કેન્દ્રીય વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ, ઉપભોક્તા બાબતો, ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ તથા ટેક્સટાઇલ મંત્રી શ્રી પિયુષ ગોયલે જણાવ્યું હતું કે, ભારત તેની વધતી જતી વસતિની આકાંક્ષાઓ પૂર્ણ કરવા માળખાગત સુવિધામાં મોટા પાયે રોકાણ કરવા તરફ આગેકૂચ કરી રહ્યું છે. આજે નવી દિલ્હીમાં આયોજિત ચોથી 'આઇએસએ સ્ટીલ કોન્ક્લેવ 2023'ને સંબોધિત કરતી વખતે મંત્રીશ્રીએ સ્વીકાર્યું હતું કે, આ લક્ષ્યાંક હાંસલ કરવા માટે સ્ટીલ આવશ્યક છે, જેમાં વર્ષ 2030 સુધીમાં દર વર્ષે 300 મિલિયન સ્ટીલનું ઉત્પાદન કરવાની આકાંક્ષા છે.

કાર્બન બોર્ડર એડજસ્ટમેન્ટ મિકેનિઝમ (સીબીએએમ) અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરતાં શ્રી ગોયલે ખાતરી આપી હતી કે, ભારત સરકારે યુરોપિયન યુનિયન અને વર્લ્ડ ટ્રેડ ઓર્ગેનાઇઝેશન (ડબલ્યુટીઓ)માં આ મુદ્દો ઉઠાવ્યો છે. તેમણે ભારતીય ઉત્પાદકો અને નિકાસકારો માટે વાજબી વ્યવહારનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો તથા સ્ટીલ ઉદ્યોગને નુકસાન પહોંચાડી શકે તેવા અયોગ્ય કરવેરા કે કરવેરાનો વિરોધ કરવાની ભારતની કટિબદ્ધતાની પુનઃપુષ્ટિ કરી હતી.

મંત્રીએ વિકસિત દેશોમાં સ્ટીલ ઉદ્યોગ માટે વધુ સારી મુક્ત વેપાર સમજૂતીની પહોંચ સુનિશ્ચિત કરવાના પ્રયાસો પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને બૌદ્ધિક સંપદાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો અને વેપાર કરારોમાં મૂલ્ય સંવર્ધન પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે ભારતમાં એમએસએમઇ ક્ષેત્ર માટે ઉદ્યોગના સમર્થનને પણ માન્યતા આપી અને આ સેગમેન્ટ પ્રત્યે સતત પ્રતિબદ્ધતા વ્યક્ત કરી.

બાંધકામ ક્ષેત્રે સ્ટીલ ઉદ્યોગની ભૂમિકા, ભારતનો વિકાસ અને દેશને આત્મનિર્ભર બનવામાં મદદ કરવામાં તેના પ્રભાવ પર મંત્રીશ્રીએ પ્રકાશ પાડ્યો હતો. શ્રી ગોયલે ગુણવત્તાનાં ધોરણો પ્રત્યે ઉદ્યોગની કટિબદ્ધતા અને ગ્રાહકો માટે ઉચ્ચ-ગુણવત્તાયુક્ત સ્ટીલ ઉત્પાદનો સુનિશ્ચિત કરવા ગુણવત્તા નિયંત્રણનાં ઓર્ડર્સને વિસ્તૃત કરવાની જરૂરિયાતની પ્રશંસા કરી હતી. વધુમાં, મંત્રીએ સ્ટીલ ઉદ્યોગને અસર કરતી સલામતી ફરજ અને અન્ય આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર સમજૂતીઓ સાથે સંબંધિત ચિંતાઓને દૂર કરવાનું વચન આપ્યું હતું.

શ્રી ગોયલે જણાવ્યું હતું કે, ભારતમાં સ્ટીલ ઉદ્યોગ અત્યારે આશરે 20 લાખ લોકોને રોજગારી આપે છે, જે રાષ્ટ્રીય જીડીપીમાં નોંધપાત્ર પ્રદાન કરે છે. મંત્રીશ્રીએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, સ્ટીલ ઉદ્યોગ આત્મનિર્ભરતામાં નોંધપાત્ર વધારો કરી શકે છે, કારણ કે ભારત આ ક્ષેત્રની વધતી જતી માગને પહોંચી વળવા પ્રયાસરત છે. છેલ્લાં થોડાં વર્ષોમાં આ ઉદ્યોગની વૃદ્ધિ અને કામગીરી નોંધપાત્ર રહી છે, જેમાં શ્રી ગોયલને મુખ્ય સ્ટીલ ઉત્પાદકો પાસેથી તેમની ક્ષમતા વિસ્તરણ અને સ્થાયી ઉત્પાદન પદ્ધતિઓ માટેની યોજનાઓ વિશે પ્રતિસાદ મળ્યો છે.

