महिला आणि बालविकास मंत्रालय
केंद्र सरकारचे विविध उपक्रमांद्वारे अंगणवाडी सेविका आणि अंगणवाडी मदतनीस यांना प्रोत्साहन
Posted On:
07 FEB 2024 3:43PM by PIB Mumbai
नवी दिल्ली , 7 फेब्रुवारी 2024
अंगणवाडी सेवा ही केंद्र पुरस्कृत योजना असून तिची अंमलबजावणी राज्य सरकार/केंद्रशासित प्रदेश प्रशासनाच्या कक्षेत येते. विविध स्तरांवरील रिक्त पदे भरण्याबाबतचा मुद्दा राज्य सरकारे/केंद्रशासित प्रदेश प्रशासनाकडे सातत्यपूर्ण चर्चा/दूरदृश्य प्रणालीद्वारे उचलला जातो. तसेच, मनुष्यबळाच्या योग्य नियोजनाची खातरजमा करण्यासाठी अंगणवाडी सेविका आणि मदतनीस यांच्या संदर्भात दर वर्षी 30 एप्रिल ही एकच सेवानिवृत्ती तारीख स्वीकारण्याची विनंती राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांना करण्यात आली आहे.
देशात 31 डिसेंबर 2023 पर्यंत 13,48,135 अंगणवाडी सेविका आणि 10,23,068 अंगणवाडी मदतनीसांची नोंद आहे.
अंगणवाडी सेविका आणि अंगणवाडी मदतनीस यांच्या संख्येची राज्यनिहाय यादी परिशिष्ट-I मध्ये दिली आहे.
केंद्र सरकारने 1 ऑक्टोबर, 2018 पासून, प्रमुख अंगणवाडी केंद्रातील अंगणवाडी सेविकांचे मानधन रु.3,000/- वरून रु.4,500/- प्रति महिना केले आहे; छोट्या अंगणवाडी केंद्रातील अंगणवाडी सेविकांचे मानधन रु.2,250/- वरून रु.3,500/- प्रति महिना; तर अंगणवाडी मदतनिसांचे मानधन रु. 1,500/- वरून रु. 2,250/- प्रति महिना केले असून अंगणवाडी मदतनीसांसाठी रु. 250/- प्रति महिना आणि अंगणवाडी सेविकांसाठी रु. 500/- असे कामगिरीशी निगडित प्रोत्साहन सुरू केले. याव्यतिरिक्त, राज्ये/केंद्रशासित प्रदेश या कार्यकर्त्यांना त्यांच्या स्वतःच्या संसाधनांमधून अतिरिक्त आर्थिक प्रोत्साहन/मानधन देखील देत आहेत जे राज्यानुसार वेगवेगळे आहे. राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांद्वारे प्रदान केलेले अतिरिक्त मानधन परिशिष्ट-II मध्ये दिलेले आहे. सध्या अंगणवाडी सेविका/ अंगणवाडी मदतनीस यांचे मानधन वाढवण्याचा कोणताही प्रस्ताव विचाराधीन नाही.
अंगणवाडी सेविका आणि अंगणवाडी मदतनीस यांना प्रोत्साहन आणि उत्तेजन देण्याच्या उद्देशाने, खालील गोष्टींसह विविध पाऊले/उपक्रम हाती घेण्यात आले आहेत:
i पदोन्नती, रजा, गणवेश, सामाजिक सुरक्षा विमा योजना, प्रधानमंत्री गरीब कल्याण पॅकेज अंतर्गत विमा संरक्षण,प्रधान मंत्री श्रम योगी मान-धन, पोषण ट्रॅकरद्वारे माहिती तंत्रज्ञानाचा लाभ:
सरकारने छोट्या अंगणवाडी केंद्रांचे नियमित अंगणवाडी केंद्रात अद्ययावतीकरण करण्याचे आदेश जारी केले आहेत. यामुळे, सध्याच्या छोट्या अंगणवाड्यांमधील सेविकांचे मानधन प्रति महिना रु.4,500/- पर्यंत वाढले आहे.
वर्ष 2024-25 च्या अंतरिम अर्थसंकल्पात, सरकारने देशभरातील सर्व अंगणवाडी सेविका आणि मदतनीस यांचा समावेश करण्यासाठी आयुष्मान भारतची व्याप्ती वाढवली आहे. हे दुय्यम आणि तृतीयक वैद्यकीय सेवेसाठी सर्व अंगणवाडी सेविका आणि मदतनिसांना प्रति कुटुंब वार्षिक 5 लाख रुपयांपर्यंतचे आरोग्य कवच प्रदान करेल.
महिला आणि बालविकास मंत्री स्मृती झुबिन इराणी यांनी आज राज्यसभेत एका लेखी उत्तरात ही माहिती दिली.
ANNEXURE-I
ANNEXURE REFERRED IN REPLY TO PART (b) of RAJYA SABHA UNSTARRED QUESTION NO. 627 FOR 07.02.2024 REGARDING “HONORARIUM FOR ANGANWADI WORKERS/HELPERS” ASKED BY SHRI V. VIJAYASAI REDDY.
