೊರತೆ ಪರಿಹಾರ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನ (INGRAM) ದಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಬಹುದು. 'ಸಮನ್ವಯ' ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಎನ್‌ ಸಿ ಎಚ್‌ ನೊಂದಿಗೆ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ಭಾಗೀದಾರರಾಗಿರುವ 1049 ಕಂಪನಿಗಳು ತಮ್ಮ ಪರಿಹಾರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಈ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪೋರ್ಟಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದೂರುದಾರರಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಹಕ ಸಹಾಯವಾಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಭಾಗೀದಾರಿಕೆ ಹೊಂದಿರದ ಕಂಪನಿಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ದೂರುಗಳನ್ನು ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕಂಪನಿಗೆ ರವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್‌ ನಲ್ಲಿನ ಅನ್ಯಾಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಿಂದ ಗ್ರಾಹಕರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆಯು ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ (ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್) ನಿಯಮಗಳು, 2020 ಅನ್ನು ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 2019 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಸೂಚನೆ ಹೊರಡಿಸಿದೆ. ಈ ನಿಯಮಗಳು, ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಘಟಕಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ಕುಂದುಕೊರತೆ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ದಾಸ್ತಾನು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಘಟಕಗಳ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತವೆ.

ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆಯು ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗೀದಾರರೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸಿ, ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ನಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಸರಕುಗಳ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ವೇದಿಕೆಗಳ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬದ್ಧತೆಯ "ಸುರಕ್ಷತಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ"ಯನ್ನು ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಿದೆ. ಜಾಗತಿಕ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ, ಈ ಉಪಕ್ರಮವು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್‌ ನಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ. 2024 ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಹಕ ದಿನದಂದು, ರಿಲಯನ್ಸ್ ರಿಟೇಲ್ ಗ್ರೂಪ್, ಟಾಟಾ ಸನ್ಸ್ ಗ್ರೂಪ್, ಜೊಮಾಟೊ, ಓಲಾ, ಸ್ವಿಗ್ಗಿ ಸೇರಿದಂತೆ 13 ಪ್ರಮುಖ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಕಂಪನಿಗಳು ಗ್ರಾಹಕರ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸುರಕ್ಷತಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದವು. ಸುರಕ್ಷತಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ಪ್ರಮುಖ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಕಂಪನಿಗಳ ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಒಪ್ಪಿಗೆಯು ಗ್ರಾಹಕರ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 2019 ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಕೇಂದ್ರ ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಸಿಸಿಪಿಎ) 24.07.2020 ರಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಅನ್ಯಾಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಿಂದ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಉಂಟಾಗುವ ಹಾನಿಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಮತ್ತು ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಮರುಪಡೆಯುವಿಕೆ, ಹಣ ಮರುಪಾವತಿ ಮತ್ತು ಹಿಂತಿರುಗಿಸುವಿಕೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಇದನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗೆ ಹಾನಿಕಾರಕವಾದ ಸುಳ್ಳು ಅಥವಾ ತಪ್ಪುದಾರಿಗೆಳೆಯುವ ಜಾಹೀರಾತುಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ವಂಚಿಸಲು, ಒತ್ತಾಯಿಸಲು ಅಥವಾ ಅವರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾದ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಆಯ್ಕೆಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಬಳಸುವುದನ್ನು ಡಾರ್ಕ್ ಪ್ಯಾಟರ್ನ್‌ ಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಡ್ರಿಪ್ ಪ್ರೈಸಿಂಗ್‌ (ಸರಕಿನ ಭಾಗಶಃ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವುದು), ಮಾರುವೇಷದ ಜಾಹೀರಾತು, ಬೈಟ್ ಮತ್ತು ಸ್ವಿಚ್ (ಕಳಪೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ದುಬಾರಿ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದ ಜಾಹೀರಾತು), ಸುಳ್ಳು ತುರ್ತು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಂತಹ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಡಾರ್ಕ್ ಪ್ಯಾಟರ್ನ್‌ ಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಅಂತಹ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 2019 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 2 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಉಪ-ಸೆಕ್ಷನ್ 47 ರಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾದ "ಅನ್ಯಾಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು" ವರ್ಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ.‌

ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 2019 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 18 ರ ಮೂಲಕ ನೀಡಲಾದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಿ, ಕೇಂದ್ರ ಗ್ರಾಹಕ ರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ನವೆಂಬರ್ 30, 2023 ರಂದು ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾದ 13 ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಡಾರ್ಕ್ ಪ್ಯಾಟರ್ನ್‌ ಗಳ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ "ಡಾರ್ಕ್ ಪ್ಯಾಟರ್ನ್‌ ಗಳ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು, 2023" ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ. ಈ ಡಾರ್ಕ್ ಪ್ಯಾಟರ್ನ್‌ ಗಳಲ್ಲಿ ಸುಳ್ಳು ತುರ್ತು (ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ತಕ್ಷಣ ಖರೀದಿ ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ತಕ್ಷಣ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ದಾರಿ ತಪ್ಪಿಸುವುದು), ಬಾಸ್ಕೆಟ್ ಸ್ನೀಕಿಂಗ್ (ಬಳಕೆದಾರರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಿಲ್ಲದೆ, ಚೆಕ್ ಔಟ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಸೇವೆಗಳು, ದತ್ತಿ/ದೇಣಿಗೆಗೆ ಪಾವತಿಗಳಂತಹ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದು), ಕನ್ಫರ್ಮ್ ಶೇಮಿಂಗ್ (ಬಳಕೆದಾರರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಭಯ, ಅವಮಾನ, ಅಪಹಾಸ್ಯ ಅಥವಾ ಅಪರಾಧ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ನುಡಿಗಟ್ಟು, ವಿಡಿಯೋ, ಆಡಿಯೋ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಇತರ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು), ಬಲವಂತದ ಕ್ರಮ (ಬಳಕೆದಾರರು ಯಾವುದೇ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಅಥವಾ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಸೇವೆಗೆ ಚಂದಾದಾರರಾಗಲು ಅಥವಾ ಸೈನ್ ಅಪ್ ಮಾಡಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಕ್ರಮವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದು), ಚಂದಾದಾರಿಕೆ ಬಲೆ (ಪಾವತಿಸಿದ ಚಂದಾದಾರಿಕೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವುದನ್ನು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ), ಇಂಟರ್ಫೇಸ್ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ (ಬಳಕೆದಾರರು ಬಯಸಿದ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಂತೆ ಅವರಿಗೆ ತಪ್ಪು ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡುವುದು), ಬೈಟ್ ಮತ್ತು ಸ್ವಿಚ್, ಡ್ರಿಪ್ ಬೆಲೆ ನಿಗದಿ, ಮಾರುವೇಷದ ಜಾಹೀರಾತುಗಳು, ನಗ್ಗಿಂಗ್ (ಬಳಕೆದಾರರು ವಿನಂತಿ, ಮಾಹಿತಿ, ಆಯ್ಕೆ ಅಥವಾ ಅಡಚಣೆಗಳ ಅತಿಯಾದ ಹೊರೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸುವುದು), ಟ್ರಿಕ್ ವರ್ಡಿಂಗ್, ಸಾಸ್ ಬಿಲ್ಲಿಂಗ್ ಮತ್ತು ರೋಗ್ ಮಾಲ್‌ವೇರ್‌ ಗಳು ಸೇರಿವೆ.

