આંકડા અને કાર્યક્રમ અમલીકરણ મંત્રાલય (એમઓએસપીઆઈ)ની નેશનલ સ્ટેટિસ્ટિકલ ઓફિસ (એનએસઓ) આ પ્રેસ નોટમાં નાણાકીય વર્ષ (નાણાકીય વર્ષ) 2024-25ના એપ્રિલ-જૂન ત્રિમાસિક ગાળા (ક્વાર્ટર 1) માટે કુલ ઘરેલું ઉત્પાદન (જીડીપી)ના ત્રિમાસિક અંદાજો રજૂ કરી રહ્યું છે, જેમાં કોન્સ્ટન્ટ (2011-12) અને વર્તમાન કિંમતો એમ બંને પર તેના ખર્ચના ઘટકો સામેલ છે. વર્ષ 2022-23, 2023-24 અને 2024-25ના ક્વાર્ટર-1 માટે જીડીપીના ખર્ચ ઘટકોમાં વર્ષ દર વર્ષે ટકા ફેરફારો અને ખર્ચના ઘટકોની સાથે આર્થિક પ્રવૃત્તિના પ્રકાર દ્વારા મૂળભૂત કિંમતે કુલ મૂલ્ય સંવર્ધિત (જીવીએ)નો ત્રિમાસિક અંદાજ પરિશિષ્ટ એ ના વિધાન 1 થી 4માં આપવામાં આવ્યો છે.

કી હાઇલાઇટ્સ:

• નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના ક્વાર્ટર 1 માં વાસ્તવિક જીડીપીમાં 6.7 ટકાનો વધારો થવાનો અંદાજ છે, જે નાણાકીય વર્ષ 2023-24 ના ક્વાર્ટર 1 માં 8.2% ના વિકાસ દર કરતા વધારે છે.
• નોમિનલ જીડીપીમાં નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના ક્વાર્ટર 1માં 9.7 ટકાનો વૃદ્ધિ દર જોવા મળ્યો છે, જ્યારે નાણાકીય વર્ષ 2023-24ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં 8.5 ટકાનો વૃદ્ધિ દર હતો.
• વાસ્તવિક જીવીએ નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં 6.8 ટકાનો વધારો થયો છે, જે અગાઉના નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં 8.3 ટકાના વૃદ્ધિ દરની સરખામણીમાં હતો. નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના ક્વાર્ટર 1માં જીવીએ વૃદ્ધિ સેકન્ડરી સેક્ટર (8.4 ટકા)માં નોંધપાત્ર વૃદ્ધિથી પ્રેરિત છે, જેમાં કન્સ્ટ્રક્શન (10.5 ટકા), ઇલેક્ટ્રિસિટી, ગેસ, વોટર સપ્લાય અને અન્ય યુટિલિટી સર્વિસીસ (10.4 ટકા) અને મેન્યુફેક્ચરિંગ (7.0 ટકા) ક્ષેત્રોનો સમાવેશ થાય છે.
• નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના ક્વાર્ટર 1 માટે નોમિનલ જીવીએમાં વૃદ્ધિ દર નાણાકીય વર્ષ 2023-24ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં 8.2 ટકાના વૃદ્ધિ દરથી 9.8 ટકા રહેવાનો અંદાજ મૂકવામાં આવ્યો   છે.
• પ્રાઇવેટ ફાઇનલ કન્ઝમ્પશન એક્સપેન્ડિચર (પીએફસીઇ) અને ગ્રોસ ફિક્સ્ડ કેપિટલ ફોર્મેશન (જીએફસીએફ)માં સ્થિર ભાવે નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં અનુક્રમે 7.4 ટકા અને 7.5 ટકાનો વૃદ્ધિ દર જોવા મળ્યો છે.
• વર્તમાન ભાવે ચોખ્ખા કરવેરામાં નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં 8.0 ટકાનો વૃદ્ધિ દર જોવા મળ્યો છે, જેના પરિણામે જીવીએ અને જીડીપીના વૃદ્ધિ દર વચ્ચે 0.1 ટકાપોઇન્ટ ગેપ જોવા મળ્યો છે.

