તાંઝાનિયાના પ્રથમ મહિલા રાષ્ટ્રપતિ મહામહિમ ડૉ. સામિયા સુલુહુ હસનને જવાહરલાલ નહેરુ યુનિવર્સિટી દ્વારા ભારત-તાન્ઝાનિયાના મજબૂત સંબંધોને પ્રોત્સાહન આપવા, આર્થિક મુત્સદ્દીગીરીને પ્રોત્સાહન આપવા અને પ્રાદેશિક એકીકરણ અને બહુપક્ષીયતામાં સફળતા હાંસલ કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા બદલ માનદ ડોક્ટરેટ (ઓનરિસ કોસા) એનાયત કરવામાં આવી હતી.

કેન્દ્રીય શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસ અને સાહસિકતા મંત્રી શ્રી ધર્મેન્દ્ર પ્રધાન; વિદેશ મંત્રી ડૉ. એસ. જયશંકર; અને શિક્ષણ રાજ્ય મંત્રી શ્રીમતી અન્નપૂર્ણા દેવીએ કાર્યક્રમમાં હાજરી આપી હતી. JNUના ચાન્સેલર શ્રી કંવલ સિબ્બલ, JNUના વાઇસ ચાન્સેલર પ્રો. સંતશ્રી ધુલિપુડી પંડિત, તાન્ઝાનિયાનું પ્રતિનિધિમંડળ, 15 આફ્રિકન મિશનના વડાઓ, મહાનુભાવો, શિક્ષણવિદો, ભારતમાં અભ્યાસ કરતા તાન્ઝાનિયાના વિદ્યાર્થીઓ અને મંત્રાલયોના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પણ આ કાર્યક્રમમાં હાજર રહ્યા હતા.

આ પ્રસંગે સંબોધન કરતી વખતે મહામહિમ ડૉ. સામિયા સુલુહુ હસન, પોતાની જાતને "ભારતીય શિક્ષણનું ઉત્પાદન" તરીકે સ્વીકારે છે, તેનો શ્રેય NIRD, હૈદરાબાદ ખાતેની તેમની ITEC તાલીમને આપે છે. તેણીને આપવામાં આવેલ ગહન માન્યતાથી તેણી નમ્ર હતી કારણ કે વિદેશી યુનિવર્સિટી દ્વારા તેણીને એનાયત કરવામાં આવેલ તે પ્રથમ છે.

તેણીએ કહ્યું કે માત્ર તેના લેન્ડસ્કેપની સુંદરતા જ નહીં, પરંતુ ઉદારતા અને તેના લોકોની દયા પણ ભારતને "અતુલ્ય ભારત" બનાવે છે. તેણીએ ઉમેર્યું હતું કે ભારત એક વિસ્તૃત કુટુંબનો સભ્ય છે જે ફક્ત દરિયાકિનારે, વ્યૂહાત્મક સાથી, વિશ્વાસપાત્ર ભાગીદાર અને તમામ ઋતુઓ માટે મિત્ર છે. ભારત ગ્લોબલ સાઉથ અને વિકાસશીલ દેશોના ઉદ્દેશ્ય પ્રત્યે સત્યવાદી અને વફાદાર રહ્યું છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. તેણીએ એ હકીકતની પ્રશંસા કરી કે ભારતે બહુપક્ષીયવાદના મહત્વને જાળવી રાખવાનું ચાલુ રાખ્યું છે, અને બજાર (નફા કરતાં લોકો) કરતાં સમાજનું મૂલ્યાંકન કર્યું છે.

તેણીએ માનદ ડોક્ટરેટની ઉપાધિ પ્રદાન કરવા બદલ આદરણીય સંસ્થાનો ઊંડો આભાર વ્યક્ત કર્યો. તેણીએ ટીપ્પણી કરી કે તેણીએ ઓનરીસ કોસા સ્વીકાર્યું, તેણીના પ્રયત્નોની પરાકાષ્ઠા તરીકે નહીં, પરંતુ અમર્યાદ સંભવિતતાના પુનરોચ્ચાર તરીકે જે સખત મહેનત, સમર્પણ અને નિઃસ્વાર્થતા આપણા બધા માટે ધરાવે છે. તેણીએ એમ પણ કહ્યું કે ભારત-આફ્રિકા ભાગીદારી માટે સંકલનનું બીજું ક્ષેત્ર એ ન્યાયી અને ગ્રીન એનર્જી સંક્રમણ માટેની ઉમદા લડાઈ છે. એક નિખાલસ નોંધમાં, તેણીએ ભારતીય ભોજન, સંગીત, ફિલ્મો વગેરે સહિત ભારતીય વશીકરણ માટે તેણીનો શોખ વ્યક્ત કર્યો.

