પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે નવી દિલ્હીમાં યશોભૂમિ ખાતે 9મી જી20 સંસદીય સ્પીકર્સ સમિટ (પી20)નું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. આ સમિટનું આયોજન ભારતની જી-20 પ્રેસિડેન્સીના વિસ્તૃત માળખા હેઠળ ભારતની સંસદ દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે, જેની થીમ 'પાર્લામેન્ટ્સ ફોર વન અર્થ, વન ફેમિલી, વન ફ્યુચર' છે.

અહિં ઉપસ્થિત જનમેદનીને સંબોધતા પ્રધાનમંત્રીએ ભારતનાં 140 કરોડ નાગરિકો વતી જી-20 સંસદીય સ્પીકર્સ સમિટમાં ઉપસ્થિત મહાનુભાવોનું સ્વાગત કર્યું હતું. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "આ શિખર સંમેલન દુનિયાભરની તમામ સંસદીય પદ્ધતિઓનો 'મહાકુંભ' છે. આજે ઉપસ્થિત તમામ પ્રતિનિધિઓ વિવિધ દેશોમાંથી સંસદીય માળખાનો અનુભવ ધરાવે છે એ વાત પર ભાર મૂકીને શ્રી મોદીએ આજની ઘટના પર ભારે સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો.

ભારતમાં તહેવારોની મોસમનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, જી20એ સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન તહેવારોનો ઉત્સાહ જાળવી રાખ્યો હતો, કારણ કે જી-20ની ઉજવણીએ ઘણાં શહેરોમાં વ્યાપકપણે હાજરી આપી હતી, જ્યાં ભારતના રાષ્ટ્રપતિ પદ દરમિયાન જી20 સાથે સંબંધિત કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. ચંદ્રયાનના ચંદ્ર ઉતરાણ, સફળ જી-20 સમિટ અને પી20 સમિટ જેવી ઘટનાઓ દ્વારા આ તહેવારોમાં વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, "કોઈ પણ રાષ્ટ્રની સૌથી મોટી તાકાત તેના લોકો અને તેમની ઇચ્છાશક્તિ છે અને આ સમિટ તેની ઉજવણીનું માધ્યમ છે."

પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, પી-20 સમિટ એ ભૂમિ પર યોજાઈ રહી છે, જે લોકશાહીની માતા તરીકે ઓળખાય છે, પણ દુનિયામાં સૌથી મોટી લોકશાહી પણ છે. વિશ્વભરની વિવિધ સંસદોના પ્રતિનિધિઓ તરીકે, પ્રધાનમંત્રીએ ચર્ચા અને વિચાર-વિમર્શના મહત્વને રેખાંકિત કર્યું હતું કારણ કે તેમણે ઇતિહાસમાંથી આ પ્રકારની ચર્ચાઓના સચોટ ઉદાહરણોનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે માહિતી આપી હતી કે, સંમેલનો અને સમિતિઓનો ઉલ્લેખ પાંચ હજાર વર્ષ જૂનાં વેદો અને ભારતનાં ધર્મગ્રંથોમાં જોવા મળ્યો છે, જેમાં સમાજનાં ઉત્કર્ષ માટે સામૂહિક નિર્ણયો લેવામાં આવ્યાં હતાં. ભારતના સૌથી પ્રાચીન ગ્રંથ ઋગ્વેદ વિશે વાત કરતા પ્રધાનમંત્રીએ સંસ્કૃત શ્લોકનું પઠન કર્યું હતું, જેનો અર્થ છે, 'આપણે સાથે મળીને ચાલવું જોઈએ, સાથે મળીને બોલવું જોઈએ અને આપણા મન સાથે જોડાવું જોઈએ.' તેમણે માહિતી આપી હતી કે ગ્રામ્ય સ્તરને લગતા મુદ્દાઓ ચર્ચાઓમાં વ્યસ્ત રહીને ઉકેલવામાં આવ્યા હતા, જે ગ્રીક રાજદૂત મેગાસ્થનિસ માટે ખૂબ જ આશ્ચર્યનું કારણ બન્યું હતું, જેમણે તેના વિશે વિગતવાર લખ્યું હતું. પ્રધાનમંત્રીએ તમિલનાડુમાં 9મી સદીના શિલાલેખને પણ સ્પર્શ કર્યો હતો, જેમાં ગ્રામ ધારાસભાઓના નિયમો અને સંહિતા વિશે વિસ્તૃત વર્ણન કરવામાં આવ્યું હતું. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, "1200 વર્ષ જૂના શિલાલેખમાં સભ્યને ગેરલાયક ઠેરવવા માટેના નિયમોનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે." ભારતમાં 12મી સદીથી ચાલી આવતી અને મેગ્ના કાર્ટાના અસ્તિત્વમાં આવ્યાના વર્ષો અગાઉ પણ ચાલી આવતી અનુભવ મંટપ્પા પરંપરા વિશે બોલતા પ્રધાનમંત્રીએ માહિતી આપી હતી કે, જ્યાં દરેક જાતિ, પંથ અને ધર્મના લોકો તેમના વિચારો વ્યક્ત કરવા માટે સ્વતંત્ર હોય તેવી ચર્ચાને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું હતું. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "જગતગુરુ બસ્વેશ્વર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલ અનુભવ મંટપ્પા પ્રત્યે આજે પણ ભારતને ગર્વ થાય છે." પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, ભારતની 5000 વર્ષ જૂનાં ધર્મગ્રંથોથી અત્યાર સુધીની સફર માત્ર ભારત માટે જ નહીં, પણ સંપૂર્ણ દુનિયા માટે સંસદીય પરંપરાઓનો વારસો છે.

