New Delhi – Ka jingwad bniah ba dang shen ba la pynmih ha ka Nature, ka kot science kaba pawnam bha ha ka pyrthei, da ki riewshemphang kiba pawkhmat ki pynpaw ba ka Swachh Bharat Mission (SBM), ka prokram ba iadei bad ka jingkhuid jingsuba jong ka India, ka la nohsynniang shikatdei ban pynduna ka jingkhlad ki khunlung bad kiba hapoh ka san snem ka rta ha kylleng ka ri – ka la iada 60,000 – 70,000 ka jingim ki khunlung ha ka shi snem. Ka jingwad bniah, kaba la pyndonkam da ka jingpyrshang, ka la pynbiang ia ki sakhi kiba pyni ba ka jingdon jong ki lad ban ioh ia ki painkhana hapoh ka SBM ka la kyntiew bha ia ka jinglait ki khynnah na ka jingkhlad shuwa ka por. La sdang ha u snem 2014 da u Myntri Rangbah duh, Narendra Modi, ka SBM kalong kawei na ki prokram ba heh tam ha ka ri ba iadei bad ka jingkhuid jingsuba, kaba thmu ban pynduh ia ka jingleit shabar pathar da kaba pynbiang ia ki painkhana ha ki iing ha kylleng ka ri. Kane ka prokram kaba kyrpang mynta ka kylla ban pynthikna ia ka Sampoorna Swachhata ha ka ri.

Ki jingwad bniah bad ki jinglap ba kongsan:

Ka jingwad bniah ka pyni ia ka data na 35 tylli ki jylla jong ka ri bad 640 tylli ki distrik naduh (2011-2020), kaba phaikhmat sha ka jingkhlad ki khunlung bad kiba hapoh ka san snem ka rta ha man ki shi hajar ngut ki khunlung ba la kha im kum ki jingjop ba kongsan.

Ki jinglap ba kongsan ki kynthup:

Ka jingiadei hapdeng ka jingdon ki painkhana bad ka jingkhlad ki khynnah: Ka jingdon ki painkhana bad ka jingkhlad ki khynnah ka la pyni ka jingiadei kaba jan bha ha India.

Ka jingktah jong ka kam: Ka jingshna ia ki painkhana ka la kiew sted ha kylleng ka ri hadien ka jingpyntreikam ia ka SBM ha u 2014. Ladep shna palat 117 million tylli ki painkhana naduh u 2014 ha ka jingbei tyngka kaba palat 1.4 lak klur. Ki resol na ki jingpeit bniah ki ai jingmut ba na ka man ka 10 percentage point ka jingkiew ha ka jingioh lad ha ki distrik hadien ka SBM ka iahap bad ka jingduna ka jingkhlad ki khunlung ha ka distrik da 0.9 point bad ka jingkhlad ki khynnah kiba hapoh 5 snem ka rta da 1.1 point ha ka average. Ki don shuh shuh ki dak ki shin kiba pyni ba haba ka jingdon ki painkhana 30% ha ka distrik ne kham bun ia kane, ka don jingiadei bad ka jinghiar ka jingkhlad ki khunlung bad ki khynnah. Ka jingwad bniah ka pyni ba ki distrik kiba don palat 30% ka jingdon ki painkhana hapoh ka SBM ki sakhi ka jinghiar kaba 5.3 ka jingkhlad ki khunlung bad 6.8 ka jingkhlad ki khynnah kiba hapoh san snem ka rta ha man ki hajar ngut ki khunlung ba kha im. Kane ka mut ba kumba 60,000 – 70,000 ngut ki khynnah ki lait im man u snem. Ia kine ki jinglap la kyrshan da ki jingpynshisha ia ki jingshem.

Ka rukom treikam ba kyrpang jong ka SBM: Ka rukom treikam ka SBM da kaba pyniasoh ia ka jingshna ia ki painkhana bad ki jingbei tyngka ha ka IEC (Information, Education bad Communication) bad ka jingiatreilang ka imlang sahlang ka pher bha na ki rukom treikam ba mynshuwa ha India ha kaba iadei bad ka jingkhuid, ka bym don kum kine ki rukom treikam ba pura.

Ka dak jong ki jingmyntoi: Ka jingwad bniah ka pyni ka jingduna ka jingkhlad ki khunlung bad ki khynnah hadien ka jingsdang ia ka prokram ba iadei bad ka jingleh khuid jong ka SBM, kaba pyni ia ka bor wanrah jingkylla ha ka jingkyntiew ia ka koit ka khiah jong ki briew.

Ka rukom treikam: Ka jingwad bniah ka don artylli ki lad ban peit ia ki jingtip ha ki distrik, kaba pynthikna ka jingpeit bniah ia ka jingiadei hapdeng ka jingkiew ka jingkhuid jingsuba bad ka jingkhlad ki khynnah.

Ki jingmyntoi ba iar ha ka koit ka khiah jong ki briew: Ka jingwad bniah ka pyni ruh ba ka jingiar ka jingioh ia ki painkhana hapoh ka SBM ka lah ban pynduna ka jingiatyngkhuh bad ki jaboh jabain kaba pynduna ia ki jingjia kum ka jingioh ia ka jingpang pynhiar kpoh bad ka jingduna ka bam kaba tei met kiba long ki dak ba kongsan jong ka jingkhlad ki khynnah ha India.

Ki ktah ia ka koit ka khiah jong ki paidbah bad ki lad ki lynti na ka bynta ki por ban wan: Ki jinglap ki kdew ia ka bynta ba kongsan jong ka jingleh khuid ban kyntiew ia ka koit ka khiah jong ki khynnah bad ka jingduna ka jingkhlad ki khynnah. Ka dak na ka jingpyntreikam ia ka SBM ka dei ka dak kaba khlain jong ka jingpyniar ia ki prokram kiba iadei bad ka jingkhuid jingsuba kum shi bynta ki rukom treikam na ka bynta ka koit ka khiah jong ki paidbah. Ki resol jong ka jingwad bniah ki ai jingmut ba ki sienjam ban wan kidei ban long halor ka jingpynneh ia ki jingkylla ha ka rukom im bad pynthikna ka jingpyndonkam pura ia ki painkhana ba la shna na ka bynta ki jingmyntoi ha ka koit ka khiah.

****