ନିକଟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ନିର୍ବାଚନରେ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଚାରର ସ୍ତର ହ୍ରାସ ପାଇବାର ବିଭିନ୍ନ ଧାରା ଓ ଘଟଣାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ସମସ୍ତ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ ସାର୍ବଜନୀନ ପ୍ରଚାରରେ ଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସଂଯମତା ବଜାୟ ରଖିବା ଏବଂ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାରର ସ୍ତରକୁ 'ପ୍ରସଙ୍ଗ' ଭିତ୍ତିକ ବିତର୍କରେ ପରିଣତ କରିବାକୁ ଅଧିକ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି।

ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ଏମସିସିକୁ ଏଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ପୂର୍ବରୁ ଜଣାଶୁଣା ନିୟମ ଉଲ୍ଲଂଘନ କଲେ ଆୟୋଗ ଷ୍ଟାର ପ୍ରଚାରକ ଓ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ 'ନୋଟିସ୍'ରେ ରଖିଛନ୍ତି। ଆଗାମୀ ନିର୍ବାଚନରେ ସମୟ ଓ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ନୋଟିସକୁ ପୁନଃ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ପରାମର୍ଶ ଅନୁଯାୟୀ କୌଣସି ପରୋକ୍ଷ ଏମସିସି ଉଲ୍ଲଂଘନର ଆକଳନ କରିବେ। ଲୋକସଭା ର ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ଏବଂ ୪ଟି ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନର ସମସ୍ତ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଏବଂ ଭୌଗୋଳିକ କ୍ଷେତ୍ର "ପୁନରାବୃତ୍ତି" ଅପରାଧ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବାର ଆଧାର ହେବ ।

ମତପ୍ରକାଶର ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ସନ୍ତୁଳନତା ରଖିବାର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରି ପରାମର୍ଶଦାତାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ଯେ ଆୟୋଗ ଗତ କିଛି ପର୍ଯ୍ୟାୟ ନିର୍ବାଚନ ପରଠାରୁ ଆତ୍ମନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଅନୁସରଣ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଏହାର ନୋଟିସ୍ ପ୍ରାର୍ଥୀ କିମ୍ବା ଷ୍ଟାର ପ୍ରଚାରକଙ୍କ ପାଇଁ ନୈତିକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ ବୋଲି ପୂର୍ବାନୁମାନ କରାଯାଇଛି। ସିଧାସଳଖ ନିଷେଧାଦେଶ ଅପେକ୍ଷା ପ୍ରଚାର କାର୍ଯ୍ୟରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଆୟୋଗ ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଜାରି ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ସତର୍କତାର ସହ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି । ତେବେ ଏମସିସି ନୋଟିସକୁ ନୈତିକ ଭଳି ସଠିକ ଉପାୟରେ ବ୍ୟବହାର କରି ଆଲୋଚନାର ସ୍ତର ଯାଞ୍ଚ କରିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ଆଗାମୀ ନିର୍ବାଚନ ଚକ୍ରରେ ଭୁଲ ବୁଝାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ଏବଂ ପୁନରାବୃତ୍ତି କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଏହାବ୍ୟତୀତ, ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟାର ବିକଶିତ ପରିଦୃଶ୍ୟ ଏବଂ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ପ୍ରାକ୍-ଏମସିସି ଏବଂ ୪୮ ଘଣ୍ଟାର ନୀରବତା ଅବଧି ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ରେଖାକୁ ଅଣଦେଖା କରିଦେଇଛି, ଯାହା ଫଳରେ ଏକାଧିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ପ୍ରଚାର ଏବଂ ଏପରିକି ଅସମ୍ପୃକ୍ତ ନିର୍ବାଚନରେ ବିଷୟବସ୍ତୁର ନିରନ୍ତର ପ୍ରସାରଣ ହୋଇଛି।