ಸಿಸಿಪಿಎ ಜೂನ್ 9, 2022 ರಂದು ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುವ ಜಾಹೀರಾತುಗಳ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಮತ್ತು ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುವ ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಗೆ ಅನುಮೋದನೆಗಳ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು, 2022 ಅನ್ನು ಸಹ ಅಧಿಸೂಚಿಸಿದೆ. ಈ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ: (ಎ) ಜಾಹೀರಾತು ದಾರಿತಪ್ಪಿಸದಂತೆ ಮತ್ತು ಮಾನ್ಯವಾಗಿರುವಂತೆ ಷರತ್ತುಗಳು; (ಬಿ) ಬೈಟ್ ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ಮತ್ತು ಉಚಿತ ಕ್ಲೈಮುಗಳ ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕೆಲವು ಷರತ್ತುಗಳು; ಮತ್ತು, (ಸಿ) ತಯಾರಕರು, ಸೇವಾ ಪೂರೈಕೆದಾರರು, ಜಾಹೀರಾತುದಾರರು ಮತ್ತು ಜಾಹೀರಾತು ಸಂಸ್ಥೆಯ ಕರ್ತವ್ಯಗಳು. ಜಾಹೀರಾತಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅನುಮೋದನೆಯು ಅಂತಹ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ನೀಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಗುಂಪು ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿಜವಾದ, ಸಮಂಜಸವಾದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಗುರುತಿಸಲಾದ ಸರಕುಗಳು, ಉತ್ಪನ್ನ ಅಥವಾ ಸೇವೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿ ಅಥವಾ ಅನುಭವವನ್ನು ಆಧರಿಸಿರಬೇಕು ಎಂದು ಈ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ.

ಗ್ರಾಹಕರ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಲಪಡಿಸಲು, ಸಿಸಿಪಿಎ ಗ್ರೀನ್‌ ವಾಷಿಂಗ್‌ (ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುವ ಅಥವಾ ಮೋಸಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಚಾರ ಗಿಟ್ಟಿಸುವುದು)  ಮತ್ತು ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುವ ಪರಿಸರ ಕ್ಲೈಮುಗಳ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು, 2024 (ಅಕ್ಟೋಬರ್ 15, 2024 ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವಂತೆ) ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು, ಪರಿಸರ ಕ್ಲೈಮುಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ವಲಯದಲ್ಲಿ ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುವ ಜಾಹೀರಾತುಗಳ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆಗಾಗಿ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು, 2024 (ನವೆಂಬರ್ 13, 2024 ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವಂತೆ) ಸುಳ್ಳು ಕ್ಲೈಮುಗಳು, ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷಿತ ಯಶಸ್ಸಿನ ದರಗಳು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿನ ಅನ್ಯಾಯದ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುತ್ತವೆ.

ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುವ ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಗಾಗಿ ಸಿಸಿಪಿಎ 24 ತರಬೇತಿ (ಕೋಚಿಂಗ್) ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ₹77 ಲಕ್ಷ 60 ಸಾವಿರ ದಂಡ ವಿಧಿಸಿದೆ. ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಹಕ ಸಹಾಯವಾಣಿ (ಎನ್‌ ಸಿ ಎಚ್) ಮೂಲಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದ 600 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಆಕಾಂಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ₹1.56 ಕೋಟಿ ಮೊತ್ತದ ಮರುಪಾವತಿಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಿದೆ. ನಾಗರಿಕ ಸೇವೆಗಳು, ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕೋರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿದ್ದ ಈ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಕೋಚಿಂಗ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಈ ಹಿಂದೆ ಸರಿಯಾದ ಮರುಪಾವತಿಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇಲಾಖೆಯ ಕ್ರಮವು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಪಡೆಯದ  ಸೇವೆಗಳು, ತಡವಾದ ತರಗತಿಗಳು ಅಥವಾ ರದ್ದಾದ ಕೋರ್ಸ್‌ ಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ, ಅನ್ಯಾಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭ್ಯಾಸಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಹೊರೆಯನ್ನು ಅವರು ಹೊರದಂತೆ ಖಚಿತಪಡಿಸಿದೆ.

