U Myntri Rangbah duh, u Narendra Modi u la ai jingkren ha iing dorbar thawain Lok Sabha na ka jingtei ba thymmai jong ka Parliament mynta ka sngi.

Haba ai jingkren ha kane ka iing dorbar thawain, u Myntri Rangbah duh u la ong ba mynta ka sngi kadei ka dorbar ba nyngkong bad kaba sah jingkynmaw naba la pynlong ia ka dorbar ha ka iing dorbar thawain Parliament ba thymmai bad u la ai khublei ia baroh. U la pynpaw ka jingsngewnguh ia u Lamphang uba la ailad ia u ban ai jingkren ha ka iing dorbar thawain ha ka dorbar kyrpang ha ka sngi ba nyngkong jong ka Parliament ba thymmai bad u la pdiang sngewbha ia ki dkhot jong ka iing dorbar thawain. Haba ban jur ia ka jingkongsan jong kane ka dorbar, u Myntri Rangbah duh u la ong ba kadei ka jingsdang jong ka Amrit Kaal namar ka India ka iaid shakhmat da ka jingkut jingmut na ka bynta ka lawei da kaba leit sha ka Iing Dorbar Thaw Ain Parliament ba thymmai. Haba kdew ia ki jingjop ba dang shen, u Myntri Rangbah duh u la kren shaphang ka jingjop jong ka Chandrayaan 3 ha ka kam ba iadei bad ka Science, bad ka jingpynlong ia ka G20 bad ka jingktah jong ka ia ka pyrthei baroh kawei. U la ong ba ka kabu kaba kyrpang ka don hakhmat ka India, bad ha kaba iadei bad kane, ka iing dorbar thawain Parliament ba thymmai jong ka ri ka la treikam mynta ka sngi. Haba kren shaphang ka jinglehkmen Ganesh Chaturthi, u Myntri Rangbah duh u la ong ba u Blei Ganesh u dei u Blei jong ka jingjop, ka jingkyntang, ka jingpyrkhat bad ka jingnang jingstad. “Kadei ka por ban pyndep ia ki jingkut jingmut bad ka jingsdang ka jingiaid lynti ba thymmai da ka bor bad ka mynsiem shitrhem ba thymmai,” la bynrap u Myntri Rangbah duh. Haba kynmaw ia u Lokmanya Tilak ha ka jinglehkmen Ganesh Chaturthi bad ka jingsdang ba thymmai, u Myntri Rangbah duh u la ong ba ha ka por jong ka jingiakhun ia ka jinglaitluid, u Lokmanya Tilak u la pynkylla ia ka Ganesh Chaturthi sha ka lad ban wanrah ia ka Swaraj ha baroh kawei ka ri. Mynta ngi iaid shaphrang da kajuh ka jingioh mynsiem, la ong u Modi.

U Myntri Rangbah duh u la ong ruh ba mynta ka sngi kadei ruh ka Samvatsari Parva, ka jinglehkmen jong ka jingiamap. U Myntri Rangbah duh u la ong ba kane ka jinglehkmen kadei shaphang ka jngpan map na kino kino ki jingbakla ne ka jingthmu kaba lah ban pynmong iano iano. U Myntri Rangbah duh u la ong ruh Michchhāmi Dukkaḍaṃ ia baroh ha ka jingngeit jong ka jinglehkmen bad kyrpad ia baroh ban iaid shaphrang bad iehnoh shadien ia baroh ki jingkynat jong ki por ba la dep.

U Myntri Rangbah duh u la kren ruh shaphang ka jingdon u Sengol ba kyntang kum ka jingpyniasoh hapdeng kaba rim bad kaba thymmai bad kum ka sakhi ia ka jingshai ba nyngkong jong ka jinglaitluid. U la ong ba ia une u Sengol ba kyntang la ktah da u Myntri Rangbah duh ba nyngkong jong ka India, u Pandit Jawahar Lal Nehru. Kumta, u Sengol u pyniasoh ia ngi bad ka bynta ba kongsan tam jong ka por ba la leit jong ngi, la ong u Modi.

U Myntri Rangbah duh u la ong ba ka jingkhraw ka iing dorbar ba thymmai ka kyrkhu ia ka Amrit Kaal bad u la kynmaw ia ka jingtrei shitom ki Shramik bad ki engineer kiba bteng ia ka jingtrei jong ki na ka bynta kane ka jingtei wat ha ka por jong ka khlam. U Myntri Rangbah duh u la ialam ha ka jingai khublei ia kine ki shramik bad ki engineer da ki dkhot ka iing dorbar thawain baroh kawei. U la pyntip ba palat 30 hajar ngut ki Shramik ki la nohsynniang sha kane ka jingtei bad u la kdew ia ka jingdon ka kot digital kaba thoh shaphang kine ki shramik.

Haba kren shaphang ka jingktah jong ki jingsngew ia ki jingmut jingpyrkhat bad ki kam jong ngi, u Myntri Rangbah duh u la ong ba ki jingsngew jong ngi mynta kin ialam ia ngi ha ka ha ki kam ba ngi leh. U la ong, “ka Bhawan (jingtei) ka la kylla, ki Bhav (ki jingsngew) ruh kidei ban kylla.”

