પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે આજે આંધ્રપ્રદેશના શ્રીહરિકોટા ખાતે ISROના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટર ખાતે થર્ડ લોન્ચ પેડ (TLP) ની સ્થાપનાને મંજૂરી આપી.

ત્રીજા લોન્ચ પેડ પ્રોજેક્ટમાં ISROના નેક્સ્ટ જનરેશન લોન્ચ વ્હીકલ માટે શ્રીહરિકોટા, આંધ્રપ્રદેશ ખાતે લોન્ચ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની સ્થાપના અને શ્રીહરિકોટા ખાતે બીજા લોન્ચ પેડ માટે સ્ટેન્ડબાય લોન્ચ પેડ તરીકે સપોર્ટ કરવાની કલ્પના કરવામાં આવી છે. આ ભવિષ્યના ભારતીય માનવ અવકાશ ઉડાન મિશન માટે લોન્ચ ક્ષમતામાં પણ વધારો કરશે.

આ પ્રોજેક્ટ રાષ્ટ્રીય મહત્વનો છે.

અમલીકરણ વ્યૂહરચના અને લક્ષ્યો:

TLP એવી રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે કે જે ફક્ત NGLV જ નહીં પરંતુ સેમિક્રિયોજેનિક સ્ટેજ તેમજ NGLV ના સ્કેલ અપ રૂપરેખાંકનોવાળા LVM3 વાહનોને પણ સપોર્ટ કરી શકે. અગાઉના લોન્ચ પેડ્સ સ્થાપિત કરવામાં ISROના અનુભવનો સંપૂર્ણ ઉપયોગ કરીને અને હાલના લોન્ચ કોમ્પ્લેક્સ સુવિધાઓને મહત્તમ રીતે શેર કરીને, ઉદ્યોગની મહત્તમ ભાગીદારી સાથે આ કાર્ય પૂર્ણ કરવામાં આવશે.

TLP 48 મહિના અથવા 4 વર્ષના સમયગાળામાં સ્થાપિત કરવાનું લક્ષ્ય રાખવામાં આવ્યું છે.

સામેલ ખર્ચ:

કુલ ભંડોળની જરૂરિયાત રૂ. 3984.86 કરોડ છે અને તેમાં લોન્ચ પેડ અને તેની સાથે સંકળાયેલ સુવિધાઓની સ્થાપનાનો સમાવેશ થાય છે.

લાભાર્થીઓની સંખ્યા:

આ પ્રોજેક્ટ ઉચ્ચ લોન્ચ ફ્રીક્વન્સીઝ અને માનવ અવકાશ ઉડાન અને અવકાશ સંશોધન મિશન હાથ ધરવા માટે રાષ્ટ્રીય ક્ષમતાને સક્ષમ કરીને ભારતીય અવકાશ ઇકોસિસ્ટમને વેગ આપશે.

પૃષ્ઠભૂમિ:

આજની તારીખે, ભારતીય અવકાશ પરિવહન પ્રણાલીઓ બે લોન્ચ પેડ્સ પર સંપૂર્ણપણે નિર્ભર છે જેમ કે. પ્રથમ લોન્ચ પેડ (FLP) અને બીજું લોન્ચ પેડ (SLP). FLP 30 વર્ષ પહેલાં PSLV માટે સાકાર થયું હતું અને PSLV અને SSLV માટે લોન્ચ સપોર્ટ પૂરો પાડવાનું ચાલુ રાખે છે. SLP મુખ્યત્વે GSLV અને LVM3 માટે સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું હતું અને PSLV માટે સ્ટેન્ડબાય તરીકે પણ કાર્ય કરે છે. SLP લગભગ 20 વર્ષથી કાર્યરત છે અને ચંદ્રયાન-3 મિશન સહિત રાષ્ટ્રીય મિશન સાથે PSLV/LVM3 ના કેટલાક વ્યાપારી મિશનને સક્ષમ બનાવવા માટે પ્રક્ષેપણ ક્ષમતામાં વધારો કર્યો છે. SLP ગગનયાન મિશન માટે માનવ રેટેડ LVM3 લોન્ચ કરવા માટે પણ તૈયાર થઈ રહ્યું છે.

અમૃત કાલ દરમિયાન ભારતીય અવકાશ કાર્યક્રમના વિસ્તૃત દ્રષ્ટિકોણ જેમાં 2035 સુધીમાં ભારતીય અંતરિક્ષ સ્ટેશન (BAS) અને 2040 સુધીમાં ભારતીય ક્રૂડ ચંદ્ર લેન્ડિંગનો સમાવેશ થાય છે, તેને નવી પેઢીના ભારે લોન્ચ વાહનોની જરૂર છે જેમાં નવી પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ્સનો સમાવેશ થાય છે, જે હાલના લોન્ચ પેડ્સ દ્વારા પૂર્ણ કરી શકાતી નથી. આગામી પેઢીના લોન્ચ વાહનોના ભારે વર્ગને પહોંચી વળવા અને SLP માટે સ્ટેન્ડબાય તરીકે ત્રીજા લોન્ચ પેડની ઝડપી સ્થાપના ખૂબ જ જરૂરી છે જેથી આગામી 25-30 વર્ષ સુધી વિકસતી અવકાશ પરિવહન જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરી શકાય.

AP/IJ/GP/JD