વિદેશી વ્યાપાર નિયામક કચેરી (DGFT) એ ગુરુવારે ફોરેન ટ્રેડ પોલિસી, 2023માં સંશોધન કરવા સૂચિત કર્યા છે. જેમાં પેરા 1.07A અને 1.07Bને સામેલ કરવામાં આવ્યા છે. જેથી FTPને કાનૂની સમર્થન મળી શકે, જેનાથી વિદેશી વેપાર નીતિની રચના અથવા સુધારાના સંબંધમાં આયાતકારો/નિકાસકારો/ઉદ્યોગ નિષ્ણાતો સહિત સંબંધિત હિતધારકો પાસેથી વિચારો, સૂચનો, ટિપ્પણીઓ અથવા પ્રતિસાદ મેળવવા માટે હિતધારકો સાથે પરામર્શ કરવાની જરૂર પડી શકે.

તે વિદેશી વેપાર નીતિ, 2023ની રચના અથવા સુધારાના સંદર્ભમાં વિચારો, સૂચનો, ટિપ્પણીઓ અથવા પ્રતિસાદ ન સ્વીકારવા માટેના કારણોને સૂચિત કરવાની પદ્ધતિ પણ આપે છે.
ફોરેન ટ્રેડ પોલિસી, 2023ના નવીનતમ સુધારાઓ નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં પરામર્શ દ્વારા હિસ્સેદારો અને નિષ્ણાતોની સહભાગિતાને પ્રોત્સાહિત કરીને ભારતમાં ઇઝ ઓફ ડુઇંગ બિઝનેસ (EODB)ના વિસ્તારને મજબૂત કરવા કેન્દ્ર સરકારની પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

સુધારાઓનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય આયાત, નિકાસ અને માલસામાનના પરિવહનને અસર કરતી નીતિ અને પ્રક્રિયાઓ રજૂ કરવા અથવા બદલવા પહેલાં નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં તમામ હિસ્સેદારોની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે, તેમજ પ્રક્રિયામાં ટિપ્પણી કરવાની અને યોગદાનની તક પણ છે આપવાનું છે.

સરકાર એ સુનિશ્ચિત કરવા પ્રતિબદ્ધ છે કે હિતધારકો તરફથી મળેલ દરેક મૂલ્યવાન અભિપ્રાય/પ્રતિસાદને યોગ્ય રીતે ધ્યાનમાં લેવામાં આવે. જો કે, તે જ સમયે, સરકારે એ હકીકતથી વાકેફ હોવું જોઈએ કે એક જ વિષય પર ઘણા હિસ્સેદારો જુદા જુદા અભિપ્રાય આપી શકે છે અને આવા કિસ્સાઓમાં સરકારે વ્યવસાયની સરળ કામગીરી માટે અંતિમ નિર્ણય લેવાનો અધિકાર અનામત રાખવો જોઈએ. સરકારે આવી અસાધારણ પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે પોતાની રીતે નીતિઓ બનાવવાનો અધિકાર અનામત રાખ્યો છે.

આ નોટિફિકેશનને નિર્ણય લેવામાં તે જે સર્વસમાવેશકતા રજૂ કરી રહ્યું છે તેવી રીતે વાંચવું જોઈએ, આકસ્મિક પરિસ્થિતિઓને પહોંચી વળવા માટે સ્વ-પ્રેરણાથી(suo moto ) નિર્ણયોની જોગવાઈ કરતી નોટિફિકેશનનો અપવાદ આખરે સરકારની વ્યાપક સાર્વભૌમ સત્તા તરીકે જોવો જોઈએ. 

ઉપસંહાર એ છે કે, તા. 02-01-2025ની સૂચના એ વેપાર સંબંધિત નિર્ણય લેવામાં સમાવેશના નવા યુગનો દરવાજો છે, જે ત્યારે ફળ આપશે જ્યારે સરકાર આ દ્વારા ખોલવામાં આવેલી સત્તાવાર ચેનલો દ્વારા FTPમાં ફેરફારો પર હિતધારકોના મંતવ્યો/પ્રતિસાદ સાંભળશે.

AP/IJ/GP/JD