I. ત્રિમાસિક અંદાજો અને વૃદ્ધિ દર

 2024-25ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં સ્થિર ભાવે વાસ્તવિક જીડીપી અથવા જીડીપી ₹43.64 લાખ કરોડ થવાનો અંદાજ છે, જે 2023-24ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં ₹40.91 લાખ કરોડ હતો, જે 6.7%નો વૃદ્ધિ દર દર્શાવે છે. 2024-25ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં વર્તમાન ભાવે નોમિનલ જીડીપી અથવા જીડીપી ₹77.31 લાખ કરોડ થવાનો અંદાજ છે, જે 2023-24ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં ₹70.50 લાખ કરોડ હતો, જે 9.7%નો વૃદ્ધિ દર દર્શાવે છે.

2024-25ના ક્વાર્ટર 1 માં વાસ્તવિક જીવીએ 40.73 લાખ કરોડ રૂપિયા રહેવાનો અંદાજ છે, જે 2023-24 ના ક્વાર્ટર 1 માં 38.12 લાખ કરોડ રૂપિયા હતો, જે 6.8% નો વૃદ્ધિ દર દર્શાવે છે. 2024-25ના ક્વાર્ટર 1 માં નોમિનલ જીવીએ ₹70.25 લાખ કરોડ હોવાનો અંદાજ છે, જે 2023-24 ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળામાં ₹63.96 લાખ કરોડ હતો, જે 9.8% નો વૃદ્ધિ દર દર્શાવે છે.

આકૃતિ 1: ત્રિમાસિક જીડીપી અને જીવીએ અંદાજો, વાય-ઓ-વાય વૃદ્ધિ દરની સાથે નાણાકીય વર્ષ 2021-22ના ક્વાર્ટર 1 થી નાણાકીય વર્ષ 2024-25 સુધીના ત્રિમાસિક ગાળામાં સ્થિર ભાવે

આકૃતિ 2: ક્ષેત્રીય સંરચના અને ત્રિમાસિક જીવીએનો વૃદ્ધિ દર

આકૃતિ 3: વિસ્તૃત ક્ષેત્રોમાં ત્રિમાસિક જીવીએની રચના અને વૃદ્ધિ દર

[પ્રાથમિક ક્ષેત્રઃ કૃષિ, પશુધન, વન્ય પેદાશો, વન્ય અને મત્સ્યપાલન તથા ખાણકામ અને ખાણકામ

દ્વિતીયક ક્ષેત્રઃ ઉત્પાદન, વીજળી, ગેસ, પાણીનો પુરવઠો અને અન્ય ઉપયોગિતા સેવાઓ તથા નિર્માણ

તૃતીયક ક્ષેત્ર: વેપાર, હોટેલ્સ, પરિવહન, સંચાર અને સેવાઓ સંબંધિત પ્રસારણ, નાણાકીય, રિયલ એસ્ટેટ અને વ્યાવસાયિક સેવાઓ અને જાહેર વહીવટ, સંરક્ષણ અને અન્ય સેવાઓ]

II. કાર્યપદ્ધતિ અને મુખ્ય ડેટા સ્ત્રોતોઃ

જીડીપીના ત્રિમાસિક અંદાજો સૂચક આધારિત છે અને બેન્ચમાર્ક-સૂચક પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરીને સંકલિત કરવામાં આવે છે એટલે કે અગાઉના નાણાકીય વર્ષ (2023-24)ના સમાન ત્રિમાસિક ગાળા માટે ઉપલબ્ધ અંદાજો ક્ષેત્રોની કામગીરીને પ્રતિબિંબિત કરતા સંબંધિત સૂચકાંકોનો ઉપયોગ કરીને તારણ કાઢવામાં આવે છે. વિવિધ મંત્રાલયો/વિભાગો/ખાનગી એજન્સીઓ પાસેથી મેળવવામાં આવેલા ડેટા આ અંદાજોના સંકલનમાં મૂલ્યવાન ઇનપુટ તરીકે કામ કરે છે.