ಗ್ರಾಹಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ, ಸುಳ್ಳು ಮತ್ತು ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುವ ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 2019 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾದ ಅನ್ಯಾಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಿಗಾಗಿ ಗ್ರಾಹಕರ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಘಟಕಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಸಿಸಿಪಿಎ ಈಗಾಗಲೇ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ ಗಳಲ್ಲಿ ಕಡ್ಡಾಯ ಬಿಐಎಸ್ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸದ ದೇಶೀಯ ಪ್ರೆಶರ್ ಕುಕ್ಕರ್‌‌ ಗಳ ಮಾರಾಟದ ವಿರುದ್ಧವೂ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಸಿಸಿಪಿಎ ನಿರ್ದೇಶನಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಕೋವಿಡ್-19 ಲಾಕ್‌ಡೌನ್‌ ನಿಂದಾಗಿ ರದ್ದಾದ ವಿಮಾನಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಯಾಣ ಕಂಪನಿಗಳು 20.03.2024 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ₹1,454 ಕೋಟಿ ಮರುಪಾವತಿಸಿವೆ. ರದ್ದಾದ ಟಿಕೆಟ್‌ ಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮರುಪಾವತಿ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕುರಿತು ಸ್ಪಷ್ಟ ಸೂಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಟೇಟಸ್‌ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ ಗಳೊಂದಿಗೆ ಈ ಕಂಪನಿಗಳು ತಮ್ಮ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ ಗಳನ್ನು ನವೀಕರಿಸಬೇಕೆಂದು ಸಿಸಿಪಿಎ ಆದೇಶಿಸಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಗ್ರಾಹಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ, 2019 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವ ಮತ್ತು ಅನ್ಯಾಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಸಿಸಿಪಿಎ ಹೊರಡಿಸಿದ ಆದೇಶಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಮುಖ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ ಗಳಿಂದ 13,118 ಕಾರ್ ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಅಲಾರ್ಮ್ ಸ್ಟಾಪರ್ ಕ್ಲಿಪ್‌ ಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಉತ್ಪನ್ನದ ಮಾರಾಟ ಅಥವಾ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸೀಟ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಧರಿಸದೇ ಇರುವಾಗ ಅಲಾರ್ಮ್ ಬೀಪ್ ಅನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಹಕರ ಜೀವ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆಯೊಂದಿಗೆ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್‌ ನಲ್ಲಿ ನಕಲಿ ಮತ್ತು ಮೋಸಗೊಳಿಸುವ ವಿಮರ್ಶೆಗಳಿಂದ ಗ್ರಾಹಕರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಮಾನದಂಡಗಳ ಬ್ಯೂರೋ (ಬಿಐಎಸ್) 23.11.2022 ರಂದು 'ಆನ್‌ಲೈನ್ ಗ್ರಾಹಕ ವಿಮರ್ಶೆಗಳು - ಅವುಗಳ ಸಂಗ್ರಹ, ಮಿತಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕಟಣೆಯ ತತ್ವಗಳು ಮತ್ತು ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳು' ಎಂಬ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ಮಾನದಂಡಗಳು ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತವಾಗಿದ್ದು, ಗ್ರಾಹಕ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ ಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತವೆ. ಮಾನದಂಡದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ತತ್ವಗಳು ಸಮಗ್ರತೆ, ನಿಖರತೆ, ಗೌಪ್ಯತೆ, ಭದ್ರತೆ, ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ಪ್ರವೇಶಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಸ್ಪಂದಿಸುವಿಕೆ ಆಗಿವೆ.

CONFONET ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ, ವೀಡಿಯೊ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸಿಂಗ್ ವಿಧಾನದ ಮೂಲಕ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ವೀಡಿಯೊ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸಿಂಗ್ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಹಕ ವಿವಾದ ಪರಿಹಾರ ಆಯೋಗದ (ಎನ್‌ ಸಿ ಡಿ ಆರ್‌ ಸಿ) 10 ಪೀಠಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಗ್ರಾಹಕ ವಿವಾದ ಪರಿಹಾರ ಆಯೋಗಗಳ (ಎಸ್ ಸಿ ಡಿ ಆರ್‌ ಸಿ) 35 ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಗ್ರಾಹಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳು, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿತರಣಾ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾದ ಶ್ರೀ ಬಿ.ಎಲ್. ವರ್ಮಾ ಅವರು ಇಂದು ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ನೀಡಿದ ಲಿಖಿತ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

*****