પ્રધાનમંત્રીએ સમયની સાથે સાથે ભારતની સંસદીય પરંપરાઓમાં સતત વિકાસ અને મજબૂતીકરણ પર પણ ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે માહિતી આપી હતી કે આઝાદી પછી ભારતમાં 17 સામાન્ય ચૂંટણીઓ અને 300 થી વધુ રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ થઈ છે. આ સૌથી મોટી ચૂંટણી કવાયતમાં લોકોની ભાગીદારી સતત વધી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે 2019ની સામાન્ય ચૂંટણી જ્યાં તેમની પાર્ટી સત્તા માટે ચૂંટાઈ આવી હતી તે માનવ ઇતિહાસની સૌથી મોટી ચૂંટણી કવાયત હતી કારણ કે તેમાં 600 મિલિયન મતદારોએ ભાગ લીધો હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે, તે સમયે 910 મિલિયન નોંધાયેલા મતદારો હતા, જે સમગ્ર યુરોપની વસ્તી કરતા વધારે છે. આટલા મોટા મતદારોમાં 70 ટકા મતદાન ભારતીયોની તેમની સંસદીય પદ્ધતિઓમાં ઊંડો વિશ્વાસ દર્શાવે છે. 2019ની ચૂંટણીમાં મહિલાઓની રેકોર્ડ ભાગીદારી જોવા મળી હતી. રાજકીય ભાગીદારીના વિસ્તરતા કેનવાસનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, ગત સામાન્ય ચૂંટણીમાં 600થી વધારે રાજકીય પક્ષોએ ભાગ લીધો હતો અને 10 મિલિયન સરકારી કર્મચારીઓએ ચૂંટણીનાં આયોજનમાં કામ કર્યું હતું તથા મતદાન માટે 10 લાખ મતદાન મથકો ઊભાં કરવામાં આવ્યાં હતાં.

પ્રધાનમંત્રીએ ચૂંટણી પ્રક્રિયાના આધુનિકીકરણ પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું હતું. છેલ્લા 25 વર્ષથી ઇવીએમના ઉપયોગથી ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં પારદર્શિતા અને કાર્યક્ષમતા આવી છે, કારણ કે મતગણતરી શરૂ થયાના કલાકોમાં જ ચૂંટણી પરિણામો આવે છે. તેમણે માહિતી આપી હતી કે આવતા વર્ષે સામાન્ય ચૂંટણીમાં 1 અબજ લોકો ભાગ લેશે અને પ્રતિનિધિઓને ચૂંટણી જોવા આમંત્રણ આપ્યું હતું.

