कार्मिक, सार्वजनिक तक्रार आणि निवृत्ती वेतन मंत्रालय
azadi ka amrit mahotsav

गेल्या 2 वर्षात 1,68,964 निवृत्ती वेतन विषयक तक्रारींचे निवारण करण्यात आले : केंद्रीय मंत्री डॉ जितेंद्र सिंह

Posted On: 04 DEC 2024 9:10PM by PIB Mumbai

नवी दिल्‍ली, 4 डिसेंबर 2024

 

केंद्रीय कार्मिक, सार्वजनिक तक्रारी आणि निवृत्ती वेतन राज्यमंत्री डॉ. जितेंद्र सिंह यांनी आज लोकसभेत तक्रारींच्या निपटाऱ्यासंबंधी विविध प्रश्नांना उत्तरे दिली. हे प्रश्न सुलभतेपासून ते निवृत्तीवेतनधारकांच्या तक्रारींच्या निपटाऱ्यापर्यंत विस्तृत स्वरूपाचे होते.

सीपीग्राम वापरणाऱ्या नागरिकांसाठी सुलभता : सरकारने दुर्गम आणि ग्रामीण भागातील नागरिकांची सुलभता वर्धित करण्यासाठी अनेक उपाययोजना केल्या आहेत. यामुळे देशभरातील 795 जिल्ह्यांमधून सीपीग्राम म्हणजेच केंद्रीकृत सार्वजनिक तक्रार निवारण आणि देखरेख प्रणाली (CPGRAMS) पोर्टलवर सरासरी 70,000 मासिक नागरिक नोंदणी या दराने 28 लाखांहून अधिक नागरिकांची नोंदणी झाली आहे. सामान्य सेवा केंद्रांच्या ग्रामस्तरीय नवउद्योजकांच्या नेटवर्कचा लाभ घेण्यासाठी सरकारने 5.6 लाख गावांमध्ये सामान्य सेवा केंद्रांसोबत सहयोग  केला आहे.

2023 आणि 2024 मध्ये सामायिक सेवा केंद्रांद्वारे 4.68 लाख तक्रारी दाखल करण्यात आल्या आहेत. सीपीग्राम ची जागरूकता आणि उपयोगिता वाढविण्यासाठी सरकारने सीपीग्रामच्या 10 टप्प्यातील सुधारणा स्वीकारल्या आहेत.

तक्रारींचे निराकरण आणि सीपीग्राम: केंद्रीकृत निवृत्तीवेतन तक्रार निवारण आणि देखरेख प्रणाली (CPENGRAMS) ने अनुशेष कमी केला आहे. त्यामुळे आजच्या तारखेला कोणतीही तक्रार  2 वर्षांपेक्षा जास्त काळ प्रलंबित नाही. गेल्या दोन वर्षात (01.11.2022 ते 31.10.2024 पर्यंत) 1,68,964 तक्रारींचे निराकरण करण्यात आले आहे.

कौटुंबिक निवृत्तीवेतनधारक आणि अति-ज्येष्ठ निवृत्तीवेतनधारकांच्या तक्रारींचे निवारण करण्यासाठी, अशा तक्रारींचे विशिष्ट वर्गीकरण करण्यात आले असून योग्य देखरेखीसाठी त्यात कौटुंबिक निवृत्ती वेतन आणि अतिरिक्त निवृत्तीवेतन सुरू होण्यास होणारा विलंब यांचा समावेश आहे. याशिवाय, अशा प्रकरणांसाठी नियमित स्मरणपत्रे जारी केली जातात आणि मासिक आंतर-मंत्रालय पुनरावलोकन बैठका (IMRM) आयोजित केल्या जातात. तसेच, 100 दिवसांच्या कृती योजनेंतर्गत, कौटुंबिक निवृत्तीवेतन तक्रारींचे निवारण करण्यासाठी एक महिनाभर चालणारी विशेष मोहीम जुलै, 2024 मध्ये सुरू करण्यात आली, ज्यातून 94% तक्रारींचे निवारण साध्य करण्यात आले. 