ରାଜନୈତିକ ଦଳ, ପ୍ରାର୍ଥୀ ଓ ଷ୍ଟାର ପ୍ରଚାରକଙ୍କ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ
• ଭୋଟରଙ୍କ ଜାତି/ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ଭାବନା ଆଧାରରେ କୌଣସି ମତାମତ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ ନାହିଁ ବିଦ୍ୟମାନ ମତଭେଦକୁ ବଢ଼ାଇବା କିମ୍ବା ପାରସ୍ପରିକ ଘୃଣା ସୃଷ୍ଟି କରିବା କିମ୍ବା ବିଭିନ୍ନ ଜାତି/ସମ୍ପ୍ରଦାୟ/ଧାର୍ମିକ/ଭାଷାଗତ ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତେଜନା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଭଳି କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପ୍ରୟାସ କରାଯିବ ନାହିଁ।
• ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଏବଂ ନେତାମାନେ ଭୋଟରଙ୍କୁ ବିଭ୍ରାନ୍ତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବିନା ତଥ୍ୟଭିତ୍ତିକ ଆଧାରରେ ମିଥ୍ୟା ବୟାନ, ବକ୍ତବ୍ୟ ଦେବେ ନାହିଁ । ଅସତ୍ୟ ଅଭିଯୋଗ ଆଧାରରେ କିମ୍ବା ବିକୃତି ଆଧାରରେ ଅନ୍ୟ ଦଳ କିମ୍ବା ସେମାନଙ୍କ କର୍ମୀଙ୍କ ସମାଲୋଚନାକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦିଆଯିବ।
• ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନର କୌଣସି ଦିଗ, ସାର୍ବଜନୀନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସହିତ ଜଡିତ ନୁହେଁ, ଅନ୍ୟ ଦଳର ନେତା କିମ୍ବା କର୍ମୀଙ୍କ ସମାଲୋଚନା କରାଯିବ ନାହିଁ । ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀଙ୍କୁ ଅପମାନିତ କରିବା ପାଇଁ ନିମ୍ନସ୍ତରୀୟ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆକ୍ରମଣ କରାଯିବ ନାହିଁ।

• କୌଣସି ମନ୍ଦିର/ମସଜିଦ୍/ଚର୍ଚ୍ଚ/ଗୁରୁଦ୍ୱାର କିମ୍ବା କୌଣସି ଧର୍ମାନୁଷ୍ଠାନକୁ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର କିମ୍ବା ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ ନାହିଁ। ଭକ୍ତ ଓ ଦେବତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କକୁ ଉପହାସ କରୁଥିବା ପ୍ରସଙ୍ଗ କିମ୍ବା ଦିବ୍ୟ ନିନ୍ଦାର ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯିବ ନାହିଁ।

• ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ପ୍ରାର୍ଥୀମାନେ ମହିଳାଙ୍କ ସମ୍ମାନ ଓ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପ୍ରତି ଅପମାନଜନକ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିବା କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ/କାମ /ବକ୍ତବ୍ୟରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ ।

• ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ଅସତ୍ୟ ଏବଂ ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର ବିଜ୍ଞାପନ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।

• ସମ୍ବାଦ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଭାବରେ ବିଜ୍ଞାପନ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।

• ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀଙ୍କୁ ଅପମାନିତ କରିବା ଏବଂ ଅପମାନିତ କରୁଥିବା ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପୋଷ୍ଟ କିମ୍ବା ଯେଉଁ ପୋଷ୍ଟଗୁଡ଼ିକ ଖରାପ ଅଟେ କିମ୍ବା ଯାହା ସମ୍ମାନଠାରୁ କମ୍ ଅଟେ ତାହା ପୋଷ୍ଟ କିମ୍ବା ସେୟାର କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।

​
ଆଦର୍ଶ ଆଚରଣ ବିଧି ଏବଂ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା ମଧ୍ୟରେ ରହିବାକୁ ଆୟୋଗ ସମସ୍ତ ରାଜନୈତିକ ଦଳ, ସେମାନଙ୍କ ନେତା ଏବଂ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରୁଥିବା ପ୍ରାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛନ୍ତି। ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାରର ସ୍ତରକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ଏମସିସି ଏବଂ ସରୋଗେଟ୍ ଉପାୟର ପରୋକ୍ଷ ଉଲ୍ଲଂଘନ କଲେ ଆୟୋଗ କଠୋର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବେ ବୋଲି ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଛି।