પ્રધાનમંત્રીએ પ્રતિનિધિઓને સંસદ અને રાજ્ય વિધાનસભાઓમાં મહિલાઓ માટે 33 ટકા બેઠકો અનામત રાખવાના તાજેતરના નિર્ણયની જાણકારી આપી હતી. તેમણે તેમને એમ પણ કહ્યું હતું કે સ્થાનિક સ્વરાજ્યની સંસ્થાઓમાં ચૂંટાયેલા 30 લાખથી વધુ પ્રતિનિધિઓમાંથી લગભગ 50 ટકા મહિલાઓ છે. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "અત્યારે ભારત દરેક ક્ષેત્રમાં મહિલાઓની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપી રહ્યું છે. આપણી સંસદે તાજેતરમાં લીધેલો નિર્ણય આપણી સંસદીય પરંપરાને વધુ સમૃદ્ધ બનાવશે."

પ્રધાનમંત્રીએ ભારતની સંસદીય પરંપરાઓમાં નાગરિકોનાં અતૂટ વિશ્વાસ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો તથા તેની વિવિધતા અને જીવંતતાનો શ્રેય આપ્યો હતો. "આપણી પાસે અહીં દરેક ધર્મના લોકો છે. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, સેંકડો પ્રકારનાં ભોજન, જીવનની રીત, ભાષાઓ અને બોલીઓ." તેમણે માહિતી આપી હતી કે, ભારતમાં 28 ભાષાઓમાં 900થી વધારે ટીવી ચેનલો છે, જે લોકોને વાસ્તવિક માહિતી પ્રદાન કરે છે, 33 હજારથી વધારે વિવિધ અખબારો આશરે 200 ભાષાઓમાં પ્રકાશિત થાય છે અને વિવિધ સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર આશરે 3 અબજ વપરાશકર્તાઓ છે. શ્રી મોદીએ માહિતીના વિશાળ પ્રવાહ અને ભારતમાં વાણીસ્વાતંત્ર્યના સ્તર પર ભાર મૂક્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "21મી સદીની આ દુનિયામાં ભારતની આ જીવંતતા, વિવિધતામાં એકતા, આપણી સૌથી મોટી તાકાત છે. આ જીવંતતા આપણને દરેક પડકાર સામે લડવા અને દરેક મુશ્કેલીનો સાથે મળીને ઉકેલ લાવવા માટે પ્રેરિત કરે છે."

વિશ્વની એકબીજા સાથે જોડાયેલી પ્રકૃતિનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, સંઘર્ષ અને ઘર્ષણથી ભરેલું વિશ્વ કોઈનાં હિતમાં નથી. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, "એક વિભાજિત વિશ્વ માનવતા સામેના મોટા પડકારોનું સમાધાન પ્રદાન ન કરી શકે. આ સમય શાંતિ અને ભાઈચારાનો છે, સાથે મળીને આગળ વધવાનો સમય છે. આ સમય સૌના વિકાસ અને સુખાકારીનો છે. આપણે વૈશ્વિક વિશ્વાસની કટોકટીમાંથી બહાર નીકળવાનું છે અને માનવ-કેન્દ્રિત વિચારસરણી સાથે આગળ વધવાનું છે. આપણે વિશ્વને એક પૃથ્વી, એક પરિવાર, એક ભવિષ્યની ભાવનાથી જોવાનું છે." વૈશ્વિક નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં વ્યાપક ભાગીદારીનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂકીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, જી-20માં આફ્રિકા સંઘને સામેલ કરવાની દરખાસ્ત પાછળ આ બાબત સામેલ છે, જેનો તમામ સભ્યોએ સ્વીકાર કર્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ પી20ના મંચ પર સમગ્ર આફ્રિકાની ભાગીદારી પર ખુશી વ્યક્ત કરી હતી.

