#IFFIWood, 27 नोव्‍हेंबर 2024

भारताच्या 55व्या आंतरराश्ट्रीय चित्रपट महोत्सवांत आंतरराश्ट्रीय चित्रपट निर्मात्यांनी आंतरराश्ट्रीय पॅनोरमा विभागाखाला तीन विचार करपासारके चित्रपट दाखयले, तातूंत भूतान, आल्बेनिया आनी इराण हांच्या खाशेल्या कथांचेर भर दिलो. दिग्दर्शक चार्मी चेड्डा, फ्लॉरेन्स पप्पस आनी मंसूर वोसोगी हांणी संवसारीक प्रेक्षकांक तांच्या खोलायेन वैयक्तीक कथांची वळख करून दिली, दरेकल्यान वेगवेगळ्या संस्कृतायांची आनी मनशाच्या अणभवांची झलक दिली.

चार्मी चेड्डाचो ‘विद लव्ह फ्रॉम भूतान’ प्रेक्षकांक कुटुंबीक संबंद, सांस्कृतीक अस्मिताय आनी भूतानी लोक मोग उक्तावपाची खाशेली पद्दत – जेवणांतल्यान – भावनीक प्रवासांत व्हरता. दोन दशकां उपरांत भूतानाक परतून येवपी जिमी हो खाद्य मानवशास्त्राचो विद्यार्थी आपली  विभक्त भयण यांग चेन कडेन परतून संपर्क सादपाचो यत्न करता हाची काणी ह्या सिनेमांत सांगल्या. देशांतलो लागींचो समाज आनी विकसीत जावपी संस्कृतायेचो हे कथेचेर कसो परिणाम जालो हाचेर चेड्डा हांणी भर दिलो. आपल्या जिवंत कथाकथना खातीर वळखता ती दिग्दर्शक भूतानाच्या उदयाक येवपी सिनेमाक माची दिवपाक इफ्फी सारकिल्या मंचाची गरज आसा अशे सांगले. 

तशेंच चर्मी चेड्डा हांणी भूतानाच्या नवजात पूण जिवंत आशिल्ल्या चित्रपट उद्देगा विशीं उलयतना कथा सांगपाच्या खाशेल्या संदांचेर भर दिलो. भूतानी संस्कृतायेंत "मोग" हें प्रत्यक्ष उतर ना, ताका लागून जेवण भावनां उक्तावपाचें केंद्रीय माध्यम जालां – ही संकल्पना ताच्या सिनेमाचो मुळावो भाग तयार करता अशें तांणी सांगलें. चार्मी चेड्डा म्हणालो, "विथ लव फ्रॉम भूतान, मोग, संघर्श आनी सांस्कृतीक अस्मिताय हांचे विशय मेळोवन, फ्लॉरेन्स पापासाचो लुना पार्क 1997 वर्सा आल्बेनिया उपरांतच्या कम्युनिस्ट अशांततेच्या काळांत घडिल्लो.

एक खोलायेन वैयक्तीक चित्रपट, प्रेरीत भुरगेपणांतल्या यादींनी पापासान कोसळपाच्या दारार आशिल्ल्या राष्ट्राक व्हरपी आवय-पुताची मार्मिक कथा तयार केल्या. ह्या अशांत काळार आल्बेनियन कुटमाची लवचीकता ह्या सिनेमांत दाखयल्या, इतिहासीक चिंतन आनी ताचे आदीं आपल्या वावराक लागून पुरस्कार मेळयल्ल्या फ्लॉरेन्स पापास, तिच्या कुटमाच्या प्रवासाचें प्रतिनिधित्व फकत न्हय, तर एक पिळगेंतल्या ह्या सिनेमांत आल्बेनियाच्या एका आव्हानात्मक काळांत नागरी हिंसाचाराक तोंड दिवपी एक आवय आनी तिचो किशोर पूत हांची काणी सांगता. बंधन आनी समाजीक अस्थिरतायेचेर उजवाड घालता “ही काणी वैयक्तीक तशेंच सार्वत्रिक, म्हज्या स्वताच्या भुरगेपणांतल्या अणभवांतल्यान घेतिल्ली. "अराजका मदीं कुटुंब आनी व्यक्तींच्या तडजोडीचेर उलयता."

