పవిత్ర గంగానది ప్రధాన స్రవంతిలో నివసించే డాల్ఫిన్ల సంఖ్య స్థిరంగా ఉన్నట్లు నదీ డాల్ఫిన్లపై నిర్వహించిన అధ్యయనాలు వెల్లడించాయి. అయితే, గంగా ఉపనదులలో మాత్రం డాల్ఫిన్ల సంఖ్యలో క్షీణత కనిపిస్తోంది. ఈ నేపథ్యంలో గంగానది డాల్ఫిన్ల పరిరక్షణ కోసం ప్రభుత్వం చేపట్టిన కీలక చర్యలు ఇలా ఉన్నాయి:

1. గంగా నది డాల్ఫిన్లకు అత్యున్నత స్థాయి రక్షణ కల్పిస్తూ వాటిని వన్యప్రాణుల (రక్షణ) చట్టం-1972 షెడ్యూల్-I కిందగల జాబితాలో చేర్చారు.
2. గంగా నది డాల్ఫిన్‌ను భారత జాతీయ జలజంతువుగా గుర్తించారు.
3. కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకం ‘వన్యప్రాణుల ఆవాసాల అభివృద్ధి’ కింద రాష్ట్రాలకు ఆర్థిక సహాయం అందించడం కోసం మంత్రిత్వ శాఖ గంగా నది డాల్ఫిన్‌ను వేగంగా అంతరిస్తున్న 22 జాతులలో ఒకటిగా చేర్చింది.
4. బీహార్‌లోని ‘విక్రమశిల డాల్ఫిన్ అభయారణ్యం’ తరహాలో గంగా నది వెంబడిగల డాల్ఫిన్ల ముఖ్యమైన ఆవాసాలను కూడా రక్షిత ప్రాంతాలుగా ప్రకటించారు.
5. నదీ డాల్ఫిన్లు, జలచర ఆవాసాల శ్రేయస్సుకు భరోసాగా సమగ్ర కార్యాచరణ ప్రణాళిక (2022-2047) రూపొందించబడింది. ఇందులో వివిధ భాగస్వాములతోపాటు సంబంధిత మంత్రిత్వ శాఖల పాత్ర కూడా నిర్దేశించబడింది.

   లోక్‌సభలో ఇవాళ ఒక ప్రశ్నకు లిఖితపూర్వకంగా ఇచ్చిన సమాధానంలో కేంద్ర పర్యావరణ-అటవీ-వాతావరణ మార్పు శాఖ సహాయ మంత్రి శ్రీ అశ్వనీకుమార్‌ చౌబే ఈ సమాచారం వెల్లడించారు.

*****

(रिलीज़ आईडी: 1946553) आगंतुक पटल : 249