શ્રી પ્રધાને મહામહિમ ડૉ. સામિયા સુલુહુ હસનને ભારત અને તાંઝાનિયા વચ્ચે દ્વિપક્ષીય સહયોગ વધારવામાં તેમના લાંબા સમયથી ચાલતા પ્રયાસોને માન્યતા આપતા તેમના સન્માન પર અભિનંદન પાઠવ્યા હતા. તેમણે G-20માં આફ્રિકન યુનિયનનો સમાવેશ કરવા માટે અથાક મહેનત કરવા બદલ પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનો આભાર વ્યક્ત કર્યો હતો. તેમના સંબોધનમાં, શ્રી પ્રધાને ખુશી વ્યક્ત કરી કે ઝાંઝીબારમાં કોઈપણ IITનું પ્રથમ ઓફશોર કેમ્પસ સ્થપાઈ રહ્યું છે, અને કેમ્પસનું ઉદ્ઘાટન આ વર્ષે નવેમ્બરની શરૂઆતમાં થવાનું છે. તેમણે ટીપ્પણી કરી હતી કે આ સંસ્થા તાંઝાનિયા અને અન્ય આફ્રિકન દેશોના વિદ્યાર્થીઓને વિશ્વ-કક્ષાના એન્જિનિયરિંગ અને ટેક્નૉલૉજી શિક્ષણની ઍક્સેસ પ્રદાન કરીને બે રાષ્ટ્રો અને ખંડો વચ્ચે શૈક્ષણિક સહકારમાં એક સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થશે.

તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે ગ્લોબલ સાઉથની આકાંક્ષાઓને વધારવા માટે, ખાસ કરીને શિક્ષણ અને માનવ સંસાધન વિકાસ પર ભારતના મુખ્ય આફ્રિકન ભાગીદાર તાંઝાનિયાના સમર્થનની જરૂર છે. કૌશલ્ય-કેન્દ્રિત અને બજાર-સંબંધિત ઉચ્ચ શિક્ષણ બંને દેશોના યુવાનોને સહયોગી રીતે પહોંચાડવાનું છે, એમ તેમણે ઉમેર્યું.

મંત્રીએ હાઇલાઇટ કર્યું હતું કે ભારતમાં 55000 સંસ્થાઓ, 42 મિલિયન વિદ્યાર્થીઓ અને 1.6 મિલિયન શિક્ષકો સાથે વાઇબ્રન્ટ ઉચ્ચ શિક્ષણ ઇકોસિસ્ટમ છે, જેને મહત્ત્વાકાંક્ષી NEP 2020 સાથે વધુ મજબૂત કરવાની જરૂર છે જે પરિવર્તનકારી સુધારાઓ લાવી રહી છે. ઍક્સેસ, ઇક્વિટી, ગુણવત્તા, પોષણક્ષમતા અને જવાબદારી એ જવાબદાર વૈશ્વિક નાગરિકો બનાવવા માટેના પાયાના આધારસ્તંભ છે, એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું. શિક્ષણ પ્રણાલી માટે ડિજિટલ પબ્લિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિકસાવવામાં મોટી પ્રગતિ થઈ છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું.

કાર્યક્રમમાં બોલતી વખતે ડૉ. જયશંકરે ઉલ્લેખ કર્યો કે મહામહિમ ડૉ. સામિયા સુલુહુ હસનને એનાયત શૈક્ષણિક સન્માન એનાયત.ભારત સાથેના તેમના લાંબા સંબંધ અને મિત્રતાનો પરિચય આપે છે. શિક્ષણ અને ક્ષમતા નિર્માણ એ બંને દેશો વચ્ચેના દ્વિપક્ષીય સંબંધોના મહત્વપૂર્ણ પાસાઓ છે, એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું. ITEC કાર્યક્રમ હેઠળ 5000થી વધુ તાન્ઝાનિયાના નાગરિકોને ભારતીય શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં તાલીમ આપવામાં આવી છે, એમ પણ તેમણે જણાવ્યું હતું.

તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે ઝાંઝીબારમાં પ્રથમ વિદેશી IIT સ્થાપવા માટે તાંઝાનિયા પસંદગીનું સ્થળ છે. આ સંસ્થા સમગ્ર આફ્રિકા ખંડ માટે ટેકનિકલ શિક્ષણ માટે પ્રીમિયર સેન્ટર બનવાની ક્ષમતા ધરાવે છે, ડૉ. જયશંકરે ઉલ્લેખ કર્યો. જી-20માં સંપૂર્ણ સભ્ય તરીકે આફ્રિકન યુનિયનનો સમાવેશ એ ભારતીય રાષ્ટ્રપતિની સર્વોચ્ચ સફળતાઓમાંની એક હતી, ડૉ. જયશંકરે ઉમેર્યું. આફ્રિકાનો ઉદય વૈશ્વિક પુનઃસંતુલન માટે કેન્દ્રિય છે અને તે તરફ ભારતનો ટેકો અવિશ્વસનીય છે, એમ તેમણે ટિપ્પણી કરી.

G20 સમિટ અને નવી દિલ્હી ઘોષણા દરમિયાન ભારતે હાંસલ કરેલા નોંધપાત્ર સીમાચિહ્ન પર પ્રકાશ પાડતા, પ્રો. સંતીશ્રી ધુલીપુડી પંડિતે ઉલ્લેખ કર્યો કે તે વિચારોને ટેબલ કરવા, વૈશ્વિક મુદ્દાઓને આકાર આપવા, વિભાજનને પુલ કરવા અને સર્વસંમતિ બનાવવાની ભારતની અસાધારણ ક્ષમતાઓનું પ્રમાણ છે. તેણીએ એ પણ ઉલ્લેખ કર્યો કે જેએનયુમાં આફ્રિકન સ્ટડીઝ માટેનું એક કેન્દ્ર છે જે 1969માં શરૂ થયું હતું, જે 2009માં એક વિશિષ્ટ કેન્દ્ર બન્યું હતું અને વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા સ્થાપિત નેલ્સન મંડેલા ચેર છે.

CB/GP/JD