શ્રી ગોયલે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના વિઝનનો ઉલ્લેખ કરીને ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, જ્યારે ભારત વિકસિત રાષ્ટ્ર બનવા તરફ આગળ વધી રહ્યું છે, ત્યારે સ્ટીલ ઉદ્યોગ દેશના માળખાગત સુવિધાને મજબૂત કરવામાં મહત્ત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, સ્ટીલ ઉદ્યોગનાં મહત્ત્વની આ માન્યતા સુસ્થાપિત છે, ખાસ કરીને ભારત માળખાગત સુવિધામાં મોટા પાયે રોકાણ કરવા સજ્જ છે. ભારતનો માથાદીઠ સ્ટીલનો વપરાશ નોંધપાત્ર રીતે વધવાની ધારણા છે, કારણ કે દેશ તેના અબજથી વધુ નાગરિકોના સ્વપ્નોને સાકાર કરવાની આકાંક્ષા ધરાવે છે.

મંત્રીએ નોંધ્યું હતું કે, ભારત સ્ટીલના ચોખ્ખા આયાતકારમાંથી ચોખ્ખા નિકાસકારમાં પરિવર્તિત થવાની આકાંક્ષા ધરાવે છે, જે તેની "એક પૃથ્વી, એક પરિવાર, એક ભવિષ્ય"ની થીમને ટેકો આપે છે. સ્પેશિયાલિટી સ્ટીલ માટે પ્રોડક્શન-લિન્ક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (પીએલઆઈ) આ દિશામાં લેવામાં આવેલાં પગલાંઓમાંનું એક છે, જે ઉચ્ચ ગુણવત્તાયુક્ત સ્ટીલનાં ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપે છે અને આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ભારતની સ્થિતિને મજબૂત કરે છે. તેમણે સ્ટીલ સ્લેગ રોડ ટેકનોલોજી જેવી પથપ્રદર્શક પહેલોને યાદ કરી હતી, જેમાં રોડ અને હાઇવેના નિર્માણમાં કચરાના પ્રવાહના સ્લેગના અસરકારક ઉપયોગ પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો. આ પ્રથા વર્તુળાકાર અર્થવ્યવસ્થાના સિદ્ધાંતો સાથે સુસંગત છે.

મંત્રીએ ભારતીય સ્ટીલ ઉદ્યોગની જીવંતતા માટે પ્રશંસા વ્યક્ત કરી હતી અને તેને દેશના વિકાસનો પાયો ગણાવ્યો હતો. તેમણે આ ઉદ્યોગની શરૂઆતથી જ તેની વિકાસયાત્રાને પ્રતિબિંબિત કરી હતી અને જમશેદપુરના પ્રથમ સ્ટીલ શહેર તરફ વળ્યા હતા. સ્ટીલ ઉદ્યોગ સાથે વ્યક્તિગત જોડાણ વહેંચતા શ્રી ગોયલે ગર્વની લાગણી વ્યક્ત કરી હતી, કારણ કે અત્યારે ભારત અત્યારે જાપાનને પાછળ છોડીને વૈશ્વિક સ્તરે બીજા ક્રમના સૌથી મોટા સ્ટીલ ઉત્પાદક દેશ તરીકે ઊભું છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, રાષ્ટ્રીય સ્ટીલ નીતિ 2017 અને ઉદ્યોગનાં તાજેતરનાં રોકાણો, પુષ્કળ કાચા લોખંડનાં સંસાધનો અને સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય માગમાં વધારો થવાને કારણે ભારત 300 મિલિયન સ્ટીલનાં ઉત્પાદનનાં લક્ષ્યાંકને હાંસલ કરવા સજ્જ છે.