सरकारने तक्रारींचे निवारण वेळेवर, अर्थपूर्ण आणि सुलभ करण्यासाठी सीपीग्राम च्या 10 टप्प्यातील सुधारणा स्वीकारल्या आहेत आणि सीपीग्राम पोर्टलवर 103,183 तक्रार अधिकारी नियुक्त केले आहेत. यामुळे शासनाच्या कामकाजातील प्रलंबितता कमी होण्यास मदत झाली. 31 ऑक्टोबर 2024 रोजी भारतातील सार्वजनिक तक्रारींची संख्या 54,339 इतकी म्हणजेच सर्वात खालच्या स्तरावर होती. तक्रार निवारणाचा सरासरी कालावधी 2019 मधील 28 दिवसांवरून 2024 मध्ये 13 दिवसांवर आला आहे. सरकारने 23 ऑगस्ट 2420 रोजी सार्वजनिक तक्रारींच्या प्रभावी निवारणासाठी व्यापक मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत. या मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये समाकलनाची कल्पना करण्यात आली असून विविध सार्वजनिक तक्रार मंच, मंत्रालये आणि विभागांमध्ये समर्पित तक्रार कक्षाची निर्मिती, अनुभवी आणि सक्षम नोडल अधिकाऱ्यांची नियुक्ती, तक्रारींच्या मूळ कारणांचे विश्लेषण आणि अभिप्रायानुसार कारवाईवर भर, अपीलीय अधिकाऱ्यांची नियुक्ती करून निवारण प्रक्रियांना वाढीव बळकटी देणे, तक्रार निवारण करण्याची मार्गदर्शक तत्त्वे आणि निवारण कालावधी आणखी कमी करून त्याची महत्तम मर्यादा 30 दिवसांवरून कमी करून तो 21 दिवसांपर्यंत आणण्याबाबत सूचना दिल्या आहेत. 

Annex-1

 

Year

Brought Forward

Receipt During Period

Total Receipt

Total Disposed in the year

2020

1071603

2271270

3342873

2319569

2021

1023304

2000590

3023894

2135923

2022

887971

1918238

2806209

2143468

2023

662741

1953057

2615798

2307674

2024(1stJan- 31st October, 2024)

 

308124

 

2298208

 

2606332

 

2324323

Total

 

10441363

14395106

11230957

 

Annex-II

 

 

State

Brought

Forward

Receipt During

Period

Total

Receipt

Total

Disposed*

Government of Andaman & Nicobar

85

5510

5595

5565

Government of Andhra Pradesh

29985

36944

66929

63322

Government of Arunachal Pradesh

548

2354

2902

2686

Government of  Assam

28072

124513

152585

146742

Government of  Bihar

60836

161395

222231

214078

Government of  Chattisgarh

5492

43343

48835

46860

Government of Goa

1712

7333

9045

8195

Government of Gujarat

9024

259661

268685

261927

Government of  Haryana

45802

152271

198073

186511

Government of  HimachalPradesh

19520

20254

39774

34174

Government of  JammuandKashmir

14759

34251

49010

42806

Government of  Jharkhand

28379

86485

114864

105266

Government of  Karnataka

42179

94391

136570

127779

Government of  Kerala

27008

47563

74571

69465

Government of  MadhyaPradesh

99601

177726

277327

272846

Government of  Maharashtra

119868

207274

327142

306027

Government of  Manipur

1662

6441

8103

5930

Government of  Meghalaya

1545

2777

4322

3812

Government of  Mizoram

515

1642

2157

1486

Government of  Nagaland

280

2018

2298

1045

Government of NCT of Delhi

14514

143509

158023

152370

Government of Odisha

29692

65340

95032

76966

Government of  Puducherry

628

8243

8871

8778

Government of Punjab

16701

100015

116716

113604

Government of Rajasthan

108046

144061

252107

249814

Government of Sikkim

766

1240

2006

1984

Government of TamilNadu

23673

107019

130692

123236

Government of Telangana

5781

37340

43121

42837

Government of  Tripura

551

7416

7967

7702

Government of Union Territory of

Chandigarh

 

320

 

19887

 

20207

 

19988

Government of Union Territory of  Dadra & Nagar Haveli

 

52

 

1763

 

1815

 

1696

Government of Union Territory of

Daman & Diu

 

37

 

1848

 

1885

 

1670

Government of Union Territory of

Ladakh

 

6

 

1036

 

1042

 

980

Government of  Union Territory of

Lakshadweep

 

2

 

1053

 

1055

 

1030

Government of Uttar Pradesh

115976

1126776

1242752

1230604

Government  of  Uttarakhand

41131

68729

109860

106962

Government of West Bengal

46969

74043

121012

83392

Total

941717

3383464

4325181

4130135

 

 

* * *

N.Chitale/S.Mukhedkar/D.Rane

 

सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा:@PIBMumbai   Image result for facebook icon /PIBMumbai    /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com  /PIBMumbai    /pibmumbai


(Release ID: 2080892) Visitor Counter : 38


Read this release in: English , Urdu , Hindi , Punjabi