୨୦୨୩ ନଭେମ୍ବର ୨୫ ତାରିଖରେ ଗୁଜରାଟର ଭାଦିନାରଠାରେ ଭାରତୀୟ ତଟରକ୍ଷୀ ବାହିନୀ ପକ୍ଷରୁ ନବମ ଜାତୀୟସ୍ତରୀୟ ପ୍ରଦୂଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅଭ୍ୟାସ (NATPOLREX-IX) ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଭାରତୀୟ ତଟରକ୍ଷୀ ବାହିନୀର ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ରାକେଶ ପାଲ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ତେଲ ବିସ୍ଫୋରଣ ଆକସ୍ମିକତା ଯୋଜନା- ଏନଓଏସଡିସିପିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଏହି ଅଭ୍ୟାସ ସମୟରେ ସମସ୍ତ ଏଜେନ୍ସି ପ୍ରସ୍ତୁତିର ସମୀକ୍ଷା କରିଥିଲେ। କେନ୍ଦ୍ର ଓ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଓ ବିଭାଗର ପ୍ରତିନିଧି, ବନ୍ଦର, ତୈଳ ପରିଚାଳନା ଏଜେନ୍ସି ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଂଶୀଦାରମାନେ ଏହି ଅଭ୍ୟାସରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଏହି ଅଭ୍ୟାସରେ ୩୧ରୁ ଅଧିକ ବିଦେଶୀ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷକ ଓ ୮୦ ଜଣ ପ୍ରତିନିଧି ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।

ଜାତୀୟସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅଭ୍ୟାସ (NATPOLREX-IX) ଜାତୀୟ ତୈଳ ବିସ୍ଫୋରଣ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଆକସ୍ମିକ ଯୋଜନା ବା ଏନଓଏସଡିସିପିର ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁ ବ୍ୟବହାର କରି ସାମୁଦ୍ରିକ ତୈଳ ବିସ୍ଫୋରଣର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ସମ୍ବଳ ଏଜେନ୍ସି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଏବଂ ସମନ୍ୱୟର ସ୍ତରରେ ଭାରତୀୟ ତଟରକ୍ଷୀ ବନ୍ଦର ପରୀକ୍ଷା କରିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିଛି ।

ଆଇସିଜି ସାମୁଦ୍ରିକ ପ୍ରଦୂଷଣ ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ପ୍ରଦୂଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଜାହାଜ (ପିଆରଭି), ଅଫସୋର ପେଟ୍ରୋଲ ଭେସେଲ(ଓପିଭି), ସ୍ୱଦେଶୀ ଉନ୍ନତ ହାଲୁକା ହେଲିକପ୍ଟର ଏମକେ -୩ ଏବଂ ଡୋର୍ଣ୍ଣିୟର ଏୟାରକ୍ରାଫ୍ଟ ସମେତ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଏବଂ ବାୟୁ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ନିୟୋଜିତ କରିଥିଲା । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ 'ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ' ପରିକଳ୍ପନା ଅଧୀନରେ 'ମେକ୍ ଇନ୍ ଇଣ୍ଡିଆ' କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ଶିଳ୍ପ ଦକ୍ଷତା ମଧ୍ୟ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଥିଲା। ସାମୁଦ୍ରିକ ପ୍ରଦୂଷଣ ର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ସମନ୍ୱିତ ପ୍ରୟାସ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରମୁଖ ବନ୍ଦର ଭଳି ଅଂଶୀଦାରମାନେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ର ସାମୁଦ୍ରିକ ସମ୍ପତ୍ତି କୁ ନିୟୋଜିତ କରିଛନ୍ତି ।

୧୯୮୬ ମାର୍ଚ ୭ ରେ ଭାରତୀୟ ତଟରକ୍ଷୀ ବାହିନୀ ଭାରତର ସାମୁଦ୍ରିକ ଅଞ୍ଚଳରେ ସାମୁଦ୍ରିକ ପରିବେଶର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟରୁ ଏହି ଦାୟିତ୍ୱ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯାଇଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସମୁଦ୍ରରେ ତୈଳ ବିସ୍ଫୋରଣ ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ତଟରକ୍ଷୀ ବାହିନୀ ଏନଓଏସଡିସିପି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲା, ଯାହାକୁ ୧୯୯୩ ମସିହାରେ ସଚିବ କମିଟି ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲା। ଏନଓଏସଡିସିପି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ବ୍ୟତୀତ କୋଷ୍ଟଗାର୍ଡ ମୁମ୍ବାଇ, ଚେନ୍ନାଇ, ପୋର୍ଟ ବ୍ଲେୟାର ଏବଂ ଭାଦିନାରରେ ୪ଟି ପ୍ରଦୂଷଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପନ କରିଛି।

ଭାରତୀୟ ଜଳସୀମାରେ ତୈଳ ବିସ୍ଫୋରଣ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ତୈଳ ବିସ୍ଫୋରଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପାଇଁ ଏକ ସୁଦୃଢ଼ ଜାତୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ବାସ୍ତବରେ ଭାରତର ୭୫ ପ୍ରତିଶତ ଶକ୍ତି ଆବଶ୍ୟକତା ଆମ ଦେଶକୁ ସମୁଦ୍ର ପଥରେ ଆମଦାନୀ ହେଉଥିବା ତୈଳ ଦ୍ୱାରା ପୂରଣ ହୋଇଥାଏ । ଜାହାଜ ଦ୍ୱାରା ତୈଳ ପରିବହନ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ବିପଦରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଜାହାଜ ମାଲିକମାନଙ୍କ ସମେତ ଏବଂ ବନ୍ଦର ଭିତରେ ଥିବା ତୈଳ ଗ୍ରହଣକାରୀ ସୁବିଧାଗୁଡିକ ଉଭୟ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷେଧକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ପଡିଥାଏ  । ତେବେ ସାମୁଦ୍ରିକ ଦୁର୍ଘଟଣା ଏବଂ ସମୁଦ୍ରର ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ବିପଦ ଦ୍ୱାରା ତୈଳ ପ୍ରଦୂଷଣ ର ଆଶଙ୍କା ସର୍ବବ୍ୟାପୀ ଅଟେ ।

ଭାରତୀୟ ଜଳସୀମାରେ ତୈଳ ବିସ୍ଫୋରଣର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ତଟରକ୍ଷୀ ବାହିନୀ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସମନ୍ୱୟ ପ୍ରାଧିକରଣ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ ।

*****

NS/SLP