આ કાર્યક્રમમાં 'સ્ટીલ શેપિંગ ધ સસ્ટેઇનેબલ ફ્યુચર' વિષય પર ચર્ચા થઈ હતી, જે ભારતની વૃદ્ધિ અને વિકાસમાં સ્ટીલ ઉદ્યોગની બહુમુખી ભૂમિકા પર ભાર મૂકે છે. શ્રી પિયૂષ ગોયલે આ થીમની પ્રશંસા કરી હતી અને વધુ સ્થાયી ભવિષ્યનું નિર્માણ કરવામાં સ્ટીલની મુખ્ય ભૂમિકા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, કેવી રીતે સ્ટીલ, બાંધકામ અને ઉત્પાદનમાં આવશ્યક સામગ્રી તરીકે પરંપરાગત, પ્રદૂષક ઉદ્યોગોનું સ્થાન લેવામાં નોંધપાત્ર પ્રદાન કરી શકે છે. પર્યાવરણને લગતી વધતી જતી ચિંતાઓના યુગમાં મંત્રીશ્રીએ પ્રદૂષણ ઘટાડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે તેવી જવાબદાર બાંધકામ પદ્ધતિઓ સહિત સાતત્યપૂર્ણ પદ્ધતિઓના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો.

તેમણે કહ્યું હતું કે, આ વર્ષે G-20નાં રાષ્ટ્રપતિ પદ પર ભારતનાં નેતૃત્વએ "એક પૃથ્વી, એક પરિવાર, એક ભવિષ્ય"ની થીમ પર ઉચિત પૃષ્ઠભૂમિ પ્રદાન કરી છે. શ્રી ગોયલે સ્થાયી પદ્ધતિઓ પર વધુ ચર્ચા કરવા, સ્ટીલ આપણા રોજિંદા જીવનમાં કેવી રીતે અભિન્ન રહે છે, તે બાબતને મજબૂત કરવા, આપણા માળખાગત સુવિધા અને અર્થતંત્રને ધ્યાનમાં રાખીને વધુ ચર્ચાને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું.

મંત્રીશ્રીએ કોકિંગ કોલસાની ઉપલબ્ધતા અને ખર્ચના પડકારનો સ્વીકાર કર્યો હતો અને આ સમસ્યાનું સમાધાન કરવા વૈકલ્પિક ટેકનોલોજીની શોધ કરવા ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. સ્ટીલ ઉદ્યોગના ટકાઉપણા અને ભવિષ્ય માટે સંશોધન અને વિકાસ આવશ્યક છે, જે લીલા અને ઓછા કાર્બનવાળા સ્ટીલના ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપે છે. તેમણે તાજેતરમાં પ્રમોટ થયેલી ઓટોમોબાઇલ સ્ક્રેપિંગ નીતિનો ઉલ્લેખ કરીને સ્ટીલના ભંગારના રિસાયક્લિંગના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો અને ઊર્જા-કાર્યક્ષમ ઇલેક્ટ્રિક વાહનોની માગને વેગ આપવાની સાથે પ્રદૂષણ અને ક્રૂડ ઓઇલની આયાતમાં ઘટાડો કરવાની સંભવિતતાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો.

શ્રી પિયૂષ ગોયલે સરકાર, ઉદ્યોગ અને ઉપભોક્તાઓ વચ્ચે સહયોગાત્મક અભિગમનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે ભારતમાં માથાદીઠ સ્ટીલના વપરાશ માટે મહત્વાકાંક્ષી લક્ષ્યાંકની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો તથા ઉદ્યોગના ખેલાડીઓને આ લક્ષ્યાંક હાંસલ કરવા નવીન અને સ્થાયી પદ્ધતિઓમાં જોડાવા પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું.

શ્રી પિયૂષ ગોયલે 'બ્રાન્ડ ઇન્ડિયા પ્રોજેક્ટ' માટે સ્ટીલ ઉદ્યોગના સમર્થનનો સ્વીકાર કર્યો હતો અને ઉદ્યોગોને તેમની શક્તિનું પ્રદર્શન કરવા આગામી પ્રદર્શનોમાં સક્રિયપણે ભાગ લેવા અપીલ કરી હતી. તેમણે ભારતની વૃદ્ધિ અને વિકાસમાં પાયાનો પથ્થર બનવાની ઉદ્યોગની સંભવિતતામાં પોતાની માન્યતાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com

CB/GP/JD