ପୂର୍ବ ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ଦେଖାଯାଇଥିବା ପରୋକ୍ଷ/ସରୋଗେଟ୍ ଏମସିସି ଉଲ୍ଲଂଘନର କେତେକ ଶୈଳୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରେଫରେନ୍ସ ଏବଂ ରେକର୍ଡ ପାଇଁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି

• ବେଳେବେଳେ ଅନ୍ୟ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ଷ୍ଟାର ପ୍ରଚାରକଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅଶ୍ଳୀଳ, ଅପମାନଜନକ ଶବ୍ଦ ପ୍ରୟୋଗ
• ମିଥ୍ୟା, ଅଗଣିତ, ଭିତ୍ତିହୀନ, ଭୁଲ୍ ଏବଂ ଅସତ୍ୟ ଅଭିଯୋଗ,
• ଈଶ୍ୱରୀୟ ନିନ୍ଦା/ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଅପମାନ ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ଶବ୍ଦ,
• ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପୋଷ୍ଟ/ ବ୍ୟଙ୍ଗଚିତ୍ରକୁ ଅପମାନିତ କରିବା ତଥା ବ୍ୟଙ୍ଗର ସୂକ୍ଷ୍ମ ରେଖା ଅତିକ୍ରମ କରିବା
• ଅନେକ ସମୟରେ ଭୁଲ ସୂଚନା ବା ଅପପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର କରିବା ପାଇଁ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପୋଷ୍ଟଗୁଡ଼ିକୁ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବା ।
• ମତଦାନର କିଛି ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ବିଶୃଙ୍ଖଳିତ ସ୍ତରର ଖେଳ ପଡ଼ିଆ ସହ ଖବର ଆଳରେ ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର ବିଜ୍ଞାପନ
• ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀଙ୍କ ଉପରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆକ୍ରମଣ ଏବଂ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ଦଳର ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଉପହାସ
• ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟରେ ପଡ଼ୋଶୀ ରାଜ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କ କଲ୍ୟାଣକାରୀ ଯୋଜନା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି
• ମିଥ୍ୟା ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଲାଞ୍ଚ ଦେବା ଭଳି ଯୋଜନାରେ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ପୂରଣ ପାଇଁ ପଞ୍ଜୀକରଣର ପ୍ରଲୋଭନ ଦେଖାଇ ଭୋଟରଙ୍କୁ ପ୍ରଲୋଭିତ କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ
• ଭୋଟରଙ୍କ ଏକ ଗୋଷ୍ଠୀ ବିରୋଧରେ ସାଧାରଣ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେବା ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ନାମ ବ୍ୟବହାର

ପୃଷ୍ଠଭୂମି:

ଜନପ୍ରତିନିଧି ଆଇନ, ୧୯୫୧ର ଧାରା ୭୭ ଅନୁଯାୟୀ ଷ୍ଟାର ପ୍ରଚାରକ ଭାବେ ମନୋନୀତ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ନେତାମାନେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଜନୈତିକ ରାଲିରେ ଭାଷଣ ଦେଇଥାନ୍ତି। ଆଦର୍ଶ ଆଚରଣ ବିଧି (ଏମସିସି) ଏବଂ ଆଇନର ବୈଧାନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପରସ୍ପରର ପରିପୂରକ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାକୁ ସୌହାର୍ଦ୍ଦ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟମୂଳକ ନିର୍ମାଣ ଢାଞ୍ଚାରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିବା ଜରୁରୀ । ତେଣୁ ଧାରା ୭୭ ଦ୍ୱାରା ଦିଆଯାଇଥିବା ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଉପଭୋଗ କରିବା ସହିତ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର ସମୟରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନୈତିକ ମାନଦଣ୍ଡ ବଜାୟ ରଖିବାର ଦାୟିତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ଷ୍ଟାର ପ୍ରଚାରକଙ୍କ ଉପରେ ରହିଛି।

BS