భారత్ ప్రెసిడెన్సీl కింద జి 20 యాంటీ కరప్షన్ వర్కింగ్ గ్రూప్ (ఎ సి డబ్ల్యూజీ) మూడవ. చివరి సమావేశం 2023 ఆగస్టు 9 నుంచి 11 వరకు కోల్కతాలో జరగనుంది. జీ20 సభ్యదేశాలు, 10 ఆహ్వానిత దేశాలు, వివిధ అంతర్జాతీయ సంస్థల నుంచి 154 మంది ప్రతినిధులు ఈ సమావేశానికి హాజరుకానున్నారు. దీని తరువాత 2023 ఆగస్టు 12 న జి 20 అవినీతి నిరోధక మినిస్టీరియల్ సమావేశం సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర హోదా), ప్రధాన మంత్రి కార్యాలయం, సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు , పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖ, అణు శక్తి , భారత ప్రభుత్వ అంతరిక్ష  శాఖల సహాయ మంత్రి డాక్టర్ జితేంద్ర సింగ్ అధ్యక్షతన  జరుగుతుంది. ఇది జి 20 ఎసిడబ్ల్యుజి రెండవ మంత్రిత్వ సమావేశం. మొదటి వ్యక్తిగత ఎసిడబ్ల్యుజి మినిస్టీరియల్ సమావేశం  అవినీతిని ఎదుర్కోవడంలో అంతర్జాతీయ ప్రయత్నాలకు నాయకత్వం వహించడంలో ఎసిడబ్ల్యుజి కీలక పాత్ర పోషిస్తున్నందున మంత్రుల స్థాయిలో చర్చలు అవినీతిని ఎదుర్కోవటానికి మరింత రాజకీయ ఉత్తేజాన్ని ఇస్తాయి.

పరారీ లో ఉన్న పారిపోయిన ఆర్థిక నేరస్తుల పై చర్య, ఆస్తుల రికవరీ  కోసం 2018 లో గౌరవ ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ జి20 దేశాలకు సమర్పించిన తొమ్మిది పాయింట్ల ఎజెండా కు అనుగుణంగా లో అవినీతి వ్యతిరేక సహకారంలో ఎసిడబ్ల్యుజి గణనీయమైన పురోగతిని సాధించగలిగింది.

గురుగ్రామ్ , రిషికేష్ లలో వరుసగా జరిగిన మొదటి , రెండవ ఎసిడబ్ల్యుజి సమావేశాలలో, ముఖ్యమైన , సున్నితమైన అంశాలపై మూడు ఫలితాల పత్రాలను (ఉన్నత స్థాయి సూత్రాలు) ఖరారు చేయడం ద్వారా అంతర్జాతీయ అవినీతి వ్యతిరేక ఎజెండాను ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి జి 20 లో భారతదేశం ఏకాభిప్రాయాన్ని ఏర్పరచగలిగింది.

ఈ ఆచరణాత్మక కార్యాచరణ-ఆధారిత అత్యున్నత స్థాయి కట్టుబాట్లు అవినీతి నేరాలను నిరోధించడం, గుర్తించడం, దర్యాప్తు,  ప్రాసిక్యూషన్ చేయడం, నిర్దాక్షిణ్యమైన, దేశీయ అవినీతి వ్యతిరేక సంస్థాగత ఫ్రేమ్వర్క్ ను బలోపేతం చేయడం, పరారీ లో ఉన్న ఆర్థిక నేరస్థుల అప్పగింత ఇంకా విదేశాల నుండి అటువంటి నేరస్థుల ఆస్తులను రికవరీ చేయడానికి దోహదం చేస్తాయి.

అవినీతిని నిరోధించడానికి , ఎదుర్కోవడానికి బాధ్యత వహించే ప్రభుత్వ సంస్థలు , అధికారుల సమగ్రత,ప్రభావాన్ని ప్రోత్సహించడంపై ఉన్నత స్థాయి సూత్రాలు అవినీతి వ్యతిరేక సంస్థల స్వతంత్రత, పారదర్శకత  జవాబుదారీతనాన్ని బలోపేతం చేయడానికి మార్గదర్శక ఫ్రేమ్వర్క్ ను అందిస్తాయి. సంస్థాగత బలహీనత, జవాబుదారీతనం లేమితో సహా అవినీతికి మూలకారణాన్ని పరిష్కరించడానికి ఇది సహాయపడుతుంది.

అవినీతిని ఎదుర్కోవడానికి, ఆస్తుల రికవరీ యంత్రాంగాలను బలోపేతం చేయడంపై ఉన్నత-స్థాయి సూత్రాలు నేరస్తుల ఆస్తులను త్వరితగతిన రికవరీ చేయడానికి బలమైన , సమర్థవంతమైన ఫ్రేమ్వర్క్ ఏర్పాటుకు తోడ్పడే మార్గదర్శక సూత్రాల సమూహం. ఈ సూత్రాలు విదేశాలలో ఆశ్రయం పొందే ఆర్థిక నేరస్థులను నిరోధిస్తాయి.

