ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ಸಭೆಯು, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯಾಚೆಗಿನ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯ (ಬಿ ಬಿ ಎನ್‌ ಜೆ) ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಭಾರತವು ಸಹಿ ಹಾಕಲು ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿದೆ. ಈ ಮಹತ್ವದ ನಿರ್ಧಾರವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರದ ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸುಸ್ಥಿರ ಬಳಕೆಯತ್ತ ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನ್ಯಾಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಿದ 'ಹೈ ಸೀಸ್' ಪ್ರದೇಶಗಳು ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗುವ ಜಾಗತಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಾಗರಗಳು ನ್ಯಾವಿಗೇಷನ್, ಓವರ್‌ಫ್ಲೈಟ್, ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ಕೇಬಲ್‌ ಗಳು ಮತ್ತು ಪೈಪ್‌ಲೈನ್‌ ಗಳನ್ನು ಹಾಕುವುದು ಮುಂತಾದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಮುಕ್ತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಭೂ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಚಿವಾಲಯವು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಿ ಬಿ ಎನ್‌ ಜೆ ಒಪ್ಪಂದದ ಅನುಷ್ಠಾನದ ನೇತೃತ್ವವನ್ನು ವಹಿಸಲಿದೆ.

ಭೂ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರು (ಸ್ವತಂತ್ರ ಉಸ್ತುವಾರಿ); ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಕಚೇರಿ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸಚಿವಾಲಯ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳು ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿಗಳು, ಅಣುಶಕ್ತಿ ಇಲಾಖೆ; ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಇಲಾಖೆಯ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾದ ಡಾ ಜಿತೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ "ಭಾರತವು ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಜಾಗತಿಕ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಬದ್ಧವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ನಾವು (ಬಿ ಬಿ ಎನ್‌ ಜೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ) ಸಹಿ ಹಾಕುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮೂಲಕ ಅದನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸುತ್ತೇವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಸರ್ಕಾರವು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿದೆ, ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಹಯೋಗವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ, ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಕಾನೂನಿನ ನಿಯಮವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು. ಸಂಪುಟ ಸಭೆಯು ಜುಲೈ 02, 2024 ರಂದು ನಡೆಯಿತು.

ಬಿ ಬಿ ಎನ್‌ ಜೆ ಒಪ್ಪಂದ ಅಥವಾ 'ಹೈ ಸೀಸ್ ಟ್ರೀಟಿ', ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಕನ್ವೆನ್ಷನ್ ಆನ್ ದಿ ಲಾ ಆಫ್ ದಿ ಸೀ (UNCLOS) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಪ್ಪಂದವಾಗಿದೆ. ಇದು ದೇಶದ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಸಾಗರದಲ್ಲಿನ ಸಾಗರ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯದ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಕಳವಳವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಸಮನ್ವಯದ ಮೂಲಕ ಸಮುದ್ರ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯದ ಸುಸ್ಥಿರ ಬಳಕೆಗೆ ನಿಖರವಾದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ಪಕ್ಷವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ಸಾಗರದಿಂದ ಪಡೆದ ಸಮುದ್ರ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಮೇಲೆ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅಥವಾ ಚಲಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಪ್ರಯೋಜನಗಳ ನ್ಯಾಯೋಚಿತ ಮತ್ತು ಸಮಾನ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆಯ ತತ್ವದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅಂತರ್ಗತ, ಸಮಗ್ರ, ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ-ಕೇಂದ್ರಿತ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಜ್ಞಾನದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರದೇಶ ಆಧಾರಿತ ನಿರ್ವಹಣಾ ಸಾಧನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮುದ್ರ ಪರಿಸರದ ಮೇಲಿನ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಪ್ರಭಾವದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಲವಾರು ಎಸ್‌ ಡಿ ಜಿ ಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಎಸ್‌ ಡಿ ಜಿ 14 (ನೀರಿನೊಳಗಿನ ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯ) ಸಾಧಿಸಲು ಸಹ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಈ ಒಪ್ಪಂದದಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಆಗುವ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ MoES ನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಡಾ. ಎಂ ರವಿಚಂದ್ರನ್, “ಬಿ ಬಿ ಎನ್‌ ಜೆ ಒಪ್ಪಂದವು ನಮ್ಮ ಇಇಜೆಡ್ (ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ) ದ ಆಚೆಗಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಬಹಳ ಭರವಸೆಯಾಗಿದೆ. ಹಂಚಿಕೆಯ ವಿತ್ತೀಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, ಇದು ನಮ್ಮ ಸಾಗರ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸಹಯೋಗಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ತೆರೆಯುತ್ತದೆ, ಮಾದರಿಗಳು, ಅನುಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ, ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ವರ್ಗಾವಣೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ, ನಮಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. ಇಡೀ ಮಾನವಕುಲದ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕಾಗಿ." ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಭಾರತವು ಬಿ ಬಿ ಎನ್‌ ಜೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕುವುದು ನಮ್ಮ ಸಾಗರಗಳು ಪರಿಸರಸ್ನೇಹಿ ಮತ್ತು ಸುಸ್ಥಿರವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತೊಂದು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.

ಬಿ ಬಿ ಎನ್‌ ಜೆ ಒಪ್ಪಂದವು ಜಾರಿಯಾದಾಗ ಸಂಬಂಧಿತ ಅನುಷ್ಠಾನ ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಜೊತೆಗೆ UNCLOS ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಅನುಷ್ಠಾನ ಒಪ್ಪಂದವಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ: 1994 ಭಾಗ XI ಅನುಷ್ಠಾನ ಒಪ್ಪಂದ (ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮುದ್ರತಳ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಖನಿಜ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಪರಿಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಹೊರತೆಗೆಯುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ) ಮತ್ತು 1995 ಯುಎನ್ ಫಿಶ್ ಸ್ಟಾಕ್ಸ್ ಒಪ್ಪಂದ (ಇದು ಅಡ್ಡಾದಿಡ್ಡಿ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಮೀನುಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ).

UNCLOS ಅನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್ 10, 1982 ರಂದು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ 16, 1994 ರಂದು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಸಾಗರಗಳು ಮತ್ತು ಕಡಲ ಗಡಿಗಳ ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಸಮುದ್ರ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಾದ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ಸಾಗರ ತಳದಲ್ಲಿ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮುದ್ರ ತಳದ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ, 160 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದೇಶಗಳು UNCLOS ಅನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿವೆ. ಪ್ರಪಂಚದ ಸಾಗರಗಳ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಮಾಂಕ, ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯೋಚಿತತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಬಿ ಬಿ ಎನ್‌ ಜೆ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ 2023 ರಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2023 ರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಸಹಿಗಾಗಿ ಮುಕ್ತವಾಗಿದೆ. 60 ನೇ ಅಂಗೀಕಾರ, ಸ್ವೀಕಾರ, ಅನುಮೋದನೆ ಅಥವಾ ಪ್ರವೇಶದ 120 ದಿನಗಳ ನಂತರ ಇದು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಒಪ್ಪಂದವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಜೂನ್ 2024 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, 91 ದೇಶಗಳು ಬಿ ಬಿ ಎನ್‌ ಜೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿವೆ ಮತ್ತು ಎಂಟು ಪಕ್ಷಗಳು ಅದನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿವೆ.

*****