State-wise list of number of Anganwadi Workers and Anganwadi Helpers
|
State
|
Anganwadi Workers
|
Anganwadi Helpers
|
|
Andhra Pradesh
|
55188
|
42097
|
|
Arunachal Pradesh
|
5209
|
2362
|
|
Assam
|
60568
|
49452
|
|
Bihar
|
112551
|
82687
|
|
Chhattisgarh
|
51245
|
42266
|
|
Goa
|
1237
|
1149
|
|
Gujarat
|
52616
|
46367
|
|
Haryana
|
24328
|
13417
|
|
Himachal Pradesh
|
18727
|
17855
|
|
Jharkhand
|
37982
|
29453
|
|
Karnataka
|
63688
|
56597
|
|
Kerala
|
33107
|
32180
|
|
Madhya Pradesh
|
96288
|
65378
|
|
Maharashtra
|
108507
|
74746
|
|
Manipur
|
11466
|
9848
|
|
Meghalaya
|
5895
|
4120
|
|
Mizoram
|
2239
|
2088
|
|
Nagaland
|
3955
|
3481
|
|
Odisha
|
73653
|
62144
|
|
Punjab
|
26588
|
17176
|
|
Rajasthan
|
61305
|
38009
|
|
Sikkim
|
1308
|
1286
|
|
Tamil Nadu
|
44141
|
39806
|
|
Telangana
|
34456
|
26127
|
|
Tripura
|
10131
|
9617
|
|
Uttar Pradesh
|
182741
|
112756
|
|
Uttarakhand
|
19583
|
8795
|
|
West Bengal
|
108077
|
99663
|
|
Andaman & Nicobar Islands
|
711
|
465
|
|
Dadra & Nagar Haveli - Daman & Diu
|
405
|
337
|
|
Delhi
|
10498
|
10542
|
|
J&K
|
27302
|
18882
|
|
Ladakh
|
1144
|
882
|
|
Lakshadweep
|
60
|
13
|
|
Puducherry
|
802
|
581
|
|
UT-Chandigarh
|
434
|
444
|
|
Total
|
1348135
|
1023068
|
*Data as per Poshan Tracker (Dec. 23)
Annexure II
ANNEXURE REFERRED IN REPLY TO PART (d) of RAJYA SABHA UNSTARRED QUESTION NO. 627 FOR 07.02.2024 REGARDING “HONORARIUM FOR ANGANWADI WORKERS/HELPERS” ASKED BY SHRI V. VIJAYASAI REDDY.
Additional honorarium given by the States/UTs to AWWs/AWHs from their own resources
|
S. No.
|
States/UTs
|
Additional honorarium given by States/UTs each month (In Rs.)
|
|
Anganwadi Workers (AWW)
|
Anganwadi Helper (AWH)
|
-
|
Andaman & Nicobar
|
3000
|
2500
|
-
|
Andhra Pradesh
|
7000
|
4750
|
-
|
Arunachal Pradesh
|
Nil
|
Nil
|
-
|
Assam
|
2000
|
1000
|
-
|
Bihar
|
1450
|
725
|
-
|
Chandigarh
|
3600
|
1800
|
-
|
Chhattisgarh
|
2000
|
1000
|
-
|
Dadra Nagar Haveli and Daman & Diu
|
1000
|
600
|
-
|
Delhi
|
5178
|
2589
|
-
|
Goa
|
5500-13500*
|
3750-6750*
|
-
|
Gujarat
|
5500
|
3250
|
-
|
Haryana
|
7286-8429*
|
4215
|
-
|
Himachal Pradesh
|
4600
|
2450
|
-
|
Jammu & Kashmir
|
600
|
340
|
-
|
Jharkhand
|
5000
|
2500
|
-
|
Karnataka
|
6500-7000*
|
4000-4500*
|
-
|
Kerala
|
2000
|
2000
|
-
|
Lakshadweep
|
5500
|
4750
|
-
|
Madhya Pradesh
|
7000
|
3500
|
-
|
Maharashtra
|
3825
|
2175
|
-
|
Manipur
|
1000
|
600
|
-
|
Meghalaya
|
1500
|
1000
|
-
|
Odisha
|
1000
|
500
|
-
|
Puducherry
|
600
|
300
|
-
|
Punjab
|
5000
|
2850
|
-
|
Rajasthan
|
3891-4030*
|
2640
|
-
|
Sikkim
|
2225
|
1500
|
-
|
Uttarakhand
|
3000
|
1500
|
-
|
West Bengal
|
3750
|
4050
|
-
|
Uttar Pradesh
|
1500
|
750
|
-
|
Nagaland
|
Nil
|
Nil
|
-
|
Mizoram
|
450
|
500
|
-
|
Tamil Nadu
|
3200-19700*
|
1850-10250*
|
-
|
Telangana
|
9150
|
5550
|
-
|
Tripura
|
150-5346*
|
93-3518*
|
-
|
Ladakh
|
1300
|
650
|
* Depending on the qualification and/or number of years of service
N.Chitale/V.Joshi/P.Malandkar
सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा:
@PIBMumbai 
/PIBMumbai 
/pibmumbai 
pibmumbai[at]gmail[dot]com 
/PIBMumbai 
/pibmumbai
(Release ID: 2003491)
Visitor Counter : 548