લોકસભા અધ્યક્ષે પ્રતિનિધિઓને નવી સંસદની મુલાકાત લીધી હતી એ વિશે વાત કરતાં પ્રધાનમંત્રીએ આ તકનો લાભ ઉઠાવીને ભારત દ્વારા દાયકાઓથી હજારો નિર્દોષ લોકોનાં મોતનો સામનો કરી રહેલા સરહદ પારના આતંકવાદને ઉજાગર કર્યો હતો. શ્રી મોદીએ આશરે 20 વર્ષ અગાઉ ભારતની સંસદ પર થયેલા આતંકવાદી હુમલાને યાદ કર્યો હતો, જ્યારે તેનું સત્ર ચાલી રહ્યું હતું અને આતંકવાદીઓ સાંસદોને બંધક બનાવવા અને તેમનો સફાયો કરવા તૈયાર હતા. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, "આ પ્રકારની અનેક આતંકવાદી ઘટનાઓનો સામનો કર્યા પછી ભારત આજે અહીં સુધી પહોંચ્યું છે." તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, દુનિયામાં આતંકવાદના મોટા પડકારને દુનિયા પણ સાકાર કરી રહી છે. શ્રી મોદીએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, "આતંકવાદ ગમે ત્યાં થાય, કોઈ પણ કારણસર, કોઈ પણ સ્વરૂપે, તે માનવતાની વિરુદ્ધ છે." તેમણે આ પ્રકારની સ્થિતિનો સામનો કરતી વેળાએ સમાધાનકારી બનવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ વૈશ્વિક પાસા તરફ પણ ધ્યાન દોર્યું હતું, જ્યાં આતંકવાદની વ્યાખ્યા સાથે સંબંધિત કોઈ સર્વસંમતિ સધાઈ નથી. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, કેવી રીતે આતંકવાદનો સામનો કરવા પર આંતરરાષ્ટ્રીય સંમેલન આજે પણ સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં સર્વસંમતિની રાહ જોઈ રહ્યું છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, માનવતાના દુશ્મનો વિશ્વના આ વલણનો લાભ લઈ રહ્યા છે, કારણ કે તેમણે આતંકવાદ સામેની આ લડાઈમાં સાથે મળીને કામ કરવાની રીતો અપનાવવા વિશ્વભરની સંસદો અને પ્રતિનિધિઓને વિનંતી કરી હતી.

સંબોધનના સમાપનમાં પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, વિશ્વના પડકારોનો સામનો કરવા માટે જનભાગીદારીથી શ્રેષ્ઠ માધ્યમ અન્ય કોઈ ન હોઈ શકે. "હું હંમેશાં માનું છું કે સરકારો બહુમતીથી રચાય છે, પરંતુ દેશ સર્વસંમતિથી ચાલે છે. આપણી સંસદો અને આ પી20 ફોરમ પણ આ ભાવનાને મજબૂત કરી શકે છે." પ્રધાનમંત્રીએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, ચર્ચા અને વિચાર-વિમર્શ દ્વારા આ દુનિયાને સુધારવાના પ્રયાસો ચોક્કસપણે સફળ થશે.

આ પ્રસંગે લોકસભાનાં અધ્યક્ષ શ્રી ઓમ બિરલા અને આંતર-સંસદીય સંઘનાં અધ્યક્ષ શ્રી દુઆર્ટે પાચેકો ઉપસ્થિત રહ્યાં હતાં.

પાર્શ્વ ભૂમિ

ભારતના જી20 પ્રેસિડેન્સીની થીમને અનુરૂપ 9મા પી20 શિખર સંમેલનની થીમ 'પાર્લામેન્ટ્સ ફોર વન અર્થ, વન ફેમિલી, વન ફ્યુચર' છે. જી-20 સભ્યો અને આમંત્રિત દેશોના સંસદના અધ્યક્ષોએ આ કાર્યક્રમમાં ભાગ લીધો હતો. 9-10 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ નવી દિલ્હી જી-20 લીડર્સ સમિટમાં આફ્રિકન યુનિયન જી-20ના સભ્ય બન્યા પછી પાન-આફ્રિકન સંસદે પણ પ્રથમ વખત પી20 સમિટમાં ભાગ લીધો હતો.

આ પી20 સમિટ દરમિયાન વિષયોના સત્રોમાં નીચેના ચાર વિષયો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે – પબ્લિક ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ મારફતે લોકોના જીવનમાં પરિવર્તન; મહિલાઓની આગેવાની હેઠળનો વિકાસ; એસ.ડી.જી.ને વેગ આપવો; અને સાતત્યપૂર્ણ ઊર્જા સંક્રમણ.

12 ઓક્ટોબર, 2023ના રોજ લિએફઇ (પર્યાવરણ માટે જીવનશૈલી) પર પ્રી-સમિટ પાર્લામેન્ટરી ફોરમનું પણ આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું, જેનો ઉદ્દેશ પ્રકૃતિ સાથે સુમેળ સાધીને હરિયાળા અને સ્થાયી ભવિષ્યની પહેલ પર વિચાર-વિમર્શ કરવામાં આવ્યો હતો.

CB/GP

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com