मंसूर वोसोगी हाच्या बॅरनांत एकसुरेपणाची उध्वस्तताय आनी मुक्तीची शक्त हांचो अभ्यास केला. इराणी नाटकांत याह्या नांवाच्या गूढ भूतकाळाच्या मनशाचो आस्पाव जाता, जाचो एका हुशार तरणाट्या चलये कडेन संपर्क  जाल्ल्यान ताका आपल्या भितरल्या राक्षसांक तोंड दिवपाक मदत जाता. व्होसौगी हाणें ह्या चित्रपटाचें वर्णन आर्विल्ल्या परकीपणाचेर केल्लें ध्यान अशें केलां, तातूंत मनशाचे स्थितीचें प्रतिबिंबीत करपाखातीर तो भूगोलाक कसो आडखळून वता हाचेर भर दिला. तशेंच इराणांतल्या स्वतंत्र चित्रपट निर्मितीच्या आव्हानांचेर ताणें भर दिलो, अशीं खोलायेन प्रतिध्वनीत कथा सांगपाक सृजनशील स्वातंत्र्याचें म्हत्व स्पश्ट केलें.

सोडून दिल्ल्या गाडयेंत रावपी आनी बायलांचे केंस कापून आपलें पोट भरपी याह्या शोशणा थावन पळून वचपी एक तरणाटी चली ताचो मार्ग हुंपता तेन्ना आपलो मार्ग बदलता. एकसुरेपण, जिवीत आनी स्वताचो सोद हे विशय ह्या चित्रपटांत काव्यात्मक रितीन धरल्यात. मंसूर वोसोगीन म्हणलें, "ह्या सिनेमांत जोडिल्ल्या पूण एकसुरे संवसारांतल्या जायत्या जाणांक तोंड दिवपी मौन झुजां दिसतात. याह्याचो प्रवास वांझ भोंवतणीं मोक्ष सोदपाचें प्रतीक आसा."

दिग्दर्शकांनी माध्यम वेवसायिकां कडेन आनी हाजीर आशिल्ल्या लोकां कडेन संवाद सादलो, आपल्या चित्रपटां फाटल्यान आशिल्ल्या आव्हानां आनी प्रेरणा विशीं चर्चा केली. चार्मी चेड्डा हांणी भूतानाच्या उदयाक येवपी चित्रपट निर्मिती संस्कृतायेचेर भर दिलो आनी हिमालयाच्या वाठारांतल्यान कथा सांगपाचें म्हत्व उक्तायलें. फ्लॉरेन्स पापासान आपल्या स्वताच्या कुटुंबांतल्यान आनी आल्बेनियाच्या इतिहासीक संदर्भांतल्यान प्रेरीत जाल्ल्या आपल्या चित्रपटाच्या खोलायेन वैयक्तीक स्वरुपा विशीं विस्तारान सांगलें. मंसूर वोसोगीन इराणांतल्या स्वतंत्र चित्रपट निर्मात्यांक कितले अडचणी येतात हाचेर विचार करून सृजनशील स्वातंत्र्य आनी अर्थीक अडचणी हांचे मदलो समतोल नोंद केलो. दिग्दर्शकांनी सामुहीकपणान इफ्फीचे उपकार मानले, विविध कथाकथनाचो जागतीक मंच म्हूण ताची तुस्त केली. अशा चित्रपटांतल्यान ताणें संस्कृतीक फूट पडपाची आनी प्रेक्षकांक सार्वत्रिक भावनां कडेन जोडपी सिनेमाच्या  खाशेली शक्तीची परतून पुष्टी केली.

पत्रकार परीशद हांगा पळयात:

* * *

PIB IFFI CAST AND CREW | Subhash/Manali/Darshana | IFFI 55