అవినీతిని ఎదుర్కోవడానికి చట్ట అమలుకు సంబంధించిన అంతర్జాతీయ సహకారం, సమాచార భాగస్వామ్యాన్ని బలోపేతం చేయడంపై ఉన్నత-స్థాయి సూత్రాలు చట్ట అమలు సంస్థలు , దేశాల మధ్య సమాచార భాగస్వామ్యం ద్వారా అంతర్-ఏజెన్సీ సహకారం ,అంతర్జాతీయ సహకారాన్ని పెంపొందించడానికి 6-పాయింట్ల ప్రణాళిక.  అవినీతి నేరాలపై సకాలంలో, సమర్థవంతంగా చర్యలు తీసుకోవడం, నేరస్థులను ప్రాసిక్యూషన్ చేయడం, నేరాల విచారణ ద్వారా వచ్చిన ఆదాయాన్ని రికవరీ చేయడం వంటి చర్యలకు ఇది దోహదపడుతుంది.

అవినీతిని అరికట్టడంలో ఆడిట్ సంస్థల పాత్రపై కూడా ఎసిడబ్ల్యూజీ దృష్టి సారించింది. ప్రభుత్వ పరిపాలనలో అవినీతిని తగ్గించడంలో ఇన్ఫర్మేషన్ అండ్ కమ్యూనికేషన్ టెక్నాలజీస్ (ఐసిటి) వాడకాన్ని, ప్రజా సేవలను అందించడంలో అవినీతి కి సంబంధించి లింగ సంబంధిత సమస్యలను హైలైట్ చేయడానికి ఈ సంవత్సరం ముందు సైడ్ ఈవెంట్లు కూడా నిర్వహించారు. భారత అధ్యక్షతన మహిళలపై అవినీతి ప్రభావంపై చర్చ అవినీతి నిరోధక వ్యూహాల్లో లింగ-సున్నితమైన,  లింగ-ప్రతిస్పందన విధానాలను అవలంబించడానికి సమిష్టి చొరవల దిశగా మరింత దృఢమైన చర్యను సృష్టిస్తుంది.

కోల్ కతాలో జరిగే 3వ ఎసిడబ్ల్యుజి సమావేశం ఎసిడబ్ల్యుజి భవిష్యత్తు పనులకు దిశానిర్దేశం చేస్తుంది ఇంకా bచట్ట అమలు సహకారం, ఆస్తుల రికవరీ యంత్రాంగాలను బలోపేతం చేయడం , భారతదేశ జి 20 అధ్యక్ష పదవీకాలంలో అవినీతి నిరోధక అధికారుల సమగ్రత, ప్రభావాన్ని పెంచడంపై చేసిన వాగ్దానాలను మరింత ముందుకు తీసుకువెళుతుంది.

జీ-20 సభ్యదేశాలు, ఆహ్వానిత దేశాలు, అంతర్జాతీయ సంస్థలు (ఐఓలు) వివిధ రంగాల్లో అవినీతిని ఎదుర్కోవడానికి సంబంధించిన విలువైన అంతర్దృష్టులు, ఉత్తమ పద్ధతులను పరస్పరం పంచుకోవడానికి ఈ సమావేశం దోహదపడుతుంది. సివిల్ సొసైటీ (సి 20), మహిళా గ్రూపులు (డబ్ల్యు 20), థింక్ ట్యాంక్స్ (టి 20), సుప్రీం ఆడిట్ ఇన్స్టిట్యూషన్స్ (ఎస్ఎఐ 20), బిజినెస్ గ్రూప్స్ (బి 20) తో సహా జి 20 ఎంగేజ్మెంట్ గ్రూపులు (ఇజిలు) కూడా తమ ప్రాంతాల్లో అవినీతి వ్యతిరేక సమస్యలకు సంబంధించిన పనులపై జి 20 ఎసిడబ్ల్యుజిని అప్డేట్ చేస్తాయి.

ఈ చర్చలు అవినీతి నిరోధక మినిస్టీరియల్ సమావేశంలో తదుపరి చర్చకు దారితీస్తాయి. రెండవ జి 20 అవినీతి నిరోధక మినిస్టీరియల్ మంత్రిత్వ సమావేశం 2010 లో ప్రారంభమైనప్పటి నుండి బృందం ప్రయాణంలో ఒక ముఖ్యమైన మైలురాయి, ఇది అవినీతిని బహుముఖ సవాలుగా గుర్తించడం ప్రతిబింబిస్తుంది, ఇది అంతర్జాతీయ సహకారాన్ని పెంచడానికి , ప్రపంచ స్థాయిలో అవినీతిని పరిష్కరించడానికి బలమైన రాజకీయ ప్రేరణను కోరుతుంది.

********