 (1) ઔદ્યોગિક ઉત્પાદન સૂચકાંક (આઈઆઈપી), (2) ઔદ્યોગિક ઉત્પાદન સૂચકાંક (આઈઆઈપી)નો ઉપયોગ કરીને ક્ષેત્રવાર અંદાજોનું સંકલન કરવામાં આવ્યું છે. (2) વર્ષ 2024-25ના ક્વાર્ટર 1 માટે આ કંપનીઓના ઉપલબ્ધ ત્રિમાસિક નાણાકીય પરિણામોના આધારે ખાનગી કોર્પોરેટ ક્ષેત્રમાં લિસ્ટેડ કંપનીઓની નાણાકીય કામગીરી, (3) વર્ષ 2024-25 માટે પાક ઉત્પાદનના લક્ષ્યાંકો 5. માછલીનું ઉત્પાદન, (6) સિમેન્ટ અને સ્ટીલનું ઉત્પાદન/વપરાશ, (7) રેલવે માટે ચોખ્ખા ટન કિલોમીટર અને પેસેન્જર કિલોમીટર, (8) નાગરિક ઉડ્ડયન દ્વારા પેસેન્જર અને કાર્ગો ટ્રાફિકનું સંચાલન, (9) મુખ્ય અને ગૌણ દરિયાઈ બંદરો પર કાર્ગો ટ્રાફિકનું સંચાલન, (10) વાણિજ્યિક વાહનોનું વેચાણ, (11) બેંક થાપણો અને ક્રેડિટ્સ, (12) કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોના ખાતાઓ વગેરે,  2024-25ના Q1 માટે ઉપલબ્ધ છે. અંદાજમાં ઉપયોગમાં લેવાતા મુખ્ય સૂચકાંકોમાં વર્ષ-દર-વર્ષ વૃદ્ધિ દર (%) પરિશિષ્ટ બીમાં આપવામાં આવ્યો છે.

જીડીપી સંકલન માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવતી કુલ કરવેરાની આવકમાં નોન-જીએસટી આવક તેમજ જીએસટીની આવકનો સમાવેશ થાય છે. કન્ટ્રોલર જનરલ ઓફ એકાઉન્ટ્સ (સીજીએ) અને કોમ્પ્ટ્રોલર એન્ડ ઓડિટર જનરલ ઓફ ઇન્ડિયા (સીએજી)ની વેબસાઇટ્સ પર ઉપલબ્ધ તાજેતરની માહિતીનો ઉપયોગ વર્તમાન ભાવે ઉત્પાદનો પરના કરના અંદાજ માટે કરવામાં આવ્યો છે. સ્થિર ભાવે ઉત્પાદનો પરના કરનું સંકલન કરવા માટે, વોલ્યુમ એક્સ્ટ્રાપોલેશન કર વેરાની ચીજવસ્તુઓ અને સેવાઓના જથ્થાની વૃદ્ધિનો ઉપયોગ કરીને કરવામાં આવે છે અને કરના કુલ જથ્થાને મેળવવા માટે એકત્રિત કરવામાં આવે છે. વર્તમાન કિંમતે કુલ ઉત્પાદન સબસિડીનું સંકલન કેન્દ્ર માટે ખાદ્યાન્ન, યુરિયા, પેટ્રોલિયમ અને પોષકતત્વો આધારિત સબસિડી જેવી મુખ્ય સબસિડીઓ પરની માહિતીનો ઉપયોગ કરીને કરવામાં આવ્યું હતું તથા નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના એપ્રિલ-જૂન ત્રિમાસિક ગાળા માટે મોટા ભાગનાં રાજ્યો દ્વારા સબસિડી પર કરવામાં આવેલા ખર્ચનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. કેન્દ્ર અને રાજ્યોના મહેસૂલી ખર્ચ, વ્યાજની ચૂકવણી, સબસિડી વગેરે માટે સીજીએ અને કેગ વેબસાઇટ્સ પર ઉપલબ્ધ તાજેતરના ઉપલબ્ધ ડેટાનો ઉપયોગ સરકારી અંતિમ વપરાશ ખર્ચ (જીએફસીઇ)ના અંદાજ માટે થાય છે.

સ્રોત એજન્સીઓ દ્વારા કરવામાં આવેલા ઇનપુટ ડેટામાં સુધારેલા ડેટા કવરેજ અને સુધારણાની અસર આ અંદાજોના અનુગામી પુનરાવર્તન પર પડશે. તેથી, રિલીઝ કેલેન્ડર મુજબ, અંદાજો, યોગ્ય સમયે ઉપરોક્ત કારણો માટે સુધારામાંથી પસાર થવાની સંભાવના છે. આંકડાઓનું અર્થઘટન કરતી વખતે વપરાશકર્તાઓએ આને ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ. વર્ષ 2024-25ના જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર (ક્વાર્ટર 2 2024-25)ના ત્રિમાસિક જીડીપી અંદાજની આગામી જાહેરાત 29.11.2024ના રોજ થશે.

***********

પરિશિષ્ટ A

પરિશિષ્ટ B

આ પ્રેસ રીલીઝને પીડીએફ ફોર્મેટમાં ડાઉનલોડ કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો

AP/GP/JD