গৃহ মন্ত্ৰালয়
ডিজিটেল গ্ৰেপ্তাৰৰ অন্তৰ্ভুক্ত তথ্যসমূহ
Posted On:
25 MAR 2025 1:41PM by PIB Guwahati
ভাৰতৰ সংবিধানৰ সপ্তম অনুসূচী অনুসৰি ‘আৰক্ষী’ আৰু ‘ৰাজহুৱা শৃংখলা’ ৰাজ্যৰ বিষয়। ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহ প্ৰাথমিকভাৱে তেওঁলোকৰ আইন বলৱৎকাৰী সংস্থাসমূহৰ (এল ই এ) জৰিয়তে চাইবাৰ অপৰাধ আৰু ডিজিটেল গ্ৰেপ্তাৰ কেলেংকাৰীকে ধৰি অন্যান্য অপৰাধৰ প্ৰতিৰোধ, চিনাক্তকৰণ, তদন্ত আৰু বিচাৰৰ বাবে দায়বদ্ধ। কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে তেওঁলোকৰ আইন বলৱৎকাৰী সংস্থাসমূহৰ সামৰ্থ্য বৃদ্ধিৰ বাবে বিভিন্ন আঁচনিৰ অধীনত পৰামৰ্শ আৰু বিত্তীয় সহায়ৰ জৰিয়তে ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলসমূহৰ পদক্ষেপসমূহৰ পৰিপূৰক।
নেচনেল ক্ৰাইম ৰেকৰ্ডছ ব্যুৰোৱে (এন চি আৰ বি) ‘ভাৰতত অপৰাধ’ শীৰ্ষক অপৰাধৰ ওপৰত পৰিসাংখ্যিক তথ্য সংকলন প্ৰকাশ কৰে। শেহতীয়া প্ৰকাশিত প্ৰতিবেদনটো ২০২২ বৰ্ষৰ। ডিজিটেল গ্ৰেপ্তাৰ কেলেংকাৰী সম্পৰ্কীয় নিৰ্দিষ্ট তথ্য এন চি আৰ বিৰ দ্বাৰা পৃথকে ৰখা নহয়।
ডিজিটেল গ্ৰেপ্তাৰ কেলেংকাৰীকে ধৰি চাইবাৰ অপৰাধসমূহৰ সৈতে ব্যাপক আৰু সমন্বিতভাৱে মোকাবিলা কৰাৰ বাবে ব্যৱস্থাটোক শক্তিশালী কৰিবলৈ কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে, যাৰ ভিতৰত নিম্নলিখিতবোৰ অন্তৰ্ভুক্ত হৈ আছেঃ
- গৃহ পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ে দেশত সকলোধৰণৰ চাইবাৰ অপৰাধৰ সৈতে সমন্বিত আৰু ব্যাপকভাৱে মোকাবিলা কৰাৰ বাবে ‘ভাৰতীয় চাইবাৰ অপৰাধ সমন্বয় কেন্দ্ৰ’ (আই৪চি) স্থাপন কৰিছে।
- কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ডিজিটেল গ্ৰেপ্তাৰ কেলেংকাৰী সন্দৰ্ভত ব্যাপক সজাগতা কাৰ্যসূচী আৰম্ভ কৰিছে, যাৰ ভিতৰত- বাতৰি কাকতৰ বিজ্ঞাপন, দিল্লী মেট্ৰ’ত ঘোষণা, বিশেষ প’ষ্ট সৃষ্টি কৰিবলৈ ছ’চিয়েল মিডিয়াৰ প্ৰভাৱকৰ্তাৰ ব্যৱহাৰ, প্ৰচাৰ ভাৰতী আৰু ইলেক্ট্ৰনিক মিডিয়াৰ জৰিয়তে প্ৰচাৰ অভিযান, আকাশবাণীৰ বিশেষ কাৰ্যসূচী আৰু নতুন দিল্লীৰ কনট প্লেচত ২৭.১১.২০২৪ত ৰাহগিৰি অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ আদি অন্যতম।
- মাননীয় প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ‘মন কী বাত’ৰ ২৭.১০.২০২৪ত প্ৰচাৰিত খণ্ডত ডিজিটেল গ্ৰেপ্তাৰৰ বিষয়ে কৈছিল আৰু ভাৰতৰ নাগৰিকসকলক অৱগত কৰিছিল।
- iv. আই৪চিয়ে দূৰসংযোগ বিভাগৰ (ডি অ’ টি) সহযোগিতাত চাইবাৰ অপৰাধৰ বিষয়ে সজাগতা বৃদ্ধি আৰু চাইবাৰ অপৰাধ হেল্পলাইন নম্বৰ ১৯৩০ আৰু ‘নেচনেল চাইবাৰ ক্ৰাইম ৰিপৰ্টিং প’ৰ্টেল’ (এন চি আৰ পি) ৰ প্ৰচাৰৰ বাবে এটা কলাৰ টিউন অভিযান আৰম্ভ কৰিছে। এই কলাৰ টিউনটো টেলিকম সেৱা প্ৰদানকাৰী (টি এছ পি) ৰ দ্বাৰা দিনে ৭-৮ বাৰকৈ আঞ্চলিক ভাষাতো সম্প্ৰচাৰ কৰা হৈছে।
- আই৪চিয়ে সক্ৰিয়ভাৱে ডিজিটেল গ্ৰেপ্তাৰৰ বাবে ব্যৱহৃত ৩,৯৬২তকৈও অধিক স্কাইপ আই ডি আৰু ৮৩,৬৬৮ হোৱাটছএপ একাউণ্ট চিনাক্ত আৰু ব্লক কৰিছিল।
- Vi. কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলৰ আৰক্ষী, এনচিবি, চিবিআই, আৰবিআই আৰু অন্যান্য আইন বলৱৎকাৰী সংস্থাসমূহক নকল কৰা চাইবাৰ অপৰাধীসকলৰ দ্বাৰা সংঘটিত ‘ব্লেকমেইল’ আৰু ‘ডিজিটেল গ্ৰেপ্তাৰ’ৰ ঘটনাৰ বিৰুদ্ধে প্ৰেছ বিজ্ঞপ্তিযোগে সতৰ্কবাণী প্ৰকাশ কৰিছে।