“Ka Parliament kadei ka kyrdan ba halor ban ai jingshakri ia ka ri,” la ong u Myntri Rangbah duh haba u la ong ba ka iing dorbar thawain kam dei na ka bynta ka jingmyntoi jong kano kano ka seng sain pyrthei, hynrei tang na ka bynta ka roi ka par jong ka ri. Kum ki dkhot, u Myntri Rangbah duh u la ong ba ngi dei ban bat ia ka jingngeit jong ka Riti Synshar ha ki kyntien, ki jingmut jingpyrkhat bad ki kam ki jong ngi. U Modi u la pynthikna ia u Lamphang ba man u Dkhot un pyndep ia ki jingkyrmen ba la buh ha ka iing dorbar thawain bad trei hapoh ka jingialam lynti jong u. U Myntri Rangbah duh u la ban ba ka jinglong jong ki Dkhot ha iing dorbar thawain kan long kawei na ki bynta ban rai la kin don bynta bad ka liang synshar lane liang pyrshah namar baroh ki kam ki jia hakhmat ki paidbah.

Haba ban ia ka jingdonkam ka jingiamir jingmut lang bad ki sienjam na ka bynta ka bha ka miat jong baroh, u Myntri Rangbah duh u la ban jur ia ka jingiatylli jong ki thong. “Baroh ngi dei ban bud ia ka Lakshaman Rekha jong ki rukom treikam ka Parliament,” la ong u Myntri Rangbah duh.

Haba kdew ia ka bynta jong ki kam sain pyrthei ha ka jingpynkylla ia ka imlang sahlang, u Myntri Rangbah duh u la phaikhmat sha ka jingnohsynniang ki longkmie jong ka ri ha ki kam naduh ki kam haw haw haduh ki kam ialehkai. U la kynmaw kumno ka pyrthei ka pdiang ia ka jingngeit jong ka roi ka par kaba ialam da ki longkmie ha ka G20. U la ong ba ki sienjam jong ka sorkar ha kane ka bynta kilong kiba don jingmut. U la ong ba napdeng ki 50 klur kiba ioh jingmyntoi ia ka skhim Jan Dhan, bun ki account kidei jong ki longkmie. U la kren ruh shaphang ki jingmyntoi na ka bynta ki longkmie ha ki skhim kum ka Mudra Yojana, PM Avaas Yojana.

U la ong ba ka don ka por ha ka jingiaid lynti na ka bynta ka roi ka par jong kano kano ka ri kaba la thaw ia ka histori, u Myntri Rangbah duh u la ong ba ka dorbar mynta ka sngi kadei ka por jong ka India ha ka jingiaid lynti jong ka sha ka roi ka par haba la thoh ia ka histori. Haba pynshai halor ki jingiamir jingmut ha iing dorbar thawain Parliament ha kaba iadei bad ka bhah jong ki longkmie, u Myntri Rangbah duh u la pyntip ba ia ka bill ba nyngkong halor kane ka mat la wanrah nyngkong ha u snem 1996.  U la ong ba la wanrah bunsiem ha iing dorbar thawain ha ka samoi jong u Atal Ji hynrei kam shym la ioh ia ka jingkyrshan namar ka jingduna ki dkhot ban pynurlong ia ki jingangnud jong ki longkmie sha ka jingshisha. “Nga ngeit ba u Blei u la jied ia nga ban pyndep ia kane ka kam,” la ong u Modi, ha kaba u la pyntip ba ka Kynhun Myntri jong ka Sorkar Pdeng ka la rai ban ai jingmynjur ia ka Reservation of Womenin Parliament Bill.   “Kane ka sngi sah jingkynmaw jong ka 19 tarik Nailur 2023 kan long kaba neh junom ha ka histori jong ka India,” la ong u Myntri Rangbah duh. Haba sakhi ia ka jingkiew ki jingnohsynniang jong ki longkmie ha man ka kam, u Myntri Rangbah duh u la ban jur ia ka jingdonkam ban kynthup shuh shuh ia ki longkmie ha ka jingthaw ia ki polisi khnang ba ki jingnohsynniang jong ki sha ka ri kin nang kiew shuh shuh. U la kyntu ia ki dkhot ban plie lad ia ki longkmie ha kane ka sngi sah jingkynmaw.

“Haba rah shakhmat ia ka jingkut jingmut ia ka roi ka par kaba ialam da ki longkmie, ka sorkar jong ngi mynta ka sngi ka wahrah ia ka Constitutional Amendment Bill kaba kongsan. Ka jingthmu jong kane ka Bill kalong ban pyniar ia ka jingiashim bynta ki longkmie ha Lok Sabha bad ki Vidhan Sabha. Ka Narishakti Vandan Adhiniyam kan pynkhlain shuh shuh ia ka synshar paidbah jong ngi. Nga ai khublei ia ki longkmie, ki para bad ki khun kynthei jong ka ri na ka bynta ka Narishakti Vandan Adhiniyam. Nga pynthikna ia baroh ki longkmie, ki para bad ki khun kynthei jong ka ri ba ngi trei borbah ban pynkylla ia kane ka bill sha ka ain. Nga kyrpad bad kumjuh ruh nga kyntu ia baroh ki paralok ha kane ka iing dorbar thawain namar kane ka dei ka jingsdang kaba kyntang, lada kane ka Bill ka long Ain da ka jingioh jingmynjur kumta ka bor jong ka kan kiew shibun shah. Kumta, nga kyrpad ia baroh artylli ki iing dorbar thawain ban ai ka jingmynjur pura,” la pynkut u Myntri Rangbah duh.

***