- vii. কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰ আৰু দূৰসংযোগ সেৱা প্ৰদানকাৰীসকলে (টিএছপি) ভাৰতৰ ভিতৰতে উদ্ভৱ হোৱা ভাৰতীয় মোবাইল নম্বৰ প্ৰদৰ্শন কৰা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ভুৱা ফোন কলবোৰ চিনাক্ত আৰু ব্লক কৰাৰ বাবে এটা ব্যৱস্থা প্ৰস্তুত কৰিছে। এনে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ভুৱা ফোন কলবোৰ ব্লক কৰাৰ বাবে টিএছপিবোৰক নিৰ্দেশনা জাৰি কৰা হৈছে।
- আৰক্ষী সূত্ৰই প্ৰকাশ কৰা অনুসৰি ২৮.০২.২০২৫লৈকে ৭.৮১ লাখতকৈও অধিক ছিম কাৰ্ড আৰু ২,০৮,৪৬৯ আই এম ই আই ভাৰত চৰকাৰৰ দ্বাৰা ব্লক কৰা হৈছে।
- মহিলা আৰু শিশুৰ বিৰুদ্ধে চাইবাৰ অপৰাধৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব দি জনসাধাৰণক সকলোধৰণৰ চাইবাৰ অপৰাধৰ সৈতে সম্পৰ্কিত ঘটনাৰ সবিশেষ জনাবলৈ সহায় কৰাৰ উদ্দেশ্যে আই৪চিৰ অংশ হিচাপে ‘নেচনেল চাইবাৰ ক্ৰাইম ৰিপৰ্টিং প’ৰ্টেল’ (https://cybercrime.gov.in) আৰম্ভ কৰা হৈছে। এই প’ৰ্টেলত প্ৰকাশিত চাইবাৰ অপৰাধৰ ঘটনাসমূহ, সেইবোৰক এজাহাৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰা আৰু ইয়াৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি আইনৰ ব্যৱস্থা অনুসৰি সংশ্লিষ্ট ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলৰ আইন বলৱৎকাৰী সংস্থাসমূহে পৰৱৰ্তী পদক্ষেপ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে।
- বিত্তীয় জালিয়াতিৰ তাৎক্ষণিক প্ৰতিবেদন আৰু জালিয়াতি কৰোতাসকলৰ দ্বাৰা পুঁজিৰ অপব্যৱহাৰ বন্ধ কৰাৰ বাবে ২০২১ চনত আই৪চিৰ অধীনত ‘নাগৰিক বিত্তীয় চাইবাৰ ফ্ৰড প্ৰতিবেদন আৰু ব্যৱস্থাপনা ব্যৱস্থা’ আৰম্ভ কৰা হৈছিল। এতিয়ালৈকে বিত্তীয় পৰিমাণ ৫০০ কোটি টকাতকৈ অধিক হৈছে। ১৩.৩৬ লাখতকৈও অধিক অভিযোগত ৪,৩৮৬ কোটি টকা ৰাহি হৈছে। অনলাইন চাইবাৰ অভিযোগ দাখিল কৰাত সহায়ক হোৱাকৈ এটা বিনামূলীয়া হেল্পলাইন নম্বৰ ‘১৯৩০’ কাৰ্য্যকৰী কৰা হৈছে।
- চাইবাৰ অপৰাধ সন্দৰ্ভত সজাগতা বৃদ্ধি কৰাৰ উদ্দেশ্যে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে, যাৰ ভিতৰত- এছ এম এছ, আই৪চি ছ’চিয়েল মিডিয়া একাউণ্ট অৰ্থাৎ এক্স (পূৰ্বতে টুইটাৰ)ৰ জৰিয়তে বাৰ্তাৰ প্ৰচাৰ আদি অন্যতম।
(@চাইবাৰডোষ্ট), ফে’চবুক (চাইবাৰডোষ্টআই৪চি), ইনষ্টাগ্ৰাম (চাইবাৰডোষ্টআই৪চি), টেলিগ্ৰাম (চাইবাৰডোষ্টআই৪চি), ৰেডিঅ’ প্ৰচাৰ অভিযানে একাধিক মাধ্যমত প্ৰচাৰৰ বাবে মাইগভৰ জৰিয়তে ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয়শাসিত অঞ্চলৰ সহযোগত চাইবাৰ সুৰক্ষা আৰু সুৰক্ষা সজাগতা সপ্তাহৰ আয়োজন কৰাৰ লগতে কিশোৰ-কিশোৰী/শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে হেণ্ডবুক প্ৰকাশ, সকলোবোৰ ৰে’ল ষ্টেচন আৰু বিমানবন্দৰত ডিজিটেল প্ৰদৰ্শন ইত্যাদি পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছিল।
লোকসভাত এক প্ৰশ্নৰ লিখিত উত্তৰত গৃহ মন্ত্ৰালয়ৰ ৰাজ্য মন্ত্ৰী শ্ৰী বান্দী সঞ্জয় কুমাৰে এই কথা প্ৰকাশ কৰে।
*****
RK/VV/ASH/RR/PR/PS/NB
(Release ID: 2114894)
Visitor Counter : 19